واژینیت (به انگلیسی: Vaginitis) به عارضه ای گفته می شود که طی آن واژن به دلیل عفونت دچار التهاب شده و با علائم آزار دهنده ای همراه می باشد.
این وضعیت بسیار شایع اما به ندرت خطرناک است و بسیاری از زنان حداقل یک بار در زندگی خود به آن دچار می شوند.
در ادامه قصد داریم درباره واژینیت و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛
واژینیت چیست؟
واژینیت یا التهاب واژن معمولا به دلیل عفونت ایجاد می شود و با علائمی همچون ترشحات، خارش، سوزش و احتمال درد همراه می باشد.
واژن مجرای عضلانی است که از دهانه رحم به سمت خارج بدن کشیده و توسط غشای مخاطی پوشانده شده است. طول متوسط این مجرا حدود 15 تا 17.5 سانتی متر می باشد. تنها قسمتی از واژن که معمولا از بیرون بدن قابل مشاهده است دهانه واژن می باشد.
این عارضه به ندرت خطرناک است و معمولا برای درمان آن از آنتی بیوتیک ها استفاده می شود که عفونت را از بین برده و التهاب را کاهش می دهد.
علائم واژینیت
برخی از شایع ترین علائم واژینیت عبارتند از :
- تحریک ناحیه تناسلی
- ترشحاتی که ممکن است سفید، خاکستری، آبکی یا کف دار باشد
- التهاب که باعث قرمزی و ورم لابیای بزرگ، لابیای کوچک و ناحیه میان دو راه می شود و علت آن افزایش بیش از حد سلول های ایمنی می باشد
- درد و ناراحتی هنگام ادرار کردن
- رابطه جنسی دردناک که به نام دیسپارونی نیز شناخته شده است
- بوی بد واژن
علت واژینیت
عفونت ها شایع ترین علت واژینیت می باشند که از جمله آن ها می توان به کاندیدیاز، واژینوز باکتریایی و تریکومونیازیس اشاره کرد.
گفته شده تا حدود 90 درصد موارد ابتلا به واژینیت بعد از سن بلوغ در اثر عفونت ایجاد می شود. در موارد نادر این عارضه ممکن است به دلیل سوزاک، کلامیدیا، مایکوپلاسما، تبخال، کامپیلوباکتر، برخی انگل ها و عدم رعایت بهداشت رخ دهد.
واژینیت گاهی در دوران قبل از بلوغ دختران دیده می شود که در این حالت ممکن است انواع مختلف باکتری در بروز آن دخیل باشند. یکی از شایع ترین آن ها استرپتوکوکوس اس پی پی می باشد زیرا در این دوره، این عارضه معمولا به دلیل رعایت نکردن بهداشت و انتقال باکتری ها از ناحیه مقعد به اندام تناسلی ایجاد می شود.
عواملی همچون نزدیک بودن واژن به مقعد، کمبود استروژن، کم بودن موهای ناحیه تناسلی و کمبود پدهای چربی لابیا ممکن است خطر ابتلا به ولوواژینیت قبل از بلوغ را افزایش دهد. ولووواژینیت به التهاب واژن و فرج گفته می شود که می تواند در هر سن و سالی رخ دهد.
بعد از بلوغ نیز عفونت اغلب به دلیل باکتری گاردنرلا ایجاد می شود.
یکی دیگر از علل بروز واژینیت واکنش آلرژیک به کاندوم، اسپرم کش، صابون ها و عطرهای خاص، داروهای موضعی، روان کننده ها و حتی مایع منی می باشد. تحریک ناشی از تامپون نیز می تواند به واژینیت در برخی زنان منجر شود.
عواملی که خطر ابتلا به واژینیت را افزایش می دهند عبارتند از :
- بارداری
- استفاده از محصولات واژینال مانند اسپری، اسپرم کش ها و وسایل جلوگیری از بارداری
- استفاده از آنتی بیوتیک ها
- پوشیدن شلوار تنگ یا لباس زیر مرطوب
- کاهش سطح استروژن در دوران یائسگی
ناگفته نماند زنان مبتلا به دیابت نیز مستعد ابتلا به واژینیت می باشند.
نحوه انتقال عفونت
رابطه جنسی شایع ترین راه انتقال (نه تنها راه) عفونت های عامل واژینیت می باشد. خانم هایی که روابط جنسی متعدد دارند بیشتر در معرض خطر واژینوز باکتریایی که نوع خاصی از واژینیت می باشد قرار دارند.
همچنین گفته شده خانم های هم جنسگرا تا 60 درصد بیشتر به واژینوز باکتریایی دچار می شوند.
پزشکان گاهی به عفونت های مخمری و باکتریایی عفونت جنسی می گویند زیرا این موارد در افرادی که از نظر جنسی فعال تر هستند بیشتر دیده می شود، با این حال عفونت لزوما حین رابطه جنسی منتقل نمی شود.
انواع واژینیت
واژینیت بسته به علت ایجاد کننده آن دارای انواع مختلف می باشد که شایع ترین آن ها عبارتند از :
- واژینیت آتروفیک : در دوران یائسگی و با کاهش سطح استروژن، پوشش داخلی واژن نازک شده و در معرض تحریک و التهاب قرار می گیرد
- واژینوز باکتریایی : این نوع واژینیت به دلیل رشد بیش از حد باکتری های طبیعی در واژن رخ می دهد و افراد مبتلا معمولا دارای سطوح پایین نوعی باکتری طبیعی واژن به نام لاکتوباسیل هستند
- تریکوموناس واژینالیس : این نوع واژینیت با نوعی انگل تک یاخته ای قابل انتقال از طریق رابطه جنسی به همین نام ایجاد می شود و ممکن است سایر قسمت های دستگاه ادراری تناسلی از جمله مجرای ادراری را آلوده کند
- کاندیدا آلبیکنس : این مخمر باعث نوعی عفونت قارچی به نام برفک واژن می شود. کاندیدا در حالت طبیعی به مقدار اندک در روده وجود دارد و مقدار آن معمولا توسط باکتری های طبیعی روده کنترل می شود
تشخیص واژینیت
پزشک برای تشخیص این عارضه ابتدا معاینه فیزیکی انجام می دهد و در مورد سابقه پزشکی فرد، به خصوص هر گونه عفونت مقاربتی قبلی سوالاتی می پرسد.
همچنین ممکن است برای بررسی التهاب و ترشحات اضافی داخل لگن معاینه لگنی انجام دهد. گاهی اوقات برای تعیین علت التهاب از ترشحات نمونه برداری می شود.
علت واژینیت ممکن است طی بررسی ظاهر ترشحات واژن، سطح pH واژن، وجود آمین های فرار (گاز ایجاد کننده بوی بد) و شناسایی میکروسکوپی سلول های خاص مشخص شود.
درمان واژینیت
تکنیک درمانی مورد استفاده در این عارضه به علت آن بستگی دارد و ممکن است پزشک برای این منظور از استروئیدهای موضعی ملایم برای پوست، آنتی بیوتیک های موضعی یا خوراکی، ضد قارچ ها یا کرم های ضد باکتری استفاده کند.
داروهای مورد استفاده برای درمان عفونت قارچی شامل بوتوکونازول و کلوتریمازول است.
سایر گزینه های درمانی عبارتند از :
- کرم کورتیزون برای درمان سوزش شدید
- آنتی هیستامین ها در مواردی که التهاب به دلیل واکنش آلرژیک رخ داده باشد
- کرم استروژن موضعی در شرایطی که علت واژینیت سطح پایین استروژن باشد
خانم های باردار باید حتما درباره بارداری خود با پزشک مشورت کنند زیرا واژینیت می تواند روی جنین تاثیر بگذارد و استفاده از برخی داروها ممکن است عوارضی به دنبال داشته باشد.
پیشگیری از واژینیت
اقدامات زیر برای جلوگیری از واژینیت مفید هستند :
- رعایت بهداشت عمومی بدن در سطح مناسب
- استفاده از صابون های ملایم بدون مواد محرک یا معطر
- استفاده از لباس زیر نخی
- اجتناب از عوامل تحریک کننده مانند مواد موجود در اسپری های بهداشتی، صابون ها و سایر محصولات زنانه
- پاک کردن ناحیه از جلو به عقب برای جلوگیری از انتشار باکتری از مقعد به واژن
- پوشیدن لباس های گشاد
- استفاده از کاندوم هنگام رابطه جنسی
- استفاده از آنتی بیوتیک ها تنها در مواقع مورد نیاز
منبع: medicalnewstoday
