آنژین قلبی (به انگلیسی: Angina) به نوعی احساس درد، فشار یا گرفتگی در ناحیه قفسه سینه گفته می شود که در اثر عدم دریافت اکسیژن کافی در بخشی از عضله قلب رخ می دهد.
این عارضه انواع مختلف دارد و اگرچه به خودی خود کشنده یا خطرناک نیست اما می تواند نشانه یک بیماری قلبی بالقوه جدی باشد.
در ادامه قصد داریم درباره آنژین و علل، علائم و شیوه های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛
آنژین قلبی چیست؟
آنژین یک بیماری نیست بلکه نوعی علامت هشدار دهنده محسوب می شود که معمولا به دلیل ایسکمی رخ می دهد. ایسکمی که خود نشانه بیماری عروق کرونری قلب است زمانی ایجاد می شود که یک یا چند سرخرگ کرونر باریک یا مسدود شوند.
آنژین اگرچه به تنهایی کشنده نیست اما می تواند علائمی شبیه به حمله قلبی ایجاد کرده و نشانه یک بیماری قلبی باشد. همچنین اگر به طور غیر منتظره رخ دهد، برطرف نشود یا با استراحت و مصرف دارو بهتر نشود لازم است فرد تحت مراقبت های ویژه قرار بگیرد.
انواع آنژین
آنژین انواع مختلف دارد که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد :
1. آنژین پایدار
آنژین پایدار زمانی رخ می دهد که قلب در شرایطی همچون ورزش کردن، بیش از حد معمول کار کند. این نوع آنژین معمولا حدود 5 دقیقه طول می کشد و دارای یک الگوی منظم می باشدکه ممکن است فرد ماه ها یا سال ها آن را تجربه کند.
در اغلب موارد علائم با استراحت یا دارو تسکین پیدا می کنند.
2. آنژین ناپایدار
آنژین ناپایدار معمولا نتیجه بیماری تصلب شرایین است، عارضه ای که در آن خون رسانی به قلب به دلیل یک انسداد دچار اختلال می شود. این نوع آنژین از الگوی منظمی پیروی نمی کند و معمولا هنگام استراحت کردن رخ می دهد.
در آنژین ناپایدار درد بیش از 5 دقیقه طول می کشد و ممکن است با گذشت زمان تشدید شود. همچنین استراحت و دارو به تنهایی نمی توانند علائم را بهبود ببخشند.
آنژین ناپایدار می تواند نشانه خطر حمله قلبی باشد و افرادی که به طور غیر منتظره دچار آن شده اند باید تحت مراقبت های اورژانسی قرار بگیرند.
3. آنژین میکروواسکولار
آنژین میکروواسکولار می تواند در اثر بیماری مویرگی کرونری رخ دهد که ریزترین سرخرگ های کرونر را تحت تاثیر قرار می دهد. در این نوع آنژین فرد علاوه بر درد قفسه سینه ممکن است موارد زیر را تجربه کند :
- خستگی و انرژی کم
- مشکلات خواب
- تنگی نفس
آنژین میکروواسکولار نسبت به آنژین پایدار دوام بیشتری دارد و معمولا بیش از 10 دقیقه و گاهی بیش از 30 دقیقه طول می کشد.
4. آنژین واریانت
آنژین واریانت که به آن آنژین پرینزمتال نیز می گویند ممکن است در زمان استراحت اغلب در حوالی نیمه شب یا صبح زود رخ دهد. این آنژین به دلیل یک اسپاسم در سرخرگ های کرونری ایجاد می شود و عوامل محرک احتمالی آن شامل قرار گرفتن در معرض سرما، استرس، داروها، سیگار کشیدن یا مصرف کوکائین می باشد.
این عارضه یک وضعیت مزمن است اما با دارو می توان به کنترل آن کمک کرد.
علائم آنژین
آنژین ممکن است باعث بروز علائم زیر در قفسه سینه شود :
- فشار
- سنگینی
- سفت و سخت شدن
- سوزش یا درد قفسه سینه که معمولا از پشت استخوان جناغ سینه شروع می شود
درد اغلب به گردن، فک، دست، شانه، گلو، پشت یا دندان ها سرایت می کند. سایر علائم احتمالی عبارتند از :
- سو هاضمه
- سوزش سر دل
- ضعف
- تعریق
- حالت تهوع
- گرفتگی
- تنگی نفس
مدت زمان این علائم به نوع آنژین بستگی دارد. افرادی که دچار درد شدید یا مداوم در قفسه سینه شده اند باید با اورژانس تماس بگیرند.
علائم در زنان
همه افرادی که دچار بیماری عروق کرونری یا بیماری مویرگی کرونری شده اند ممکن است آنژین را تجربه کنند اما بیماری مویرگی کرونری زنان را بیشتر از مردان تحت تاثیر قرار می دهد. همچنین طبق گفته انجمن قلب آمریکا زنان ممکن است علائم متفاوتی همراه با آنژین داشته باشند.
زنان مبتلا به آنژین علاوه بر درد قفسه سینه که می تواند شدید باشد احتمالا علائم زیر را نیز تجربه می کنند :
- تهوع و استفراغ
- درد شکمی
- خستگی
- تنگی نفس
توصیه می شود زنان در صورت مشاهده هر گونه علامت بیماری قلبی حتما به پزشک مراجعه کنند. بیماری های قلبی عروقی یکی از بیماری های شایع در مرگ و میر زنان می باشد.
علت آنژین
آنژین معمولا به دلیل یک بیماری زمینه ای عروق کرونری ایجاد می شود.
همان طور که می دانید سرخرگ های کرونر خون سرشار از اکسیژن را به قلب می رسانند. این سرخرگ ها گاهی به دلیل تجمع کلسترول در دیواره رگ ها و تشکیل پلاک باریک می شوند و عواملی همچون آسیب سرخرگی یا سیگار کشیدن خطر آن را افزایش می دهد.
با تنگ و باریک شدن سرخرگ ها خون و اکسیژن رسانی به قلب دشوارتر می شود، همچنین ممکن است پلاک ها شکسته شده و لخته های ایجاد شده عروق را مسدود کنند. اگر خون نتواند اکسیژن را به قلب منتقل کند عضله قلب نمی تواند به درستی کار کند که این باعث بروز آنژین می شود.
عوامل خطر زای آنژین
آنژین ممکن است به دلایل زیر رخ دهد :
- استرس
- مصرف بیش از حد الکل یا مواد مخدر
- سیگار کشیدن
- قرار گرفتن در معرض آلودگی ذرات مثلا در محیط کار
- کم تحرکی
- رژیم غذایی نا سالم
- سطح کلسترول بالا
- اضافه وزن یا چاقی
- عوامل ژنتیکی
- بیماری هایی همچون بیماری های قلبی، دیابت، فشار خون پایین، سندرم متابولیک، کم خونی
- سن بیش از 45 سال برای مردان یا 55 سال برای زنان
- برخی روش های درمانی
محرک های آنژین
آنژین به دلیل کاهش اکسیژن رسانی به قلب ایجاد می شود و برخی عوامل ممکن است علائم آن را تحریک کنند. به عنوان مثال در افراد مبتلا به آنژین پایدار موارد زیر ممکن است باعث تحریک و ایجاد علائم شود :
- فشارهای جسمی
- استرس
- درجه حرارت پایین و هوای سرد
تشخیص آنژین
تشخیص آنژین اهمیت زیادی دارد زیرا می تواند نشانه هشدار دهنده ای از بروز حمله قلبی باشد. پزشک ممکن است برای تشخیص اقدامات زیر را انجام دهد :
- معاینه فیزیکی انجام دهد
- در مورد علائم و عوامل خطر زا از فرد سوالاتی بپرسد
- سابقه پزشکی شخصی و خانوادگی فرد را بررسی کند
اگر پزشک به آنژین مشکوک شود ممکن است یک یا چند آزمایش زیر را توصیه کند :
- آزمایش خون برای بررسی سطح کلسترول، چربی، قند و پروتئین
- نوار قلب برای ثبت فعالیت الکتریکی در قلب و تشخیص کمبود اکسیژن
- تست استرس شامل فعالیت بدنی، ثبت فشار خون و یک نوار قلب
- تست استرس هسته ای برای تشخیص ناهنجاری های جریان خون در قلب طی فعالیت های فیزیکی
- اشعه ایکس قفسه سینه برای دیدن ساختارهای قفسه سینه
- آنژیوگرافی عروق کرونر که شامل استفاده از رنگ و اشعه ایکس خاص برای بررسی داخل سرخرگ های کرونری می باشد
درمان آنژین
هدف از درمان آنژین کاهش درد، جلوگیری از علائم و پیشگیری یا کاهش خطر حمله قلبی می باشد. پزشک ممکن است برای این منظور از دارو درمانی، تغییر در سبک زندگی، عمل جراحی یا ترکیبی از این موارد استفاده کند.
تغییر در سبک زندگی
برای کنترل آنژین موارد زیر توصیه می شود :
- ترک سیگار
- کنترل وزن
- کنترل منظم سطح کلسترول
- استراحت در صورت نیاز
- ورزش منظم
- مدیریت استرس
- استفاده از رژیم غذایی سرشار از میوه ها، سبزیجات، غلات کامل، لبنیات کم چرب یا فاقد چربی و منابع پروتئینی کم چرب
دارو درمانی
پزشک معمولا برای درمان آنژین از داروهای نیترات مانند نیتروگلیسیرین استفاده می کند. این داروها با شل کردن و بزرگ کردن عروق خونی از شدت و علائم آنژین می کاهد.
سایر گزینه های دارویی عبارتند از :
- مسدود کننده های بتا
- مسدود کننده های کانال کلسیم
- مهار کننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین
- داروهای خوراکی ضد پلاکت
- ضد انعقادها
- استاتین ها که برای کاهش کلسترول مصرف می شوند
داروهای کنترل فشار خون بالا نیز می توانند به مدیریت آنژین کمک کنند. این داروها با هدف کاهش فشار خون و سطح کلسترول، کاهش ضربان قلب، شل کردن عروق خونی، کاهش فشار روی قلب و جلوگیری از تشکیل لخته های خون تجویز می شوند.
سایر گزینه های درمانی غیر از جراحی
در صورت اثر بخش نبودن داروها ممکن است از درمان های زیر استفاده شود :
- روش EECP : این تکنیک شامل پوشیدن وسیله ای مانند کاف فشار خون برای بهبود جریان اکسیژن به قلب می باشد
- محرک نخاع : این تکنیک درد را کاهش می دهد اما به طور مستقیم روی سلامت قلب اثری ندارد
- لیزر درمانی از طریق میوکارد : این تکنیک باعث افزایش رشد عروق خونی جدید شده یا جریان خون در قلب را افزایش می دهد
عمل جراحی
در برخی موارد ممکن است نیاز به عمل جراحی باشد. در این صورت پزشک گاهی آنژیوپلاستی را توصیه می کند که احتمالا با قرار دادن یک استنت انجام می شود.
همچنین ممکن است پیوند بای پس عروق کرونر توصیه شود که طی آن از یک سرخرگ یا سیاهرگ سالم برای دور زدن عروق تنگ و باریک شده استفاده می شود.
پیشگیری از آنژین
تکنیک های زیر می توانند به جلوگیری از آنژین کمک کنند :
- استفاده از یک رژیم غذایی متنوع، مغذی و سالم برای قلب
- ترک سیگار
- ورزش منظم
- مدیریت استرس
افرادی که به بیماری های قلبی عروقی و سایر مشکلات متابولیک از جمله کلسترول خون بالا، فشار خون بالا، دیابت و چاقی مبتلا هستند باید درمان های مداوم و موثر دریافت کنند.
منبع: medicalnewstoday
