روغن بادام زمینی (به انگلیسی : Peanut Oil ) روغن محبوبی است که معمولا در پخت و پز به خصوص هنگام سرخ کردن غذاها استفاده می شود.
در حالی که روغن بادام زمینی ممکن است برخی از فواید سلامتی داشته باشد، دارای معایب قابل توجهی نیز می باشد.
در ادامه این مقاله با فواید دارویی و درمانی روغن بادام زمینی برای سلامتی بدن و همچنین عوارض و مضرات آن آشنا خواهید شد. با سومیتا همراه باشید؛
روغن بادام زمینی چیست؟
روغن بادام زمینی یک روغن گیاهی است که از دانه های خوراکی گیاه بادام زمینی تهیه می شود.
اگرچه گیاه بادام زمینی در بالای زمین گل می دهد، دانه ها یا بادام زمینی ها در زیر زمین رشد می کنند. به همین دلیل است که بادام زمینی به این نام معروف است.
بادام زمینی اغلب با مغزهای درختی مانند گردو و بادام گروه بندی می شود اما در واقع نوعی حبوبات از خانواده نخود و لوبیاست.
بسته به فرآوری، روغن بادام زمینی می تواند طیف گسترده ای از طعم ها را داشته باشد که از ملایم و شیرین تا قوی و مغزی متفاوت است.
انواع مختلفی از روغن بادام زمینی وجود دارد. هر کدام با استفاده از تکنیک های مختلفی تهیه می شوند :
- روغن بادام زمینی تصفیه شده : این نوع تصفیه شده، بی رنگ شده و بی بو می شود که قسمت های حساسیت زا روغن را از بین می برد. معمولا برای کسانی که به بادام زمینی حساسیت دارند بی خطر است و در رستوران ها برای سرخ کردن غذاهایی مانند مرغ و سیب زمینی سرخ کرده استفاده می شود
- روغن بادام زمینی پرس سرد : در این روش بادام زمینی را تحت فشار زیاد خرد می کنند تا روغن آن خارج شود. این فرآیند با حرارت کم انجام می شود و طعم طبیعی بادام زمینی و مواد مغذی بیشتری را حفظ می کند
- روغن بادام زمینی تصفیه نشده : این روغن که یک روغن ویژه در نظر گرفته می شود، تصفیه نشده و معمولا برشته است و به روغن طعم بیشتری از روغن تصفیه شده می دهد. از آن برای دادن طعم قوی و آجیلی به غذاهایی مانند سرخ کردنی ها استفاده می شود
- روغن بادام زمینی مخلوط : روغن بادام زمینی اغلب با روغنی با طعم مشابه اما ارزان تر مانند روغن سویا مخلوط می شود. این نوع برای مصرف کنندگان مقرون به صرفه تر است و معمولا برای سرخ کردن غذا به صورت عمده به فروش می رسد
روغن بادام زمینی به طور گسترده در سراسر جهان استفاده می شود اما بیشتر در آشپزی چینی، آسیای جنوبی و آسیای جنوب شرقی رایج است. این روغن در طول جنگ جهانی دوم زمانی که روغن های دیگر به دلیل کمبود مواد غذایی کمیاب بودند در ایالات متحده محبوب تر شد.
نقطه دود آن 225 درجه سانتیگراد است و معمولا برای سرخ کردن غذاها استفاده می شود.
فواید و مزایای روغن بادام زمینی برای سلامتی بدن
1. سرشار از مواد مغذی است
یک قاشق غذاخوری روغن بادام زمینی حاوی مواد مغذی زیر است :
- کالری : 119
- چربی : 14 گرم
- چربی اشباع شده : 2.3 گرم
- چربی تک غیراشباع : 6.2 گرم
- چربی غیراشباع چندگانه : 4.3 گرم
- ویتامین E : حدود 11 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
- فیتواسترول : 27.9 میلی گرم
تجزیه اسیدهای چرب روغن بادام زمینی 20 درصد چربی اشباع، 50 درصد چربی تک غیراشباع (MUFA) و 30 درصد چربی غیر اشباع چندگانه (PUFA) است.
نوع اصلی چربی تک غیراشباع موجود در روغن بادام زمینی اولئیک اسید یا امگا 9 نام دارد. همچنین حاوی مقادیر زیادی لینولئیک اسید – نوعی اسید چرب امگا 6 و مقادیر کمتری پالمیتیک اسید – یک چربی اشباع شده است.
مقدار بالای چربی های امگا 6 موجود در روغن بادام زمینی ممکن است چیز خوبی نباشد. این چربی ها باعث التهاب می شوند و با مشکلات سلامتی مختلفی مرتبط هستند.
مقدار قابل توجهی از چربی های تک غیراشباع موجود در این روغن، آن را برای سرخ کردن و سایر روش های پخت با حرارت بالا مناسب کرده است. با این حال حاوی مقدار زیادی چربی غیراشباع چندگانه است که در دماهای بالا پایداری کمتری دارد.
2. سرشار از ویتامین E است
فقط یک قاشق غذاخوری روغن بادام زمینی حاوی 11 درصد از نیاز روزانه توصیه شده برای ویتامین E است.
ویتامین E در واقع نام گروهی از ترکیبات محلول در چربی است که عملکردهای مهم زیادی در بدن دارند. نقش اصلی آن این است که به عنوان یک آنتی اکسیدان عمل کند و از بدن در برابر مواد مضر به نام رادیکال های آزاد محافظت کند.
اگر تعداد رادیکال های آزاد در بدن بیش از حد افزایش یابند، می توانند به سلول ها آسیب وارد کنند. آن ها با بیماری های مزمن مانند سرطان و بیماری قلبی مرتبط هستند.
علاوه بر این ویتامین E به قوی نگه داشتن سیستم ایمنی کمک می کند که از بدن در برابر باکتری ها و ویروس ها محافظت می کند. همچنین برای تشکیل گلبول های قرمز خون، پیام رسانی سلولی و جلوگیری از لخته شدن خون ضروری است.
این آنتی اکسیدان ممکن است خطر ابتلا به بیماری های قلبی، سرطان های خاص، آب مروارید را کاهش دهد و حتی ممکن است از زوال ذهنی مرتبط با افزایش سن جلوگیری کند.
در واقع تجزیه و تحلیل هشت مطالعه بر روی 15021 نفر، کاهش 17 درصدی ابتلا به آب مروارید مرتبط با افزایش سن در افرادی که بیشترین مصرف ویتامین E را داشتند در مقایسه با کسانی که کمترین دریافت را داشتند، نشان داده شد.
3. ممکن است خطر بیماری قلبی را کاهش دهد
روغن بادام زمینی سرشار از چربی های تک غیراشباع (MUFA) و چربی های غیر اشباع چندگانه (PUFA) است که هر دو به دلیل نقش شان در کاهش بیماری های قلبی مورد مطالعه قرار گرفته اند.
شواهد خوبی وجود دارد که مصرف چربی های غیراشباع می تواند برخی از عوامل خطر مرتبط با بیماری قلبی را کاهش دهد.
به عنوان مثال سطوح بالای کلسترول LDL و تری گلیسیرید در خون با خطر بیشتر بیماری قلبی مرتبط است. بسیاری از مطالعات نشان داده اند که جایگزینی چربی های اشباع شده با چربی های تک غیراشباع یا چربی های غیر اشباع چندگانه ممکن است سطح کلسترول LDL و تری گلیسیرید را کاهش دهد.
یک بررسی بزرگ توسط انجمن قلب آمریکا نشان می دهد که کاهش مصرف چربی های اشباع شده و افزایش مصرف چربی های تک غیر اشباع و چربی های غیر اشباع چندگانه می تواند خطر ابتلا به بیماری قلبی را تا 30 درصد کاهش دهد.
بررسی دیگری از 15 مطالعه کنترل شده یافته های مشابهی داشت و به این نتیجه رسید که کاهش مصرف چربی های اشباع شده در رژیم غذایی تاثیری بر بیماری قلبی ندارد اگرچه جایگزینی آن ها با چربی های غیر اشباع چندگانه ممکن است خطر بروز مشکلات قلبی را کاهش دهد.
با این حال این مزایا تنها زمانی دیده می شوند که چربی های اشباع شده با چربی های تک غیراشباع و چربی های غیر اشباع چندگانه جایگزین شوند. مشخص نیست که آیا افزودن بیشتر این چربی ها به رژیم غذایی بدون تغییر سایر اجزای رژیم غذایی تاثیر مثبتی بر سلامت قلب خواهد داشت یا خیر.
علاوه بر این توجه به این نکته مهم است که سایر مطالعات عمده تاثیر کمی بر خطر بیماری قلبی در هنگام کاهش چربی اشباع شده یا جایگزینی آن با سایر چربی ها نشان داده اند.
به عنوان مثال بررسی 76 مطالعه بر روی بیش از 750000 نفر هیچ ارتباطی بین مصرف چربی اشباع شده و خطر ابتلا به بیماری قلبی پیدا نکرد حتی برای کسانی که بالاترین میزان مصرف را دارند.
در حالی که روغن بادام زمینی مقدار خوبی از چربی های غیر اشباع چندگانه دارد گزینه های مغذی دیگری نیز وجود دارد که مقادیر بالاتر این نوع چربی ها را دارند مانند گردو، تخمه آفتابگردان و دانه کتان.
4. ممکن است حساسیت به انسولین را بهبود بخشد
مطالعات نشان داده اند که چربی های تک غیراشباع و چربی های غیر اشباع چندگانه ممکن است کنترل قند خون را در افراد مبتلا به دیابت بهبود بخشد.
مصرف هر نوع چربی همراه با کربوهیدرات به کند شدن جذب قندها در دستگاه گوارش کمک می کند و منجر به افزایش آهسته تر قند خون می شود. با این حال چربی های تک غیراشباع و چربی های غیر اشباع چندگانه ممکن است نقش بیشتری در کنترل قند خون داشته باشند.
در بررسی 102 مطالعه بالینی بر روی 4220 بزرگسال بود، محققان دریافتند که جایگزینی تنها 5 درصد از چربی های اشباع شده با چربی های غیر اشباع چندگانه منجر به کاهش قابل توجه سطح قند خون و هموگلوبین A1c که نشانگر کنترل طولانی مدت قند خون است، می شود.
علاوه بر این جایگزینی چربی اشباع شده با چربی اشباع نشده به طور قابل توجهی باعث بهبود ترشح انسولین در این افراد شد. انسولین به سلول ها در جذب گلوکز کمک می کند و از بالا رفتن بیش از حد قند خون جلوگیری می کند.
مطالعات حیوانی همچنین نشان می دهد که روغن بادام زمینی کنترل قند خون را بهبود می بخشد.
در یک مطالعه موش های دیابتی تغذیه شده با روغن بادام زمینی کاهش قابل توجهی در سطح قند خون و هموگلوبین A1c را تجربه کردند. در مطالعه دیگری موش های دیابتی که رژیم های غذایی غنی شده با روغن بادام زمینی دریافت کردند کاهش قابل توجهی در قند خون داشتند.
عوارض و مضرات روغن بادام زمینی
سرشار از چربی های امگا 6 است
اسیدهای چرب امگا 6 نوعی چربی غیر اشباع چندگانه هستند. آن ها یک اسید چرب ضروری هستند به این معنی که شما باید آن ها را از طریق رژیم غذایی دریافت کنید زیرا بدن شما نمی تواند آن ها را بسازد.
همراه با اسیدهای چرب امگا 3، اسیدهای چرب امگا 6 نقش مهمی در رشد و تکامل مناسب و همچنین عملکرد طبیعی مغز دارند.
در حالی که امگا 3 به مبارزه با التهاب در بدن کمک می کند که می تواند منجر به تعدادی از بیماری های مزمن شود، امگا 6 بیشتر پیش التهابی است.
اگرچه هر دوی این اسیدهای چرب ضروری برای سلامتی حیاتی هستند اما رژیم های غذایی امروزی تمایل زیادی به مصرف اسیدهای چرب امگا 6 دارند. در واقع رژیم غذایی معمول آمریکایی می تواند حاوی 14 تا 25 برابر اسیدهای چرب امگا 6 نسبت به اسیدهای چرب امگا 3 باشد.
کارشناسان پیشنهاد می کنند که این نسبت برای سلامتی مطلوب باید به 1:1 یا 4:1 باشد. مصرف امگا 6 در چند دهه گذشته به همراه نرخ بیماری های التهابی مانند بیماری قلبی، چاقی، سرطان و بیماری التهابی روده افزایش یافته است.
در واقع مطالعات متعدد مصرف زیاد چربی‌های امگا 6 را با افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه در زنان مرتبط می سازد.
شواهد حاکی از ارتباط بین مصرف زیاد این چربی های پیش التهابی و برخی بیماری ها قوی است اگرچه باید توجه داشت که تحقیقات در حال انجام است.
روغن بادام زمینی سرشار از امگا 6 و فاقد امگا 3 است. به منظور خوردن نسبت متعادل تر این اسیدهای چرب ضروری، مصرف روغن های سرشار از امگا 6 مانند روغن بادام زمینی را محدود کنید.
مستعد اکسیداسیون است
اکسیداسیون واکنشی بین یک ماده و اکسیژن است که باعث تشکیل رادیکال های آزاد و سایر ترکیبات مضر می شود. این فرآیند معمولا در چربی های غیر اشباع اتفاق می افتد در حالی که چربی های اشباع در برابر اکسیداسیون مقاوم تر هستند.
چربی های غیر اشباع چندگانه به دلیل میزان بیشتری از پیوندهای دوگانه ناپایدار مستعد اکسید شدن هستند.
به سادگی گرم کردن یا قرار دادن این چربی ها در معرض هوا، نور خورشید یا رطوبت می تواند این فرآیند نامطلوب را افزایش دهد.
مقدار بالای چربی های اشباع نشده در روغن بادام زمینی همراه با استفاده از آن به عنوان روغن با حرارت بالا آن را مستعد اکسیداسیون می کند.
رادیکال های آزاد که هنگام اکسیده شدن روغن بادام زمینی ایجاد می شوند می توانند باعث آسیب به بدن شوند. این آسیب حتی ممکن است به پیری زودرس، سرطان های خاص و بیماری قلبی منجر شود.
روغن ها و چربی های پایدارتر دیگری برای پخت و پز با حرارت بالا در بازار موجود است.
این روغن ها نسبت به روغن بادام زمینی در برابر اکسیداسیون بسیار مقاوم تر هستند. اگرچه روغن بادام زمینی به دلیل نقطه دود بالای آن تبلیغ می شود اما ممکن است بهترین انتخاب نباشد.
خلاصه
روغن بادام زمینی یک روغن محبوب است که در سراسر جهان استفاده می شود.
منبع خوبی از آنتی اکسیدان ویتامین E است که ممکن است به کاهش عوامل خطر بیماری قلبی کمک کند. همچنین ممکن است به بهبود حساسیت به انسولین و قند خون در افراد مبتلا به دیابت کمک کند.
با این حال در حالی که این روغن ممکن است فوایدی برای سلامتی داشته باشد، معایبی نیز دارد.
سرشار از اسیدهای چرب امگا 6 است که مستعد اکسیداسیون بوده و ممکن است خطر ابتلا به برخی بیماری ها را افزایش دهد.
با بسیاری از گزینه های چربی سالم دیگر در بازار ممکن است عاقلانه باشد که روغنی با فواید بیشتر و خطرات بالقوه سلامتی کمتری انتخاب کنید.
برخی از جایگزین های خوب روغن بادام زمینی عبارتند از روغن زیتون فوق بکر، روغن نارگیل و روغن آووکادو.
منبع : healthline
