اسپوندیلوز گردن (آرتروز گردن) چیست؟

اسپوندیلوز گردن (به انگلیسی: Cervical spondylosis) که به نام های آرتریت گردن یا آرتروز گردن نیز شناخته شده وضعیت شایع و مرتبط با افزایش سن است که باعث زوال مهره‌ ها، دیسک‌ ها و رباط‌ های گردن یا ستون فقرات گردنی می‌ شود.

این عارضه بسیار شایع است و گفته شده حدود 90 درصد افراد بالای 60 سال به آن دچار هستند، اگرچه ممکن است برخی هیچ علامتی نداشته باشند.

در ادامه قصد داریم درباره اسپوندیلوز گردن و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛

اسپوندیلوز گردن چیست؟

اسپوندیلوز گردن یک بیماری شایع است که مفاصل و دیسک های ستون فقرات گردنی را که در گردن قرار دارند تحت تاثیر قرار می دهد. این وضعیت از ساییدگی غضروف ها و استخوان های این ناحیه ناشی می شود و اگرچه تا حد زیادی نتیجه افزایش سن است اما می تواند توسط عوامل دیگر نیز ایجاد شود.

ستون فقرات گردنی شامل 7 مهره کوچک است که از قاعده جمجمه شروع شده و گردن را تشکیل می دهند. در اسپوندیلوز گردنی لبه های این مهره ها اغلب خارهای استخوانی به نام استئوفیت ایجاد می کنند.

با گذشت زمان و افزایش سن دیسک‌ ها نازک‌ تر شده و توانایی آن‌ ها در جذب شوک های ناشی از حوادث از بین می‌ رود که خطر بروز علائم را افزایش می‌ دهد.

در این عارضه، مفاصل متورم ناحیه گردن که مفاصل فاست نامیده می‌ شوند ممکن است ریشه‌ های عصبی مجاور یا خود نخاع را فشار داده یا نیشگون بگیرند که نتیجه آن گز گز یا سوزن سوزن شدن اندام‌ های انتهایی و گاهی اوقات درد در دست و پا می باشد.

به علاوه در برخی موارد ممکن است حس و هماهنگی بدن از بین برود و فرد دچار مشکل در راه رفتن شود.

بسیاری از افراد با افزایش سن تغییرات دژنراتیو را تجربه می کنند و گفته شده 90 درصد افراد بالای 60 سال با اسپوندیلوز گردنی زندگی می کنند.

برخی افراد مبتلا هرگز علائمی تجربه نمی کنند و در بعضی افراد این عارضه باعث درد مزمن و شدید و سفتی می شود. با این حال بسیاری از مبتلایان می‌ توانند فعالیت‌ های عادی روزانه خود را انجام دهند.

علت اسپوندیلوز گردن

استخوان ها و غضروف های محافظ گردن مستعد ساییدگی و پارگی هستند که می تواند به اسپوندیلوز گردن منجر شود. برخی علل احتمالی این بیماری عبارتند از :

1. خارهای استخوانی

خارهای استخوانی یا رشد بیش از حد استخوان نتیجه تلاش بدن برای رشد استخوان اضافی جهت تقویت ستون فقرات است.

با این حال استخوان اضافی می تواند روی نواحی ظریف ستون فقرات مانند طناب نخاعی و اعصاب فشار بیاورد و باعث درد شود.

2. کم آب شدن دیسک های ستون فقرات

استخوان‌ های ستون فقرات دارای دیسک‌ هایی بین خود هستند که همچون بالشتک عمل کرده و شوک بلند کردن، چرخش و سایر فعالیت‌ ها را جذب می‌ کنند.

مواد ژل مانند داخل این دیسک ها ممکن است به مرور زمان خشک شود که باعث می شود استخوان ها (مهره های نخاعی) بیشتر به هم ساییده شده و درد ایجاد کنند. این روند می تواند از سن 30 سالگی آغاز شود.

3. فتق دیسک

دیسک های ستون فقرات ممکن است ترک هایی پیدا کنند که باعث نشت مواد محافظ داخلی آن ها می شود. این ماده می‌ تواند به نخاع و اعصاب فشار بیاورد و علائمی مانند بی‌ حسی در بازو و همچنین دردی که به سمت پایین دست منتشر می‌شود به همراه داشته باشد.

4. جراحت

اگر گردن در اثر حوادثی همچون سقوط یا تصادف اتومبیل آسیب ببیند ممکن است روند پیری را تسریع کند.

5. سفتی رباط

طناب‌ های سختی که استخوان‌ های ستون فقرات را به هم متصل می‌ کنند ممکن است با گذشت زمان سفت‌ تر شوند که روی حرکت گردن تاثیر گذاشته و باعث می شود گردن احساس سفت شدن داشته باشد.

6. استفاده بیش از حد

برخی مشاغل مانند کارهای ساختمانی یا سرگرمی هایی که شامل حرکات تکراری یا بلند کردن اجسام سنگین هستند می توانند فشار بیشتری به ستون فقرات وارد کرده و سایش و پارگی زود هنگام ایجاد کنند.

عوامل خطر زای اسپوندیلوز گردن

بزرگ ترین عامل خطر زای اسپوندیلوز گردنی افزایش سن است. این عارضه اغلب به دلیل تغییرات در مفاصل گردن ناشی از افزایش سن ایجاد می شود. فتق دیسک، کم آبی بدن و خارهای استخوانی نیز همگی نتیجه افزایش سن هستند.

با این وجود گاهی عواملی غیر از افزایش سن نیز می توانند خطر ابتلا به اسپوندیلوز گردن را افزایش دهند، از جمله :

آسیب دیدگی گردن
فعالیت های مرتبط با شغل که به دلیل بلند کردن اجسام سنگین به گردن فشار بیشتری وارد می کند
نگه داشتن گردن در یک وضعیت نا مناسب برای مدت طولانی یا تکرار همان حرکات گردن در طول روز
عوامل ژنتیکی یا سابقه خانوادگی اسپوندیلوز گردن
سیگار کشیدن
اضافه وزن و کم تحرکی

علائم اسپوندیلوز گردن

اکثر افراد مبتلا به اسپوندیلوز گردن علائم قابل توجهی تجربه نمی کنند. علائم در صورت بروز می تواند خفیف تا شدید باشد و ممکن است به تدریج ایجاد شود یا به طور ناگهانی رخ دهد.

یکی از علائم شایع این عارضه، درد در اطراف تیغه شانه است. برخی افراد نیز از درد در امتداد دست و انگشتان دست خود شکایت دارند.

درد ممکن است هنگام ایستادن، نشستن، عطسه کردن، سرفه کردن یا کج کردن سر به سمت عقب تشدید پیدا کند.

سایر علائم شایع عبارتند از :

سفت شدن گردن که تشدید پیدا می کند
سردردهایی که بیشتر در پشت سر ایجاد می شوند
سوزن سوزن شدن یا بی حسی که عمدتا روی شانه ها و بازوها تاثیر می گذارد اگرچه ممکن است در پاها نیز رخ دهد

علائم کمتر شایع اغلب شامل از دست دادن تعادل و بی اختیاری ادرار یا مدفوع است. این علائم نیاز به مراقبت های فوری پزشکی دارند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر فرد به صورت ناگهانی دچار بی حسی یا سوزن سوزن شدن در شانه، بازوها یا پاها شود یا بی اختیاری ادرار یا مدفوع را تجربه کند لازم است در اسرع وقت به پزشک مراجعه کند زیرا این علائم نشانه یک مورد اورژانسی می باشد.

همچنین در صورتی که درد و ناراحتی به قدری شدید است که در فعالیت های روزمره تداخل ایجاد می کند ممکن است لازم باشد به پزشک مراجعه شود.

اگرچه این بیماری در اکثر موارد نتیجه طبیعی افزایش سن است اما با کمک برخی درمان ها می توان درد و سفتی را کاهش داد.

تشخیص اسپوندیلوز گردن

تشخیص اسپوندیلوز گردن شامل رد سایر بیماری های احتمالی مانند فیبرومیالژی است. همچنین پزشک آزمایش هایی همچون تست حرکت انجام داده و اعصاب، استخوان ها و عضلات آسیب دیده را شناسایی می کند.

پزشک ممکن است بیماری را تشخیص داده و درمان کند یا فرد را برای آزمایش های بیشتر به متخصص ارتوپدی، متخصص مغز و اعصاب یا جراح مغز و اعصاب ارجاع دهد.

معاینه فیزیکی

پزشک برای تشخیص علت علائم ایجاد شده از چندین سوال در مورد علائم شروع کرده و مجموعه ای از آزمایش ها تجویز می کند.

معمولا طی معاینه فیزیکی رفلکس ها، ضعف عضلانی یا نقص حسی و دامنه حرکتی گردن بررسی و احتمالا وضعیت راه رفتن بیمار چک می شود. همه این موارد به پزشک کمک می کند تا تشخیص دهد آیا اعصاب و نخاع تحت فشار بیش از حد هستند یا خیر.

اگر پزشک به اسپوندیلوز گردن مشکوک باشد، برای تایید تشخیص خود از آزمایش های تصویر برداری و تست های عملکرد عصبی استفاده خواهد کرد.

آزمایش های تصویر برداری

برخی تست های تصویر برداری مورد نیاز برای تشخیص دقیق تر این بیماری عبارتند از :

اشعه ایکس برای بررسی خار استخوان و سایر ناهنجاری ها
سی تی اسکن برای تهیه تصاویر دقیق تر از گردن
اسکن ام آر آی برای تولید تصاویر با استفاده از امواج رادیویی و میدان مغناطیسی که به پزشک کمک می‌ کند تا اعصاب تحت فشار را شناسایی کند
میلوگرام که از تزریق رنگ برای برجسته کردن مناطق خاصی از ستون فقرات استفاده می کند. سپس با سی تی اسکن یا اشعه ایکس تصاویر دقیق تری از این نواحی به دست می آید
الکترومیوگرام برای بررسی عملکرد طبیعی اعصاب هنگام ارسال سیگنال به عضلات؛ این تست فعالیت الکتریکی اعصاب را اندازه گیری می کند
بررسی هدایت عصبی، سرعت و قدرت سیگنال‌ هایی که یک عصب ارسال می‌کند، این کار با قرار دادن الکترود روی پوست نقطه ای که عصب قرار دارد انجام می شود

درمان اسپوندیلوز گردن

درمان‌ اسپوندیلوز گردن روی تسکین درد، کاهش خطر آسیب دائمی و کمک به فرد برای داشتن یک زندگی عادی تمرکز دارد. روش های غیر جراحی معمولا بسیار موثر هستند.

فیزیوتراپی

ممکن است پزشک فرد را برای درمان نزد فیزیوتراپیست بفرستد. فیزیوتراپی به افراد کمک می کند تا با کشش عضلات گردن و شانه، آن ها را تقویت کرده و درد خود را تسکین دهند.

همچنین ممکن است از ترکشن گردن استفاده شود که شامل استفاده از وزنه برای افزایش فضای بین مفاصل گردن و کاهش فشار روی دیسک های گردن و ریشه های عصبی است.

دارو درمانی

اگر داروهای بدون نسخه در تسکین علائم موثر نباشد، پزشک ممکن است داروهای زیر را تجویز کند :

شل کننده های عضلانی مانند سیکلوبنزاپرین برای درمان اسپاسم عضلانی
داروهای مخدر مانند هیدروکودون برای تسکین درد
داروهای ضد صرع مانند گاباپنتین برای تسکین درد ناشی از آسیب عصبی
تزریق استروئیدی مانند پردنیزون برای کاهش التهاب بافت و درد
تجویز داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند دیکلوفناک برای کاهش التهاب

عمل جراحی

اگر علائم فرد شدید باشد و به سایر روش های درمانی پاسخ ندهد ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد که می تواند شامل برداشتن خارهای استخوانی، قسمت هایی از استخوان های گردن یا فتق دیسک باشد تا فضای بیشتری برای نخاع و اعصاب باز شود.

جراحی به ندرت برای اسپوندیلوز گردن ضروری است. با این حال اگر درد شدید باشد و روی توانایی حرکت دست ها تاثیر منفی بگذارد، ممکن است پزشک از عمل جراحی استفاده کند.

درمان خانگی

اگر شدت علائم خفیف باشد می توان برخی اقدامات خانگی را امتحان کرد، از جمله :

استفاده از مسکن هایی مانند استامینوفن یا داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی که شامل ایبوپروفن و ناپروکسن سدیم است
استفاده از یک پد گرم کننده یا کمپرس سرد روی گردن برای تسکین درد عضلات
ورزش منظم برای تسریع در بهبودی
استفاده از بریس و موارد مشابه که البته نباید طولانی مدت باشد زیرا عضلات را تضعیف می کند