بیماری کاوازاکی (به انگلیسی: Kawasaki disease) نوعی سندرم نادر با منشا ناشناخته است که باعث التهاب در عروق خونی شده و در کودکان به خصوص کودکان بین 6 ماه تا 5 سال رخ می دهد.
یکی از نکات قابل توجه در مورد این بیماری تاثیر جدی و طولانی مدت آن روی قلب است و در واقع شایع ترین علت بیماری قلبی در کودکان محسوب می شود.
در ادامه قصد داریم درباره بیماری کاوازاکی و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛
بیماری کاوازاکی چیست؟
کاوازاکی که به نام سندرم غدد لنفاوی مخاطی پوستی نیز شناخته شده نوعی بیماری است که باعث التهاب در سرخرگ ها، سیاهرگ ها و مویرگ ها شده، همچنین با تاثیر روی غدد لنفاوی علائمی در بینی، دهان و گلو ایجاد می کند.
به نظر می رسد این بیماری بیشتر در پسر بچه ها، به خصوص کودکان آسیایی و جزایر اقیانوس آرام شایع می باشد اما می تواند هر کودک با هر نژادی را درگیر کند.
در بیشتر موارد ابتلا، کودک طی چند روز بعد از شروع درمان و بدون مشکل جدی بهبود پیدا می کند و عود بیماری معمولا رخ نمی دهد، اما در صورت عدم درمان می تواند به بیماری قلبی جدی منجر شود.
گفته شده حدود 80 درصد از بیماران، کمتر از 5 سال سن دارند. به علاوه این بیماری به ندرت کودکان بالای 5 سال و نوجوانان و نوزادان کمتر از 6 ماه را درگیر می کند. علت عدم ابتلای نوزادان به این عارضه احتمالا وجود آنتی بادی هایی است که از بدن مادر به نوزاد منتقل می شود.
علت بیماری کاوازاکی
علت دقیق بیماری کاوازاکی مشخص نیست اما به نظر می رسد ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی می توانند باعث بروز این بیماری شوند. این بیماری در فصول خاصی رخ می دهد و معمولا کودکان نژاد آسیایی را درگیر می کند.
عوامل خطر زای بیماری کاوازاکی
همان طور که قبلا اشاره کردیم بیماری کاوازاکی بیشتر در کودکان به خصوص نژاد آسیایی رخ می دهد و اکثر موارد ابتلا در کودکان کمتر از 5 سال دیده می شود.
به نظر نمی رسد این بیماری به صورت ارثی منتقل شود اما گفته شده خواهر و برادر کودک مبتلا به کاوازاکی 10 برابر بیشتر از دیگران در معرض این بیماری قرار دارند.
علائم بیماری کاوازاکی
بیماری کاوازاکی در چند مرحله و با علائم واضح رخ می دهد. این بیماری معمولا در اواخر زمستان و بهار ظاهر می شود و در برخی کشورهای آسیایی در اواسط تابستان به اوج خود می رسد.
مراحل اولیه
علائم اولیه کاوازاکی می توانند تا 2 هفته طول بکشند و ممکن است شامل موارد زیر باشند :
- تب بالا که به مدت 5 روز یا بیشتر ادامه دارد
- بثورات در ناحیه تنه و کشاله ران
- خونی شدن چشم ها بدون ترشحات خشک شده در گوشه چشم
- لب های قرمز روشن و متورم
- زبان توت فرنگی که لکه های قرمز براق و روشن در آن ایجاد می شود
- ورم غدد لنفاوی
- ورم دست و پا
- قرمز شدن کف دست و کف پا
مشکلات قلبی نیز ممکن است در این مدت بروز کند.
مراحل بعدی
علائم بعدی طی دو هفته بعد از شروع تب ظاهر می شوند. در این مراحل پوست دست و پاهای کودک شروع به پوسته شدن می کند و پوسته ها به صورت لایه ورقه ای جدا می شوند. برخی از کودکان ممکن است به آرتریت یا درد مفصل موقت دچار شوند.
سایر علائم عبارتند از :
- درد شکمی
- استفراغ
- اسهال
- بزرگ شدن کیسه صفرا
- ناشنوایی موقت
در صورتی که کودک هر یک از این علائم را تجربه کند لازم است با پزشک مشورت شود. کودکان کمتر از یک سال یا بیشتر از 5 سال معمولا دچار علائم ناقص می شوند. این کودکان بیشتر در معرض ابتلا به بیماری قلبی قرار دارند.
تشخیص بیماری کاوازاکی
هیچ آزمایش خاصی برای تشخیص بیماری کاوازاکی وجود ندارد بلکه متخصص اطفال معمولا علائم را بررسی کرده و سعی می کند بیماری های با علائم مشابه را رد کند، از جمله :
- مخملک؛ نوعی عفونت باکتریایی است که باعث تب، لرز و گلو درد می شود
- روماتیسم مفصلی نوجوانان؛ نوعی بیماری مزمن که باعت بروز درد و التهاب در مفصل می شود
- سرخک
- سندرم شوک سمی
- آرتریت نوجوانان ایدیوپاتیک
- مسمومیت با جیوه نوجوانان
- واکنش های پزشکی
- تب منقوط کوه های راکی؛ نوعی بیماری قابل انتقال از طریق کنه
متخصص معمولا آزمایش هایی برای بررسی تاثیر بیماری کاوازاکی روی قلب نیز انجام می دهد، از جمله :
- اکوکاردیوگرافی : این روش بدون درد است و از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری از قلب و عروق استفاده می کند. ممکن است نیاز به تکرار منظم این تکنیک باشد تا تاثیر کاوازاکی روی قلب با گذشت زمان مورد بررسی قرار بگیرد
- آزمایش خون : برای رد سایر بیماری ها ممکن است از آزمایش خون استفاده شود. در بیماری کاوازاکی احتمالا تعداد گلبول های سفید خون افزایش و گلبول های قرمز خون کاهش می یابد و در بدن التهاب وجود دارد
- اشعه ایکس قفسه سینه : اشعه ایکس تصاویر سیاه و سفید از قلب و ریه ها ایجاد می کند و پزشک با کمک آن ها علائم نارسایی قلبی و التهاب را بررسی می کند
- نوار قلب : این تست فعالیت الکتریکی قلب را ثبت کرده و بی نظمی در نتایج آن می تواند نشانه درگیر شدن قلب در بیماری کاوازاکی باشد
هر زمان تب نوزاد یا کودک بیش از 5 روز ادامه پیدا کند می توان احتمال ابتلا به کاوازاکی را در نظر گرفت. این مسئله به خصوص در مواردی که علائم کلاسیک دیگر مانند پوسته شدن پوست وجود دارد صادق است.
درمان بیماری کاوازاکی
بیماری کاوازاکی به دلیل خطر بروز عوارض معمولا در بیمارستان درمان می شود. به علاوه درمان فوری باعث تسریع بهبودی شده و خطر بروز عوارض را کاهش می دهد.
برخی داروهایی که در درمان این بیماری استفاده می شوند عبارتند از :
آسپرین
بیماری کاوازاکی می تواند به افزایش تعداد پلاکت خون منجر شده و خطر لخته شدن خون را افزایش دهد در حالی که مصرف آسپرین از بروز لخته خون جلوگیری کرده و تب، بثورات پوستی و التهاب مفاصل را کاهش می دهد.
معمولا لازم است دوز بالای این دارو تجویز شود، همچنین برای جلوگیری از عوارض جانبی این دارو نیاز به مراقبت از بیمار می باشد. آسپرین درمانی ممکن است چند هفته بعد از بهبودی نیز ادامه داشته باشد.
ایمونوگلوبین داخل وریدی
استفاده از این دارو خطر آنوریسم کرونری را کاهش می دهد اما نحوه عملکرد آن هنوز مشخص نیست.
کورتیکواستروئیدها و مهار کننده های فاکتور نکروز تومور
در صورت عدم اثر بخشی سایر روش های درمانی ممکن است از این داروها استفاده شود.
بیمار باید برای جلوگیری از کم آبی بدن مایعات زیادی مصرف کند.
بعد از درمان اولیه
گاهی به درمان های طولانی مدت تر نیاز است، به عنوان مثال اگر بیمار دچار آنوریسم شریان کرونری شود آسپرین درمانی برای مدت زمان طولانی تری ادامه می یابد اما اگر بیمار در دوره درمان به آنفلوآنزا یا آبله مرغان مبتلا شود باید مصرف این دارو را قطع کند.
در بیماران مبتلا به کاوازاکی باید سلامت قلب زیر نظر گرفته شده و در صورت بروز نشانه های مشکلات قلبی آزمایش های مورد نیاز انجام شوند. اگر مشکلات قلبی ادامه داشته باشد نیاز به مراجعه به متخصص قلب اطفال خواهد بود. در این صورت ممکن است موارد زیر تجویز شود :
- داروهای ضد انعقاد خون مانند وارفارین، هپارین یا آسپرین برای جلوگیری از لخته شدن خون
- آنژیوپلاستی عروق کرونری
- استنت گذاری در شریان مسدود شده
- پیوند بای پس عروق کرونری
عوارض بیماری کاوازاکی
بیماری کاوازاکی در حدود 25 درصد از موارد ابتلا باعث بروز مشکلات قلبی جدی می شود. عدم درمان این بیماری می تواند خطر حمله قلبی و همچنین موارد زیر را افزایش دهد :
- میوکاردیت یا التهاب عضله قلب
- دیس ریتمی یا ریتم غیر طبیعی قلب
- آنوریسم یا ضعیف شدن و برجستگی دیواره شریان
درمان این مرحله از بیماری همان طور که قبلا اشاره کردیم نیاز به مصرف طولانی مدت آسپرین دارد. همچنین ممکن است لازم باشد از داروهای رقیق کننده خون یا تکنیک های آنژیوپلاستی عروق کرونری، استنت گذاری شریان کرونر یا پیوند بای پس عروق کرونری استفاده شود.
کودکانی که به دلیل ابتلا به کاوازاکی دچار مشکلات شریان کرونری شده اند لازم است تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنند زیرا برخی عوامل مانند چاقی یا اضافه وزن، کلسترول بالا و سیگار خطر حمله قلبی را افزایش می دهد.
چشم انداز بیماری کاوازاکی
بیماری کاوازاکی ممکن است چهار نتیجه به دنبال داشته باشد :
- فرد بدون مشکلات قلبی کاملا بهبود پیدا کند که این نتیجه به تشخیص و درمان به موقع نیاز دارد
- ممکن است فرد به مشکلات عروق کرونری مبتلا شود که در 60 درصد موارد طی یک سال، نگرانی در این مورد کاهش می یابد
- فرد دچار مشکلات قلبی طولانی مدت می شود که به درمان طولانی مدت نیز نیاز دارد
- فرد دوباره به بیماری کاوازاکی مبتلا می شود، این نتیجه تنها در 3 درصد موارد رخ می دهد
این بیماری در صورت تشخیص و درمان به موقع در اغلب موارد نتایج مثبت به همراه دارد و در این حالت تنها 3 تا 5 درصد موارد به مشکلات عروق کرونری منجر می شوند و در 1 درصد موارد ممکن است آنوریسم ایجاد شود.
کودکانی که به بیماری کاوازاکی مبتلا شده اند باید هر 1 یا 2 سال به متخصص قلب مراجعه کرده و اکو انجام دهند.
منبع: healthline
