اسپوندیلولیستزیس (به انگلیسی: Spondylolisthesis) یا لغزش مهره زمانی اتفاق می افتد که یکی از مهره های ستون فقرات از مکان خود خارج شود.
این مهره معمولا روی مهره زیرین خود لغزیده و به سمت جلو حرکت می کند که به دنبال آن درد ایجاد می شود اما خوشبختانه قابل درمان است و با روش های مختلف از جمله فیزیوتراپی و جراحی می توان آن را بهبود بخشید.
در ادامه قصد داریم درباره لغزش مهره و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛
لغزش مهره چیست؟
لغزش مهره نوعی بیماری ستون فقرات است که روی مهره های تحتانی تاثیر می گذارد و در آن یکی از مهره ها به سمت جلو حرکت کرده و روی استخوان زیرین خود می لغزد.
این عارضه بیشتر در ناحیه کمر دیده می شود و معمولا نوجوانان و بزرگسالان را درگیر می کند.
انواع لغزش مهره
لغزش مهره با توجه به شدت و علت بروز آن به انواع و درجات گوناگون تقسیم می شود.
شش نوع لغزش مهره بر اساس علت عبارتند از :
نوع 1
در برخی موارد افراد با این عارضه متولد می شوند. گاهی نیز یک کودک در طول سال های رشد خود و به طور طبیعی به این بیماری دچار شود. در هر دو مورد ممکن است کودک تا اواخر زندگی اش هیچ علامت یا مشکلی نداشته باشد.
نوع 2
شایع ترین نوع لغزش مهره است که در آن بخشی از مهره به نام بخش بین مفصلی دچار مشکل می شود و معمولا به زیر گروه های زیر تقسیم می شود :
- نوع A : شامل تعداد زیادی ریز شکستگی است که به دلیل استفاده بیش از حد و کشش زیاد رخ می دهد
- نوع B : شامل تعداد زیادی ریز شکستگی است که به طور کامل شکسته نمی شوند و با استخوان اضافی در جای خود بهبود می یابند. استخوان اضافی باعث کشیدگی و نا هماهنگی در ناحیه می شود
- نوع C : یک شکستگی کامل که در اثر تروما ایجاد شده است. آسیب های ورزشی یا حوادث رانندگی ممکن است باعث این نوع لغزش مهره شوند
شکستگی های نوع 2 تنها در صورتی به لغزش مهره تبدیل می شوند که مهره به سمت جلو لغزش پیدا کند.
نوع 3
این نوع با افزایش سن و فرسودگی طبیعی بدن افراد مرتبط است.
نوع 4
نوعی شکستگی که در هر نقطه از مهره به جز ناحیه بین مفصلی رخ می دهد.
نوع 5
این نوع شامل تومورهای روی مهره ها می شود که به استخوان ها فشار می آورند و باعث ضعف می شوند.
نوع 6
این نوع یک لغزش مهره غیر شایع است که در اثر ضعیف شدن کمر به دنبال عمل جراحی رخ می دهد.
لغزش مهره با توجه به میزان فاصله مهره از محل خود نیز به درجاتی طبقه بندی می شود که عبارتند از :
- درجه 1 : 25 درصد از بدنه مهره ها به جلو لغزیده است
- درجه 2 : بین 25 تا 50 درصد از بدنه مهره ها به سمت جلو لغزیده است
- درجه 3 : بین 50 تا 75 درصد از بدنه مهره ها به جلو لغزیده است
- درجه 4 : بین 75 تا 100 درصد از بدنه مهره ها به سمت جلو لغزیده است
- درجه 5 : بدنه مهره کاملا افتاده و جدا شده به نظر می رسد
علائم لغزش مهره
ممکن است فرد از بدو تولد دچار این عارضه شده باشد و هرگز علائمی تجربه نکند، با این حال معمولا افراد با افزایش سن دچار علائم می شوند که شدت آن می تواند از عدم وجود تا بی اختیاری ادرار و مدفوع در موارد شدیدتر متغیر باشد.
برخی از شایع ترین علائم لغزش مهره عبارتند از :
- مشکل در راه رفتن یا دویدن
- درد در ناحیه کمر یا باسن
- دردی که از پشت به پایین یک یا هر دو پا ادامه دارد
- ضعف در یک یا هر دو پا
- درد در ناحیه کمر و پاها که با حرکت کردن یا حرکات پیچشی تشدید می شود
- سفت شدن همسترینگ
- افزایش انحنای ستون فقرات به سمت داخل که به نام لوردوز شناخته می شود
علت لغزش مهره
لغزش مهره ممکن است به دلایل مختلف رخ دهد. برخی از افراد با مهره های معیوب به دنیا می آیند که ممکن است تا مدت ها در طول زندگی شان مشخص نشود. برخی دیگر به دلیل آسیب دیدگی مکرر یا تنها با آسیب کمر دچار این وضعیت می شوند.
شناسایی علت در تعیین نوع و همچنین انتخاب بهترین درمان به پزشک کمک می کند.
برخی علل شایع عبارتند از :
- شکستگی های ناشی از آسیب دیدگی ها
- آسیب مفاصل ناشی از آرتریت یا بیماری
- فرسودگی ناشی از فعالیت بیش از حد یا افزایش سن
- نقص مادرزادی
- اسپوندیلولیز یا نقص و شکستگی در ناحیه بین مفصلی
- تومورها
- عمل جراحی
تشخیص لغزش مهره
در بسیاری از موارد ممکن است فرد از مشکل خود اطلاع نداشته باشد زیرا ممکن است علائمی رخ ندهد. در این موارد پزشک ممکن است این بیماری را در طول معاینه موارد دیگر کشف کند.
تشخیص این عارضه با معاینه فیزیکی و سوالاتی در مورد نوع درد یا بی حسی که فرد تجربه کرده شروع می شود. اگر پزشک به لغزش مهره مشکوک باشد، عکس برداری با اشعه ایکس از پشت بدن تجویز می شود.
نتایج اشعه ایکس اغلب برای تعیین این که آیا فرد دچار لغزش مهره است یا خیر و همچنین برای تعیین درجه وضعیت او کافی است.
در برخی موارد پزشک ممکن است از سایر تصویر برداری ها برای یافتن محل دقیق آسیب دیدگی استفاده کند.
علت این عارضه اغلب با سوالات اولیه در مورد زمان و چگونگی شروع علائم مشخص می شود.
درمان لغزش مهره
گزینه های درمانی شامل مراقبت در منزل، درمان های پزشکی و جراحی می باشند.
فرد می تواند با روش های مختلف از جمله استفاده از داروهای بدون نسخه برای تسکین درد، درمان در منزل را شروع کند. در مواردی که فعالیت باعث ایجاد لغزش مهره شده است، فرد باید هر گونه فعالیتی که باعث تشدید درد می شود را متوقف کند.
علاوه بر این در افرادی که دارای اضافه وزن هستند، ممکن است کاهش وزن به کاهش علائم کمک کند.
در صورت لزوم پزشک می تواند داروهای مسکن و ضد التهاب اضافی تجویز کند. همچنین ممکن است فیزیوتراپی پیشنهاد شود.
فیزیوتراپی به فرد کمک می کند تا ماهیچه های بخش میانی بدن و پشت خود را تقویت کند. همچنین ممکن است شامل حرکات کششی مناسب برای تسکین درد و بهبود انعطاف پذیری باشد.
در موارد شدیدتر پزشک احتمالا عمل جراحی را توصیه می کند. جراحی معمولا به مواردی که ستون فقرات آسیب دیده، مهره همچنان به لغزش ادامه می دهد یا درد شدید است اختصاص دارد.
با کمک جراحی می توان استخوان های اضافه را از بین برده یا مهره ها را دوباره به هم چسباند.
چشم انداز لغزش مهره
برخی افراد ممکن است تمام عمر خود را بدون این که بدانند به لغزش مهره دچار هستند سپری کنند. برخی دیگر زمانی متوجه مشکل خود می شوند که به دلایل دیگر به پزشک مراجعه کرده اند.
برای کسانی که درد، بی حسی یا علائم دیگر را تجربه می کنند چشم انداز کلی هنوز بسیار خوب است و اکثر افراد می توانند این بیماری را با ترکیبی از درمان ها و داروها مدیریت کنند.
در شدیدترین موارد ممکن است گزینه های جراحی پیشنهاد شود و بعد از جراحی فرد می تواند انتظار داشته باشد که دوره نقاهتش چند هفته یا چند ماه طول بکشد تا بتواند به فعالیت های عادی خود بازگردد.
منبع: medicalnewstoday
