نارسایی تنفسی حاد چیست؟

نارسایی تنفسی حاد (به انگلیسی: Acute respiratory failure) از اختلالات تنفسی جدی است که در آن تبادل اکسیژن و دی اکسید کربن در ریه ها به درستی انجام نمی شود.

این عارضه ممکن است به دلایل زمینه ای مختلف رخ دهد و می تواند به علائمی همچون تنگی نفس، رنگ کبود صورت و لب ها و گیجی منجر شود که در این صورت لازم است برای جلوگیری از تشدید بیماری به سرعت به پزشک مراجعه شود.

در ادامه قصد داریم درباره نارسایی تنفسی حاد و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛

نارسایی تنفسی حاد چیست؟

نارسایی تنفسی حاد یک بیماری جدی است که به دنبال تبادل ناکافی اکسیژن و دی اکسید کربن در ریه ها رخ می دهد و در آن قلب، مغز و سایر اندام های بدن اکسیژن کافی دریافت نمی کنند.

این وضعیت دلایل احتمالی متعدد دارد که ممکن است حاد (مانند پنومونی) یا مزمن (مانند اسکلروز جانبی آمیوتروفیک) باشند.

این بیماری تنفسی بسیار جدی است و در صورت بروز علائم و مشکوک بودن به آن لازم است فورا به پزشک مراجعه شود.

علائم نارسایی تنفسی حاد

علائم ممکن است شامل تغییرات در ظاهر فرد، سهولت تنفس و عملکرد او باشد.

برخی از این علائم عبارتند از :

خواب آلودگی بیش از حد
کبود شدن ناخن، لب یا پوست
گیجی
ریتم نامنظم قلب
بیهوش شدن ناگهانی
تنفس سریع و پی در پی
تنگی نفس

به طور کلی علائم نارسایی تنفسی حاد به علت اصلی آن بستگی دارد.

علت نارسایی تنفسی حاد

نارسایی تنفسی حاد معمولا به دلیل اختلال در اکسیژن رسانی کافی به ریه ها، مشکل در دفع دی اکسید کربن از ریه ها یا هر دو ایجاد می شود که به دنبال آن سیستم تنفسی نمی تواند وظایف معمول خود را انجام دهد.

برخی علل بالقوه این وضعیت عبارتند از :

اختلالات ستون فقرات مانند اسکولیوز
آسیب های ناشی از استنشاق مانند استنشاق دود آتش سوزی
بیماری های مرتبط با ریه مانند سندرم زجر تنفسی حاد، فیبروز کیستیک، بیماری مزمن انسدادی ریه، پنومونی یا آمبولی ریه
بیماری های عصبی یا عضلانی که روی توانایی فرد در تنفس تاثیر می گذارند مانند دیستروفی عضلانی، آسیب نخاعی یا سکته مغزی
مصرف بیش از حد مواد مخدر یا الکل
آسیب دیدگی و ضربه به قفسه سینه از جمله بعد از تصادف رانندگی

تعیین علت نارسایی تنفسی حاد به پزشک کمک می کند تا مناسب ترین درمان ممکن را انتخاب کند.

انواع نارسایی تنفسی حاد

پزشکان معمولا نارسایی تنفسی حاد را به 4 دسته تقسیم می کنند که به صورت زیر می باشد :

1. نوع 1

نارسایی تنفسی حاد نوع 1 یا نارسایی تنفسی هیپوکسمی به دلیل اختلال در تبادل اکسیژن در ریه ها رخ می دهد که ممکن است به دلیل تورم یا آسیب به ریه ها ایجاد شود.

فرد مبتلا به نارسایی تنفسی حاد نوع 1 سطح اکسیژن بسیار پایینی دارد.

2. نوع 2

در نارسایی تنفسی حاد نوع 2 ریه ها قادر به دفع کافی دی اکسید کربن که یک گاز و ماده زائد است نمی باشند. در حالت طبیعی ریه ها معمولا دی اکسید کربن را با اکسیژن تازه مبادله می کنند.

این نوع نارسایی تنفسی باعث بالا رفتن سطح دی اکسید کربن می شود که علت آن ممکن است مصرف بیش از حد دارو باشد که باعث می شود فرد بسیار آهسته نفس بکشد یا به دلیل آسیب ریه ناشی از سیگار کشیدن رخ دهد که به بیماری انسدادی مزمن ریه منجر می شود.

3. نوع 3

به این نوع نارسایی تنفسی حاد نارسایی تنفسی بعد از عمل نیز گفته می شود و زمانی اتفاق می‌ افتد که فرد تحت عمل جراحی قرار گرفته و بسیاری از راه‌ های هوایی کوچک در ریه‌ هایش بسته شده باشد.

عواملی مانند درد یا جراحی معده که فشار بیشتری روی ریه ها وارد می کنند نیز می توانند در ایجاد این نوع نارسایی تنفسی حاد نقش داشته باشند.

4. نوع 4

نارسایی تنفسی نوع 4 یک وضعیت شوک است. به این معنا که بدن قادر به تامین مقدار کافی اکسیژن و حفظ سطح فشار خون نمی باشد.

این مسئله ممکن است به دلیل بیماری یا آسیب جدی رخ دهد، مانند زمانی که فرد خون زیادی از دست داده باشد.

تشخیص نارسایی تنفسی حاد

پزشک هنگام تشخیص علت نارسایی تنفسی حاد، علائم فرد و همچنین نتایج آزمایش ها و تصویر برداری ها را بررسی می کند.

به علاوه ممکن است از آزمایش گاز خون شریانی استفاده کند که شامل خون گیری از یک سرخرگ و آزمایش سطح اکسیژن و دی اکسید کربن می باشد. با کمک نتایج این آزمایش می توان تعیین کرد که آیا فرد به نارسایی تنفسی نوع 1 یا 2 مبتلا شده یا خیر.

درمان نارسایی تنفسی حاد

درمان نارسایی تنفسی حاد به علت اصلی آن بستگی دارد.

به عنوان مثال نارسایی تنفسی ناشی از اسکولیوز ممکن است به جراحی اصلاحی ستون فقرات نیاز داشته باشد تا ریه ها و قلب بتوانند بهتر کار کنند.

علاوه بر این از آن جا که بیمار معمولا به اکسیژن اضافی نیاز دارد، ممکن است از تهویه مکانیکی استفاده شود که طی آن یک لوله پلاستیکی در نای فرد قرار داده می باشد. این لوله در زیر تارهای صوتی قرار می گیرد و می تواند اکسیژن و فشار را به طور موثرتر منتقل کند.

پزشکان معمولا از این روش برای تامین اکسیژن کافی بدن استفاده می کنند تا زمانی که بتوانند علت اصلی نارسایی تنفسی را برطرف کنند.

سایر روش های درمان نارسایی تنفسی حاد عبارتند از :

داروهایی همچون آنتی بیوتیک ها برای درمان عفونت ها و دیورتیک ها برای کاهش تجمع مایع در ریه ها و بدن
نوسان یا لرزش دیواره قفسه سینه برای شل شدن مخاط در ریه ها
دراز کشیدن فرد روی شکم و تامین اکسیژن از طریق ونتیلاتور
اکسیژناسیون غشایی برون‌ پیکری که شامل استفاده از دستگاه بای پس قلبی ریوی برای گرفتن خون از بدن و تامین اکسیژن برای کاهش فشار روی قلب و ریه ها می باشد

پزشک ممکن است از داروهایی نیز برای آرام کردن بیمار استفاده کند تا تنفس با ونتیلاتور برایش راحت تر باشد.

از آن جا که نارسایی تنفسی حاد یک وضعیت بسیار جدی است، درمان ها ممکن است زمان بر و فشرده باشند.

پیشگیری از نارسایی تنفسی حاد

علل نارسایی تنفسی حاد در همه موارد از جمله تروما یا آسیب دیدگی ها قابل پیشگیری نیستند.

با این حال در مورد ذات الریه و برخی دیگر از بیماری های مرتبط با راه های هوایی، فرد می تواند اقداماتی برای محافظت از ریه های خود انجام دهد، از جمله :

اجتناب از سیگار که می تواند به ریه ها آسیب برساند
مراجعه به پزشک با مشاهده علائم اولیه عفونت باکتریایی مانند تب، سرفه و خلط زیاد
مصرف تمام داروهایی که پزشک برای حفظ سلامت قلب و ریه ها تجویز کرده است
در صورت نیاز استفاده از وسایل کمکی برای حفظ سطح اکسیژن مانند ماسک های تنفسی فشار هوای مثبت که فرد می تواند در خانه نیز استفاده کند
انجام فعالیت های بدنی مناسب برای تقویت عملکرد ریه

اگر فرد سابقه مشکلات ریوی و بستری شدن در بیمارستان دارد باید با پزشک خود در مورد روش های بهبود سلامت کلی بدنش صحبت کند.