لیمونن (به انگلیسی : Limonene) روغن استخراج شده از پوست پرتقال و دیگر مرکبات است.
مردم قرن هاست که اسانس هایی مانند لیمونن را از مرکبات استخراج می کنند. امروزه لیمونن اغلب به عنوان یک درمان طبیعی برای انواع بیمای ها مورد استفاده قرار می گیرد.
با این حال همه مزایا و مصارف لیمونن توسط علم پشتیبانی نمی شود.
در ادامه این مقاله با فواید لیمونن برای سلامتی بدن و همچنین عوارض و مضرات، موارد استفاده و مقدار مصرف روزانه آن آشنا خواهید شد. با سومیتا همراه باشید؛
لیمونن چیست؟
لیمونن یک ماده شیمیایی است که در پوست مرکباتی مانند لیموترش و پرتقال یافت می شود. این ماده به ویژه در پوست پرتقال متمرکز شده و حدود 97٪ روغن های ضروری این پوست را شامل می شود.
اغلب از آن به عنوان دی لیمونن یاد می شود که شکل اصلی شیمیایی آن است.
لیمونن متعلق به گروهی از ترکیبات معروف به ترپن هاست که رایحه قوی آن ها به جلوگیری از آفت گیاهان کمک می کند.
لیمونن یکی از شایع ترین ترپن هایی است که در طبیعت یافت می شود و ممکن است چندین مزیت برای سلامتی داشته باشد. مشخص شده است که دارای خواص ضد التهابی، آنتی اکسیدانی، ضد استرس و احتمالا پیشگیری کننده از بیماری است.
موارد مصرف لیمونن
لیمونن یک افزودنی محبوب در غذاها، لوازم آرایشی، محصولات شوینده و دافع حشرات است. به عنوان مثال به عنوان طعم دهنده در نوشابه، دسر و آب نبات استفاده می شود تا طعم لیمو را به آن ها بدهد.
لیمونن از طریق تقطیر با آب استخراج می شود، فرآیندی که در آن پوست میوه ها را در آب خیس کرده و حرارت می دهند تا زمانی که مولکول های فرار از طریق بخار آزاد، متراکم و جدا شوند.
لیمونن به دلیل عطر قوی به عنوان یک حشره کش گیاهی مورد استفاده قرار می گیرد. این به عنوان یک ماده فعال در محصولات متعدد آفت کش یافت می شود.
سایر محصولات خانگی حاوی این ترکیب شامل صابون، شامپو، لوسیون، عطر، شوینده های لباسشویی و خوشبو کننده های هوا هستند.
علاوه بر این لیمونن در مکمل های خوراکی به شکل کپسول و قطره موجود است. اینها اغلب برای مزایای سلامتی خود به بازار عرضه می شوند.
این ترکیب مرکبات به عنوان یک روغن معطر برای خواص آرامش بخش و درمانی استفاده می شود.
فواید و مزایای لیمونن برای سلامتی بدن
1. خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی دارد
در برخی از مطالعات نشان داده شده است که لیمونن التهاب را کاهش می دهد.
در حالی که التهاب کوتاه مدت پاسخ طبیعی بدن شما به استرس بوده و مفید است، التهاب مزمن می تواند به بدن شما آسیب برساند و عامل اصلی بیماری است. مهم است که تا حد ممکن از این نوع التهاب جلوگیری کنید.
لیمونن نشانگرهای التهابی مرتبط با آرتروز را کاهش می دهد، وضعیتی که با التهاب مزمن مشخص می شود.
یک مطالعه لوله آزمایش روی سلول های غضروف انسان نشان داد که لیمونن تولید اکسید نیتریک را کاهش می دهد. اکسید نیتریک یک مولکول سیگنال دهنده است که نقش کلیدی در مسیرهای التهابی ایفا می کند.
در مطالعه ای روی موش های صحرایی مبتلا به کولیت اولسراتیو – بیماری دیگری که با التهاب مشخص می شود – درمان با لیمونن التهاب و آسیب روده و همچنین نشانگرهای التهابی رایج را به میزان قابل توجهی کاهش داد.
لیمونن دارای اثرات آنتی اکسیدانی نیز هست. آنتی اکسیدان ها به کاهش آسیب سلولی ناشی از مولکول های ناپایدار به نام رادیکال های آزاد کمک می کنند.
تجمع رادیکال های آزاد می تواند منجر به استرس اکسیداتیو شود که ممکن است باعث التهاب و بیماری شوند.
یک مطالعه روی لوله آزمایش نشان داد که لیمونن ممکن است رادیکال های آزاد در سلول های لوسمی را مهار کند و این نشان دهنده کاهش التهاب و آسیب سلولی است که به طور معمول باعث بیماری می شود.
اگرچه امیدوار کننده است اما این اثرات باید با مطالعات انسانی تایید شود.
2. ممکن است اثرات ضد سرطانی داشته باشد
لیمونن ممکن است اثرات ضد سرطانی داشته باشد.
در یک مطالعه جمعیتی افرادی که از پوست مرکبات منبع اصلی لیمونن رژیمی استفاده می کردند در مقایسه با افرادی که فقط مرکبات یا آب آن ها را مصرف می کردند خطر ابتلا به سرطان پوست را کاهش می دادند.
مطالعه دیگری بر روی 43 زنی که اخیرا مبتلا به سرطان سینه شده بودند نشان داد که پس از مصرف روزانه 2 گرم لیمونن به مدت 2 تا 6 هفته کاهش قابل توجهی در بیان سلول های تومور سینه تجربه کردند.
علاوه بر این تحقیقات روی جوندگان نشان داد که افزودن لیمونن با جلوگیری از التهاب و استرس اکسیداتیو رشد تومورهای پوستی را مهار می کند.
سایر مطالعات بر روی جوندگان نشان می دهد که لیمونن ممکن است با انواع دیگر سرطان از جمله سرطان سینه مبارزه کند.
علاوه بر این هنگامی که به موش ها در کنار داروی ضد سرطانی دوکسورابیسین، لیمونن داده می شود به جلوگیری از چندین عارضه جانبی شایع دارو از جمله آسیب اکسیداتیو، التهاب و آسیب کلیوی کمک می کند.
اگرچه این نتایج امیدوار کننده است اما مطالعات انسانی بیشتری مورد نیاز است.
3. ممکن است سلامت قلب را بهبود بخشد
بیماری های قلبی همچنان عامل اصلی مرگ و میر در ایالات متحده هستند.
لیمونن ممکن است با کاهش برخی عوامل خطر مانند کلسترول بالای خون، قند خون و سطح تری گلیسیرید خطر ابتلا به بیماری های قلبی را کاهش دهد.
در یک مطالعه موش هایی که 0.6 گرم/کیلوگرم وزن بدن لیمونن دریافت کردند در مقایسه با گروه کنترل تری گلیسیرید، کلسترول LDL، قند خون ناشتا و تجمع چربی در کبد را کاهش دادند.
در مطالعه دیگری موش های مستعد سکته مغزی 20 میلی گرم/کیلوگرم وزن بدن لیمونن دریافت کردند آن ها در مقایسه با موش های دارای وضعیت سلامت مشابه که مکمل دریافت نکرده بودند کاهش قابل توجهی در فشار خون نشان دادند.
به خاطر داشته باشید که قبل از نتیجه گیری قوی مطالعات انسانی مورد نیاز است.
4. باعث کاهش اشتها می شود
نشان داده شده است که رایحه لیمونن اشتها را در مگس به میزان قابل توجهی کاهش می دهد. با این حال این اثر در انسان مطالعه نشده است.
5. استرس و اضطراب را کاهش می دهد
مطالعات بر روی جوندگان نشان می دهد که لیمونن می تواند در رایحه درمانی به عنوان یک عامل ضد استرس و ضد اضطراب استفاده شود.
6. به بهبود هضم غذا کمک می کند
لیمونن ممکن است خطر ابتلا به زخم معده را کاهش دهد. در مطالعه ای روی موش ها روغن مرکبات اورانتیوم که 97٪ لیمونن است تقریبا همه جوندگان را در برابر زخم های ناشی از مصرف دارو محافظت می کند.
عوارض و مضرات لیمونن
لیمونن برای اکثر افراد بدون خطر در نظر گرفته می شود. سازمان غذا و دارو (FDA) لیمونن را به عنوان افزودنی و طعم دهنده غذایی ایمن می شناسد.
با این حال هنگامی که لیمونن به طور مستقیم روی پوست اعمال می شود ممکن است در برخی افراد باعث تحریک شود بنابراین هنگام استفاده از روغن ضروری آن باید احتیاط کرد.
لیمونن گاهی به عنوان یک مکمل غذایی مصرف می شود. به دلیل روشی که بدن شما آن را تجزیه می کند احتمالا به این شکل بی خطر تلقی می شود. با این وجود تحقیقات انسانی در مورد این مکمل ها وجود ندارد.
قابل توجه است که مکمل های دوز بالا ممکن است در برخی افراد عوارض جانبی ایجاد کند. علاوه بر این شواهد کافی برای تعیین اینکه آیا مکمل های لیمونن برای زنان باردار یا شیرده قابل قبول هستند یا نه، وجود ندارد.
بهتر است قبل از مصرف مکمل های لیمونن با پزشک خود مشورت کنید به خصوص اگر از دارو استفاده می کنید، باردار یا شیرده هستید و یا بیماری خاصی دارید.
مقدار مصرف روزانه لیمونن
از آنجا که مطالعات کمی بر روی لیمونن انجام شده ارائه دوز مناسب در انسان دشوار است.
با این وجود دوزهای حداکثر 2 گرم در روز با خیال راحت در مطالعات مورد استفاده قرار گرفته اند.
مکمل های کپسولی حاوی دوزهای 250-1000 میلی گرم هستند. لیمونن همچنین به صورت قطره با دوزهای معمولی 0.05 میلی لیتر در هر وعده موجود است.
با این حال مصرف مکمل ها همیشه ضروری نیستند. این ترکیب را می توانید با خوردن مرکبات و پوست آن ها به راحتی بدست آورید.
به عنوان مثال می توان از پوست پرتقال و لیموترش تازه برای افزودن لیمونن به غذاها و نوشیدنی های خود استفاده کنید. علاوه بر این آب مرکبات مانند آب لیموترش یا پرتقال نیز لیمونن دارند.
خلاصه
لیمونن ترکیبی است که از پوست مرکبات استخراج می شود.
مطالعات نشان می دهد که لیمونن ممکن است دارای اثرات ضد التهابی، آنتی اکسیدانی و ضد سرطانی باشد. با این حال تحقیقات بیشتری در مورد انسان ها برای تایید این مزایا مورد نیاز است.
سعی کنید لیموترش یا پرتقال را به غذاهای مورد علاقه خود اضافه کنید تا مصرف لیمونن را افزایش دهید.
منبع : healthline
