مواد شیمیایی مضر موجود در دود تنباکو بر بافت ظریف ریه های شما تاثیر منفی می گذارد که می تواند به مرور زمان منجر به بیماری های جدی شود. ترک سیگار می تواند به کاهش خطر یا کاهش شدت این بیمای ها کمک کند.
سیگار تقریبا بر هر اندام و سیستم بدن شما تاثیر می گذارد و باعث التهاب و تضعیف سیستم ایمنی بدن شما می شود.
ریه های شما به ویژه در برابر این اثرات آسیب پذیر هستند. این به این دلیل است که مواد شیمیایی مضر موجود در دود تنباکو مانند قطران و مونوکسید کربن مستقیما با بافت ها و سلول های ریه های شما تماس دارند.
این می تواند منجر به چندین بیماری ریوی مانند برونشیت مزمن، آمفیزم و سرطان ریه شود.
در ادامه این مقاله به بررسی بیماری های ریوی ناشی از سیگار کشیدن می پردازیم. با سومیتا همراه باشید؛
سیگار کشیدن باعث چه بیماری های ریوی می شود؟
1. برونشیت مزمن
برونشیت مزمن نوعی بیماری انسداد مزمن ریوی (COPD) است که با التهاب مداوم راه های هوایی ریه ها به نام برونش مشخص می شود.
التهاب باعث تولید بیش از حد مخاط و همچنین سفت شدن و باریک شدن راه های هوایی می شود. این امر جریان هوا را به داخل و خارج از ریه های شما دشوار می کند.
تحقیقات انجام شده در سال 2016 نشان دهنده ارتباط نزدیک بین برونشیت مزمن و سیگار کشیدن است. سیگار کشیدن ریه ها را تحریک کرده و به آن ها آسیب می رساند و منجر به التهاب و تنگ شدن راه های هوایی می شود. با گذشت زمان این می تواند باعث آسیب دائمی شود.
علائم برونشیت مزمن ممکن است شامل موارد زیر باشد :
- سرفه (به نام سرفه سیگاری)
- تولید بیش از حد مخاط
- خس خس سینه
- ناراحتی یا سفتی قفسه سینه
- تنگی نفس
- تولید صدا هنگام تنفس
اثرات شدیدتری که ممکن است با بدتر شدن بیماری ظاهر شوند عبارتند از :
- لب ها، ناخن ها و پوست مایل به آبی به دلیل کاهش سطح اکسیژن
- پاهای متورم
- نارسایی قلبی
درمان برونشیت مزمن با هدف تسکین علائم، جلوگیری از عوارض و کند کردن پیشرفت بیماری است.
برخی از رایج ترین درمان های برونشیت مزمن عبارتند از :
- داروها به ویژه کورتیکواستروئیدهای استنشاقی یا گشاد کننده های برونش
- توانبخشی ریوی مانند تمرینات تنفسی برای بهبود عملکرد ریه
- اکسیژن درمانی
- عمل جراحی
2. آمفیزم
آمفیزم نوع دیگری از بیماری انسداد مزمن ریوی COPD است که منجر به آسیب به کیسه های هوایی (آلوئول) در ریه های شما می شود. کیسه های هوایی خاصیت ارتجاعی خود را از دست می دهند و انبساط و انقباض برای آن ها سخت می شود.
همین می تواند منجر به مشکل در تنفس به ویژه کاهش توانایی بازدم شود. هوا در ریه ها محبوس می شود و در نتیجه خس خس سینه، تنگی نفس و سرفه مزمن ایجاد می شود.
آمفیزم اغلب به دلیل قرار گرفتن طولانی مدت در معرض دود سیگار یا سایر عوامل تحریک کننده ایجاد می شود. ادامه سیگار کشیدن پس از تشخیص می تواند آمفیزم را با افزایش التهاب و آسیب بیشتر به کیسه های هوایی بدتر کند.
علائم آمفیزم به آرامی در طول زمان ایجاد می شود و ممکن است شامل موارد زیر باشند :
- تنگی نفس
- سرفه های مداوم
- مخاط بیش از حد
- خس خس سینه
- تنگی قفسه سینه
- کاهش وزن به دلیل کاهش اشتها و مشکل در غذا خوردن
- خستگی و ضعف
- رنگ آبی لب ها یا ناخن های دست (نشانه ای از سطح پایین اکسیژن در خون)
درمان آمفیزم بر کاهش سرعت زوال و به حداکثر رساندن عملکرد ریه ها متمرکز است.
گزینه های درمانی آمفیزم ممکن است شامل موارد زیر باشد :
- کورتیکواستروئیدهای استنشاقی
- برونکودیلاتورها
- اکسیژن درمانی
- توانبخشی ریوی
- جراحی کاهش حجم ریه برای برداشتن بخشی از بافت آسیب دیده ریه
- برونکوسکوپی کاهش حجم ریه برای کاهش میزان هوای به دام افتاده در ریه ها
اگر این درمان ها موثر واقع نشد یک متخصص ممکن است پیوند ریه را توصیه کند.
3. سرطان ریه
سرطان ریه به دلیل تقسیم سلولی غیر معمول و بیش از حد در ریه های شما ایجاد می شود. سرطان ریه مسئول 21 درصد همه مرگ و میرهای ناشی از سرطان است و علت اصلی مرگ و میر ناشی از سرطان در ایالات متحده است.
سرطان ریه می تواند طیف وسیعی از علائم را ایجاد کند که عبارتند از :
- سرفه مداوم خونی
- درد قفسه سینه
- گرفتگی صدا
- تنگی نفس
- خس خس سینه
- کاهش اشتها و کاهش وزن
- خستگی و ضعف
- عفونت های مکرر ریه مانند ذات الریه یا برونشیت
- خستگی مداوم
- کم خونی
سیگار عامل خطر شماره یک برای سرطان ریه است و به طور قابل توجهی پیشرفت آن را بدتر می کند. سیگار کشیدن باعث تحریک و التهاب مزمن می شود و احتمال پیشرفت سلول های پیش سرطانی به سرطان را افزایش می دهد.
علاوه بر این مواد شیمیایی موجود در دود سیگار می تواند به DNA سلول های ریه شما آسیب برساند و خطر جهش را افزایش دهد.
هدف از درمان سرطان ریه از بین بردن سرطان در بدن، کند کردن رشد آن یا کاهش درد بسته به مرحله سرطان است.
درمان های رایج برای سرطان ریه عبارتند از :
- عمل جراحی
- پرتو درمانی
- شیمی درمانی
- درمان هدفمند
- ایمونوتراپی
4. آسم
آسم یک بیماری مزمن ریوی است که با التهاب و باریک شدن راه های هوایی مشخص می شود و تنفس را دشوار می کند.
عوامل متعددی می توانند باعث ایجاد آسم شوند از جمله آلرژن ها، محرک ها، ورزش و برخی داروها. شدت علائم آسم می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و ممکن است از طریق استفاده از داروهای استنشاقی و اجتناب از محرک ها مدیریت شود.
علائم آسم عبارتند از :
- خس خس سینه
- تنگی قفسه سینه
- تنگی نفس
- سرفه به خصوص در شب یا صبح زود
سیگار کشیدن باعث آسم نمی شود اما می تواند با تحریک و آسیب به مجاری تنفسی آن را بسیار بدتر کند و منجر به افزایش التهاب و تنگ شدن راه های هوایی شود.
گزینه های درمانی برای آسم عبارتند از :
- برونش های استنشاقی، کورتیکواستروئیدها و سایر داروها می توانند به باز کردن راه های هوایی کمک کنند
- اجتناب از محرک‌ها مانند آلرژن ها، محرک های محیطی و برخی غذاها
- تغییر در شیوه زندگی مانند افزایش زمان خواب و تنظیم رژیم غذایی
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
مصرف دخانیات حدود 80 درصد همه موارد بیماری انسداد مزمن ریوی یا COPD را تشکیل می دهند. هم برای بیماری انسداد مزمن ریوی و هم برای سرطان ریه، تشخیص زودهنگام و درمان کلیدی است چون می تواند به طور قابل توجهی چشم انداز را بهبود بخشد.
اگر در حال حاضر سیگار می کشید یا قبلا سیگار می کشید و هر یک از علائم زیر را دارید حتما به یک متخصص مشورت کنید :
- سرفه های مداوم
- درد قفسه سینه
- گرفتگی صدا
- خس خس سینه
- سرفه خونی
- تنگی نفس
پزشک می تواند به تشخیص و درمان مناسب کمک کند که ممکن است شامل دارو، تغییر شیوه زندگی یا آزمایش های بیشتر مانند آزمایش های تصویربرداری یا بیوپسی باشد.
خلاصه
سیگار کشیدن برای کل بدن شما مضر است اما ریه های شما بیشتر در معرض خطر هستند. مواد شیمیایی و سموم موجود در دود تنباکو به بافت های ظریف ریه ها آسیب می رسانند و منجر به التهاب، تحریک و تنگ شدن مجاری تنفسی می شوند.
با گذشت زمان، این اثر می تواند باعث آسیب دائمی به راه های هوایی در ریه های شما شود و خطر ابتلا به بیماری های جدی ریه مانند آمفیزم و سرطان ریه را افزایش دهد.
اگر علائم تنفسی را تجربه کردید، در اسرع وقت با یک متخصص تماس بگیرید. تشخیص زودهنگام و درمان می تواند به طور قابل توجهی وضعیت شما را بهبود بخشد.
منبع : healthline
