افتادگی پلک یا پتوز (به انگلیسی: Droopy eyelid) زمانی رخ می دهد که پلک فوقانی به سمت پایین متمایل شده و گاهی روی چشم را بپوشاند.
این وضعیت ممکن است مادرزادی یا اکتسابی باشد و احتمال بروز آن با افزایش سن بیشتر می شود.
در ادامه قصد داریم درباره افتادگی پلک و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛
افتادگی پلک چیست؟
افتادگی پلک وضعیتی است که در آن پلک بالایی چشم به سمت پایین و روی چشم متمایل می شود. این عارضه ممکن است خفیف و کاملا نا محسوس یا شدید باشد.
افتادگی پلک گاهی به صورت مادرزادی در بدو تولد وجود دارد و گاهی در مراحل بعدی زندگی به دلایل زیر ایجاد می شود :
- آسیب یا کشیدگی عضلات یا رباط های پلک
- آسیب به عصب کنترل کننده عضلات پلک
- سن بالا
- عارضه ناشی از جراحی چشم
- عارضه ناشی از تزریق بوتاکس
در مواردی که افتادگی پلک تاثیری روی بینایی نداشته باشد ممکن است نیازی به درمان نباشد اما گاهی مردمک را پوشانده و در برخی موارد به کاهش بینایی منجر می شود.
این عارضه معمولا با جراحی قابل درمان است که البته به علت آن نیز بستگی خواهد داشت.
علت افتادگی پلک
افتادگی پلک مادرزادی از بدو تولد وجود دارد و ممکن است به دلایل ژنتیکی ایجاد شود. این وضعیت می تواند یک یا هر دو پلک را تحت تاثیر قرار دهد و باعث اختلال در بینایی یا آمبلیوپی شود که به عنوان تنبلی چشم نیز شناخته شده است.
گاهی نیز افتادگی پلک به صورت اکتسابی در مراحل بعدی زندگی ایجاد می شود. یکی از علل شایع این مسئله کشیدگی یا پارگی تصادفی ماهیچه بالا برنده پلک بالا است. این غلاف تاندون مانند به پلک امکان حرکت می دهد.
آسیب ممکن است به دلایل زیر رخ دهد :
- مالش بیش از حد چشم
- استفاده از لنزهای تماسی سفت و سخت
- جراحی چشم
چشم و پلک ظریف هستند و بسیاری از علل بالقوه دیگر می توانند به افتادگی پلک اکتسابی منجر شوند، از جمله :
- تومور، کیست یا ورم پلک
- سندرم هورنر
- مشکلات عضلانی
- آسیب عصبی در عضلات چشم
- بیماری های عصبی
- ضربه به چشم
- تزریق بوتاکس
عوامل خطر زای افتادگی پلک
برخی عوامل خطر زای بالقوه افتادگی پلک عبارتند از :
- سن
- لنزهای تماسی
- مالش بیش از حد چشم
- جراحی چشم
- سندرم هورنر
- میاستنی گراویس
علائم افتادگی پلک
علامت اصلی این عارضه خود افتادگی پلک است.
این افتادگی در بسیاری از موارد چندان قابل توجه نیست و باعث درد نمی شود. در برخی موارد نیز فرد به دلیل تاثیر منفی روی زیبایی ظاهر و سلامت روان برای درمان آن اقدام می کند.
با این حال گاهی پلک به قدری سطح چشم را می پوشاند که بینایی فرد به خصوص هنگام خواندن یا نگاه کردن به پایین دچار مشکل می شود.
همچنین ممکن است فرد برای جلوگیری از اختلال بینایی ابروی خود را بالا ببرد که نتیجه آن خستگی عضلات صورت می باشد.
درمان افتادگی پلک
درمان افتادگی پلک به شدت آن بستگی دارد.
این عارضه به ندرت باعث ناراحتی یا سایر مشکلات در سلامتی می شود، بنابراین اغلب نیازی به درمان آن نیست اما گاهی برای اهداف زیبایی یا رفع اختلالات بینایی لازم است برای درمان آن اقدام شود.
ممکن است در موارد خاص از عمل جراحی استفاده شود که هدف آن معمولا سفت کردن یا ترمیم ماهیچه بالا برنده پلک بالا می باشد و می تواند به بالا بردن پلک کمک کند.
این عمل جراحی بی خطر است اما می تواند عوارضی به دنبال داشته باشد. در برخی موارد عارضه به درستی برطرف نمی شود یا گاهی پلک بیش از حد بالا یا پایین می آید که نیاز به عمل جراحی های بیشتر خواهد بود.
مطالعه ای نشان داده احتمال نیاز به چندین عمل جراحی حدود 8.7 درصد می باشد.
درمان افتادگی پلک ناشی از تزریق بوتاکس می تواند شامل تحریک عضله با پشت مسواک برقی، استفاده از قطره های چشم یا انتظار باشد زیرا این نوع افتادگی پلک معمولا طی 3 تا 4 هفته خود به خود رفع می شود.
پیشگیری از افتادگی پلک
جلوگیری از افتادگی پلک به خصوص اگر از نوع مادرزادی باشد دشوار است. افتادگی پلک اکتسابی نیز گاهی به دلایلی رخ می دهد که قابل پیشگیری نیستند.
نمونه ای از افتادگی پلک اکتسابی زمانی است که فرآیندهای طبیعی پیری ماهیچه های پلک را ضعیف می کند.
از برخی عوامل خطر زا مانند ضربه چشم، جراحی یا آسیب عضلانی و عصبی می توان اجتناب کرد.
مطالعه ای نشان داده ارتباطی بین افتادگی پلک و عوامل سبک زندگی مانند سیگار کشیدن، مصرف الکل یا شاخص توده بدنی وجود ندارد.
همچنین مشخص شده اجتناب از لنزهای تماسی و مالش بیش از حد چشم می تواند خطر ابتلا به افتادگی پلک اکتسابی را کاهش دهد.
گفته شده تزریق بوتاکس (معمولا توسط تزریق کننده های بی تجربه) می تواند با افتادگی پلک ارتباط داشته باشد. بنابراین هنگام تزریق بوتاکس بین دو ابرو لازم است به افراد حرفه ای در این زمینه مراجعه شود.
چشم انداز افتادگی پلک
بعید است افتادگی پلک تاثیر قابل توجهی روی سلامت داشته باشد. حتی گاهی اصلا به چشم نمی آید و تاثیری روی زندگی روزمره نمی گذارد اما گاهی بینایی را دچار اختلال کرده یا روی ظاهر تاثیر محسوسی می گذارد. در این موارد از عمل جراحی استفاده می شود.
منبع: medicalnewstoday
