پر خونی چیست؟

پر خونی یا هایپرمی چیست؟ — پر خونی چیست؟

پر خونی یا هایپرمی (به انگلیسی: Hyperemia) نوعی اختلال خونی است که طی آن مقدار خون در رگ های یک عضو یا بافتی از بدن افزایش می یابد.

این وضعیت در واقع نشانه یک بیماری زمینه ای است و می تواند اندام های مختلف بدن از جمله کبد، قلب، پوست، چشم ها و مغز را تحت تاثیر قرار دهد.

در ادامه قصد داریم درباره پر خونی و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛

پر خونی چیست؟

پر خونی زمانی رخ می دهد که خون اضافی در داخل سیستم عروقی (سیستم رگ های خونی بدن) جمع شود. در صورتی که این تجمع خون به دلیل پاره شدن رگ یا جراحت در خارج از سیستم عروقی رخ دهد به آن خونریزی می گویند.

تجمع خون ممکن است به صورت یک ناحیه قرمز، گرم، دردناک و متورم ظاهر شود و انواع مختلف دارد.

انواع پر خونی

به طور کلی 2 نوع پر خونی وجود دارد که عبارتند از :

پر خونی فعال

زمانی اتفاق می افتد که خون رسانی به یک اندام خاص معمولا در پاسخ به تقاضای بیشتر خون افزایش یابد. به عنوان مثال زمانی که فرد در حال ورزش است برخی اندام ها به خون بیشتری نیاز دارند.

پر خونی غیر فعال

زمانی رخ می دهد که خون نمی تواند به درستی از یک اندام خارج شود و در رگ های خونی تجمع می یابد.

علت پر خونی

انواع پر خونی علل متفاوتی دارند.

علت پر خونی فعال

پر خونی فعال به دلیل افزایش جریان خون به اندام های بدن ایجاد می شود و معمولا زمانی اتفاق می افتد که اندام ها به خون بیشتر از حد معمول نیاز دارند. در این حالت رگ های خونی گشاد می شوند تا جریان خون را افزایش دهند.

برخی علل شایع پر خونی فعال عبارتند از :

ورزش کردن : زمانی که فرد فعال است قلب و عضلات به اکسیژن بیشتری نیاز دارند و برای تامین اکسیژن اضافی خون بیشتری به این اندام ها می رود. گفته شده عضلات در طول تمرین تا 20 برابر خون طبیعی خود نیاز دارند
گرما : زمانی که فرد دچار تب شده یا هوا گرم است، خون اضافی به سمت پوست جریان می یابد تا به بدن کمک کند گرما را آزاد کند
هضم : بعد از غذا خوردن، معده و روده به خون بیشتری نیاز دارند تا فرایند تجزیه غذاها و جذب مواد مغذی بهتر انجام شود
التهاب : در حالت طبیعی جریان خون به محل آسیب دیدگی یا عفونت افزایش می یابد
یائسگی : زنانی که در دوران یائسگی به سر می برند معمولا دچار گر گرفتگی می شوند که باعث هجوم خون به پوست به خصوص صورت، گردن و سینه آن ها می شود
رفع یک انسداد : پر خونی ممکن است به دنبال ایسکمی یا جریان خون ضعیف به اندام ها رخ دهد، به این صورت که با درمان ایسکمی، خون به آن ناحیه سرازیر می شود

علت پر خونی غیر فعال

پر خونی غیر فعال زمانی اتفاق می افتد که خون نمی تواند به درستی از یک اندام تخلیه شود و شروع به تجمع در رگ های خونی می کند.

برخی علل پر خونی غیر فعال عبارتند از :

نارسایی قلبی یا نارسایی بطنی : بطن چپ و راست دو ناحیه پمپاژ اصلی قلب هستند، به این صورت که بطن راست خون را به ریه ها و بطن چپ خون غنی از اکسیژن را به بدن پمپاژ می کند. زمانی که قلب نتواند به اندازه کافی تپش کند تا خون را در بدن پمپاژ کند، خون به عقب برگشته و به تورم یا احتقان در اندام هایی مانند کبد، ریه ها، طحال و کلیه ها منجر می شود
ترومبوز ورید عمقی : این وضعیت به دلیل لخته شدن در یکی از وریدهای عمقی (اغلب ساق پا) ایجاد می شود. لخته می تواند آزاد شده و در ورید ریه گیر کند که به آن آمبولی ریه می گویند
ترومبوز ورید کبدی : که به آن سندرم باد کیاری نیز می‌گویند و نوعی انسداد در وریدهای کبد است که در اثر لخته شدن خون ایجاد می شود

علائم پر خونی

علائم اصلی پر خونی عبارتند از :

قرمز شدن
گرما

سایر علائم به علت آن بستگی دارد.

علائم نارسایی قلبی عبارتند از :

تنگی نفس
سرفه یا خس خس سینه
تورم در شکم، پاها، مچ پا به دلیل تجمع مایعات
خستگی
از دست دادن اشتها
حالت تهوع
گیجی
ضربان قلب سریع

علائم ترومبوز ورید عمقی عبارتند از :

تورم و قرمزی در ساق پا
درد
گرما

علائم ترومبوز ورید کبدی عبارتند از :

درد در سمت راست بالای شکم
تورم در پاها و مچ پا
گرفتگی در پاها
خارش

درمان پر خونی

پر خونی به خودی خود درمان نمی شود زیرا در واقع نشانه یک بیماری زمینه ای است اما به طوری کلی می توان گفت :

پر خونی فعال ناشی از ورزش کردن، هضم غذا یا گرما نیازی به درمان ندارد و زمانی که ورزش کردن متوقف شود، غذا در دستگاه گوارش هضم شود یا فرد از ناحیه گرم خارج شود، جریان خون خود به خود کاهش می یابد.

علل پر خونی غیر فعال قابل درمان است. به عنوان مثال پزشکان نارسایی قلبی را با رسیدگی به علت بیماری مانند فشار خون بالا و دیابت درمان می کنند. برخی روش های درمانی عبارتند از :

رژیم غذایی سالم برای قلب
ورزش
کاهش وزن، اگر فرد دچار اضافه وزن است
داروهایی مانند مهار کننده‌ آنزیم مبدل آنژیوتانسین و مسدود کننده‌ های بتا برای کاهش فشار خون یا دیگوکسین برای تقویت ضربان قلب

ترومبوز ورید عمقی با داروهای رقیق کننده خون مانند هپارین یا وارفارین (کومادین) درمان می شود. این داروها از بزرگ تر شدن لخته خون و همچنین ایجاد لخته های جدید در بدن جلوگیری می کنند.

اگر این داروها موثر نباشند ممکن است از داروهای لخته شکن برای تجزیه سریع لخته استفاده شود. همچنین برای جلوگیری از تورم پاها می توان از جوراب های فشاری استفاده کرد.

ترومبوز ورید کبدی نیز با داروهای رقیق کننده خون و داروهای لخته شکن درمان می شود. ممکن است برای درمان بیماری کبد نیز به دارو نیاز باشد.