عفونت غدد بزاقی چیست؟

عفونت غدد بزاقی (به انگلیسی: Salivary gland infection) وضعیتی است که به دلیل تجمع باکتری ها یا ویروس های مضر در غدد بزاقی ایجاد شده و به علائم آزار دهنده ای منجر می شود.

این عارضه ممکن است به صورت خود به خود و بدون درمان خاصی بر طرف شود اما گاهی عفونت به قدری شدید است که باید حتما برای درمان های بیشتر به پزشک مراجعه شود.

در ادامه قصد داریم درباره عفونت غدد بزاقی و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛

عفونت غدد بزاقی چیست؟

زمانی که باکتری ها یا ویروس های مضر در غدد بزاقی جمع می شوند می توانند به عفونت غدد بزاقی یا سیالادنیت منجر شوند که با علائمی همچون درد، حساسیت و ورم همراه می باشد.

غدد بزاقی در ناحیه سر و گردن قرار دارند و بزاق تولید می کنند. عفونت در این ناحیه معمولا در دو غده اصلی به نام های غده پاروتید که جلوی گوش قرار دارد و غده زیر فکی که زیر چانه قرار دارد رخ می دهد.

عفونت غدد بزاقی می تواند به دلیل انسداد مجرای بزاقی نیز رخ دهد که با التهاب همراه می باشد.

علت عفونت غدد بزاقی

عفونت غدد بزاقی ممکن است باکتریایی یا ویروسی باشد. باکتری استافیلوکوکوس اورئوس شایع ترین علت باکتریایی عفونت در این ناحیه است و سایر باکتری ها و ویروس هایی که می توانند وارد این غدد شده و عفونت ایجاد کنند عبارتند از :

باکتری استرپتوکوک
باکتری کلیفرم
ویروس اوریون
ویروس اچ آی وی
ویروس کوکساکی
پارا آنفلوآنزا نوع 1 و 2
ویروس تبخال
ویروس آنفولانزای A

عفونت غدد بزاقی معمولا به دلیل کاهش جریان بزاق یا انسداد در این غدد ایجاد می شود. انسداد ممکن است باعث التهاب شده و غدد را در برابر عفونت آسیب پذیرتر کند. با ملتهب شدن غدد بزاقی، ترشح بزاق کاهش یافته و گاهی بزاق در غدد انباشته می شود که به افزایش غلظت باکتری ها یا ویروس ها در آن منجر می شود.

برخی علل احتمالی انسداد غدد بزاقی شامل موارد زیر می باشد :

سنگ غدد بزاقی
پیچ خوردگی مجرای بزاقی
تومورها
شکل گیری غیر طبیعی غدد بزاقی

عوامل خطر زای عفونت غدد بزاقی

همه افراد ممکن است به عفونت غدد بزاقی مبتلا شوند اما این عفونت در افراد مسن شایع تر است. به علاوه کاهش جریان بزاق در افراد با مشکلات زیر بیشتر از سایرین دیده می شود :

کسانی که در دوره نقاهت بعد از عمل جراحی هستند
بیمار هستند
پرتو درمانی در ناحیه دهان داشته اند
به بیماری شوگرن دچار هستند
خشکی دهان دارند
از کم آبی رنج می برند
دچار سوء تغذیه هستند
سیستم ایمنی ضعیف دارند
داروهای خاص همچون موارد زیر مصرف می کنند :

– آنتی هیستامین ها
– دیورتیک ها
– مسدود کننده های بتا
– باربیتورات ها
– داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد روان پریشی و سایر داروهای مشکلات سلامت روان

از نوعی اختلال خوردن مانند پرخوری عصبی یا بی اشتهایی عصبی رنج می برند
نارسایی کلیه دارند

گفته شده خشکی دهان می تواند به دلایل زیر رخ دهد :

تنفس بیش از حد از طریق دهان به خصوص هنگام خواب
اضطراب
برفک دهان
دیابت

انواع عفونت غدد بزاقی

همه افراد دارای 3 جفت غدد بزاقی اصلی هستند که یکی از هر جفت در دو طرف صورت قرار دارد. هر یک از این 6 غده ممکن است دچار عفونت شوند.

غدد بزاقی اصلی عبارتند از :

غدد پاروتید : این غدد که بزرگ ترین غدد بزاقی محسوب می شوند داخل گونه ها قرار گرفته و از بالای گوش تا فک امتداد دارند
غدد زیر فکی : این غدد پشت فک پایین، زیر زبان و چانه قرار دارند و دومین غدد بزاقی بزرگ محسوب می شوند
غدد زیر زبانی : این غدد که کوچک ترین غدد بزاقی اصلی هستند در دو طرف زبان و زیر کف دهان قرار دارند

لازم به ذکر است غدد پاروتید و زیر فکی بیشتر ممکن است دچار عفونت شوند.

اگر عفونت غدد بزاقی خیلی سریع اتفاق بیفتد ممکن است حاد در نظر گرفته شود. این در حالی است که عفونت های مربوط به انسداد یا باریک شدن مجرای بزاقی می توانند به تدریج ایجاد شوند.

علائم عفونت غدد بزاقی

افرادی که دچار عفونت غدد بزاقی می شوند ممکن است علائم زیر را تجربه کنند :

تب
لرز
درد و ورم در اطراف ناحیه آسیب دیده
چرک در دهان
طعم بد دهان
مشکل در باز کردن دهان، جویدن یا بلعیدن

اگر تومور باعث انسداد و در نتیجه عفونت شده باشد ممکن است فرد بتواند یک توده سفت و بی حرکت در ناحیه آسیب دیده احساس کند.

به علاوه در صورت بروز شرایط زیر لازم است به اورژانس مراجعه شود :

علائم بسیار شدید باشد
در خوردن، آشامیدن، بلعیدن یا تنفس تداخل ایجاد شود
وضعیت بسیار دردناک باشد
شرایط فرد با هیدراتاسیون، بهداشت دهان و دندان و سایر تکنیک های اولیه درمانی بهتر نشود

علائم ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد و به شدت التهاب و غدد خاصی که تحت تاثیر قرار گرفته اند بستگی دارد.

عفونت چه مدت طول می کشد؟

عفونت غدد بزاقی ممکن است حدود یک هفته طول بکشد، اگرچه برخی ورم های جزئی گاهی برای چند هفته باقی می مانند.

لازم به ذکر است عفونت حاد غدد بزاقی به ندرت باعث ایجاد عوارض بیشتر در افراد می شود.

درمان عفونت غدد بزاقی

عفونت غدد بزاقی ممکن است خود به خود و بدون مصرف دارو برطرف شود. در هر حال بهتر است به پزشک مراجعه شود تا وضعیت را بررسی و بهترین روش درمانی را توصیه کند.

اگر عفونت باکتریایی باشد احتمالا مصرف آنتی بیوتیک ها تجویز خواهد شد و اگر عامل عفونت ویروسی باشد ممکن است داروهای ضد ویروسی توصیه شود.

در مواردی که در ناحیه مورد نظر آبسه ایجاد شده است احتمالا نیاز به تخلیه مایعات می باشد. انسداد در غدد نیز گاهی به درمان اضافی نیاز خواهد داشت. به عنوان مثال ممکن است پزشک به آرامی ناحیه مورد نظر را ماساژ دهد تا سنگ غدد بزاقی خارج شود.

در برخی موارد برای ترمیم یا رفع پیچ خوردگی ها یا مجاری باریک شده که روی جریان بزاق تاثیر می گذارند نیاز به جراحی است.

اگر عفونت غدد بزاقی به دلیل یک بیماری خود ایمنی ایجاد شده باشد، ممکن است فرد به درمان های دیگر نیز نیاز داشته باشد.

درمان های خانگی

ممکن است به همراه درمان های دارویی موارد زیر نیز توصیه شود :

نوشیدن مایعات فراوان
خوردن آب نبات سفت یا نوشیدن آب لیمو برای افزایش جریان بزاق
استفاده از کمپرس گرم
ماساژ غدد
رعایت بهداشت دهان و دندان

ممکن است موارد زیر نیز به کاهش علائم کمک کند :

اجتناب از خوردن غذاهایی که به سقف دهان می چسبند
برداشتن لقمه های کوچک و جویدن کامل غذا
اجتناب از نوشیدنی های الکلی یا اسیدی و دهان شویه های تجاری

تشخیص عفونت غدد بزاقی

افرادی که دچار ورم در نواحی غدد بزاقی شده اند باید به پزشک مراجعه کنند. پزشک احتمالا سابقه پزشکی و ناحیه متورم را بررسی و آزمایش هایی تجویز می کند.

اگر پزشک به وجود تومور در ایجاد عفونت مشکوک باشد ممکن است از بیوپسی سوزنی برای نمونه برداری و بررسی آن استفاده کند. برای بررسی مواردی همچون ابتلا به برخی بیماری های خود ایمنی مانند بیماری شوگرن نیز ممکن است نیاز به بیوپسی باشد.

اگر احتمال انسداد غدد بزاقی وجود داشته باشد لازم است آزمایش های تصویر برداری مانند سونوگرافی، سی تی اسکن، ام آر آی، آندوسکوپی بزاقی یا سیالوگرافی انجام شود.

لازم به ذکر است سیالوگرافی نوعی تکنیک شامل تزریق رنگ و استفاده از اشعه ایکس می باشد.