پا پرانتزی (به انگلیسی: Bowlegs) نوعی عارضه استخوانی است که در آن پاهای فرد خمیده به نظر رسیده و زانوهایش حتی زمانی که مچ پاها کنار هم قرار دارند به هم نمی رسند.
این مشکل می تواند به دلیل بیماری های زمینه ای مختلف رخ دهد و روش های درمانی گوناگونی برای آن وجود دارد.
در ادامه قصد داریم درباره پا پرانتزی و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛
پا پرانتزی چیست؟
پای پرانتزی یا زانوی پرانتزی که به نام ژنو واروم مادر زادی نیز شناخته شده به شرایطی گفته می شود که زانوهای فرد در حالت عادی به هم نرسند و از یکدیگر فاصله داشته باشند، حتی زمانی که فرد کف و مچ پاهایش را کنار هم قرار می دهد.
این وضعیت در برخی موارد ممکن است نشانه یک بیماری زمینه ای مانند بیماری بلانت یا راشیتیسم بوده و به آرتریت در زانوها و لگن منجر شود.
برخی گزینه های درمانی موجود برای پای پرانتزی شامل بریس، گچ گیری یا عمل جراحی برای اصلاح این ناهنجاری استخوانی است.
لازم به ذکر است این وضعیت در نوزادان به دلیل تنگ بودن فضای آن ها در رحم نسبتا شایع است و در حالت معمول نیاز به درمان خاصی در دوره نوزادی ندارد زیرا پاهای کودک زمانی که شروع به راه رفتن می کند (معمولا بین 12 تا 18 ماهگی) به مرور به حالت طبیعی بر می گردد و در اکثر موارد عوارض جانبی ایجاد نمی شود.
با این حال در صورتی که کودک بیش از 2 سال دچار این وضعیت باشد لازم است با پزشک مشورت شود.
علت پا پرانتزی
1. بیماری بلانت
در بیماری بلانت ساق پای کودک به طور غیر طبیعی رشد می کند و زیر زانو خم می شود. به مرور که کودک شروع به راه رفتن می کند خم شدن پاها تشدید می یابد.
علائم بیماری بلانت ممکن است در اوایل زندگی فرد ظاهر شود اما در برخی موارد تا زمانی که کودک به سن بلوغ نرسیده چندان قابل توجه نمی باشد. این مسئله می تواند به مشکلات مفصلی در زانو منجر شود.
لازم به ذکر است بیماری بلانت در زنان، آمریکایی های آفریقایی تبار و کودکان چاق شایع تر است. به علاوه کودکانی که زود شروع به راه رفتن می کنند بیشتر در معرض این عارضه قرار دارند. در حالت معمول کودک باید بین 11 تا 14 ماهگی تنهایی راه رفتن را شروع کند.
2. راشیتیسم
راشیتیسم نوعی بیماری ناشی از کمبود طولانی مدت ویتامین D است که باعث نرم و ضعیف شدن استخوان ها و همچنین پرانتزی شدن پاها می شود.
3. بیماری پاژه
این بیماری متابولیک روی نحوه تجزیه و بازسازی استخوان ها تاثیر منفی می گذارد به طوری که استخوان ها به درستی بازسازی نمی شوند و این مسئله با گذشت زمان می تواند به پرانتزی شدن پا و سایر مشکلات مفصلی منجر شود.
لازم به ذکر است بیماری پاژه در افراد مسن شایع تر است و می توان با تشخیص و درمان به موقع آن را به خوبی کنترل کرد.
4. کوتولگی
شایع ترین فرم عارضه کوتولگی از وضعیتی به نام آکندروپلازی ناشی می شود که نوعی اختلال رشد استخوانی است و به مرور زمان می تواند به پرانتزی شدن پاها منجر شود.
5. سایر علل
پا پرانتزی ممکن است به دلایل زیر نیز ایجاد شود :
- شکستگی های استخوانی که به درستی درمان نشده اند
- رشد غیر طبیعی استخوان ها یا دیسپلازی استخوان
- مسمومیت ناشی از سرب
- مسمومیت با فلوراید
علائم پا پرانتزی
پا پرانتزی یک وضعیت بسیار واضح با علائم قابل تشخیص است.
علامت این عارضه به این صورت است که زمانی که فرد بایستد و کف و مچ پاها را کنار هم قرار دهد متوجه می شود زانوهایش از هم فاصله داشته و به هم نمی رسند. این وضعیت معمولا متقارن به نظر می رسد.
اکثر موارد پا پرانتزی در کودکان زمانی که کودک 12 تا 18 ماهه است شروع به بهبود می کند اما اگر تا 2 سالگی ادامه داشته یا بدتر شود لازم است با پزشک مشورت شود.
تشخیص پا پرانتزی
تشخیص پا پرانتزی ساده است و حتی خود فرد می تواند با دقت به وضعیت پاها، این عارضه را تشخیص دهد اما مراجعه به پزشک برای تعیین شدت وضعیت و این که آیا پرانتزی شدن پاها از یک بیماری زمینه ای نشات گرفته یا خیر توصیه می شود.
پزشک در حین معاینه احتمالا پاهای فرد را اندازه گیری و راه رفتن او را بررسی می کند. همچنین ممکن است برای تایید وجود هر گونه نا هنجاری استخوانی در پاها از اشعه ایکس یا سایر آزمایش های تصویر برداری استفاده کند.
آزمایش خون نیز برای تعیین این که آیا این عارضه به دلیل بیماری دیگری مانند راشیتیسم یا بیماری پاژه ایجاد شده یا خیر لازم می باشد.
درمان پا پرانتزی
درمان پا پرانتزی در نوزادان و کودکان نو پا معمولا توصیه نمی شود مگر این که بیماری زمینه ای خاصی در آن ها تشخیص داده شود.
در مواردی که پا پرانتزی شدید بوده، بدتر شود یا به دلیل سایر بیماری ها رخ داده باشد ممکن است نیاز به درمان باشد که در این صورت روش های درمانی عبارتند از :
- کفش های مخصوص
- بریس
- گچ گرفتن
- عمل جراحی برای اصلاح ناهنجاری های استخوانی
- درمان بیماری هایی که باعث بروز این مسئله شده اند
پیشگیری از پا پرانتزی
به طور کلی پیشگیری از عارضه پا پرانتزی امکان ندارد اما در برخی موارد ممکن است بتوان احتمال بروز شرایط خاصی که موجب ایجاد پا پرانتزی می شوند را کاهش داد.
به عنوان مثال با دریافت کافی ویتامین D از رژیم غذایی و همچنین قرار گرفتن در معرض نور خورشید می توان از راشیتیسم جلوگیری کرد.
به علاوه در صورتی که کودک بعد از 2 سالگی همچنان دچار عارضه پا پرانتزی باشد لازم است حتما با پزشک مشورت شود زیرا با تشخیص و درمان زود هنگام می توان به مدیریت این وضعیت کمک کرد.
آرتریت اولین اثر طولانی مدت پای پرانتزی است که می تواند به مشکلاتی در زندگی فرد منجر شود و در صورتی که شدید باشد به دلیل فشارهای غیر عادی اعمال شده ممکن است زانو، مچ پا و مفاصل ران را تحت تاثیر قرار دهد.
اگر فرد در سنین پایین نیاز به تعویض کامل زانو داشته باشد احتمالا باید در سنین بالاتر ناحیه دوباره بازبینی شود. انجام عمل آرتروپلاستی کامل زانو در چنین افرادی به دلیل جراحی هایی که قبلا انجام داده اند و همچنین تراز غیر طبیعی استخوان ها ممکن است دشوار باشد.
منبع: healthline
