عفونت قارچی پوست (به انگلیسی: Fungal skin infection) نوعی عفونت قارچی است که پوست را درگیر کرده و با علائمی همچون بثورات پوسته پوسته، تغییر رنگ پوست و خارش همراه می باشد.
جالب است بدانید اگرچه میلیون ها گونه قارچ وجود دارد اما تنها حدود 300 گونه آن ها می توانند باعث بروز عفونت در انسان شوند و چندین نوع از این عفونت های قارچی قادر به درگیر کردن پوست هستند.
در ادامه قصد داریم درباره عفونت قارچی پوست و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛
عفونت قارچی پوست چیست؟
قارچ ها ارگانیسم هایی هستند که در همه جا زندگی می کنند و می توان آن ها را در گیاهان، خاک و حتی روی پوست بدن یافت. این موجودات میکروسکوپی معمولا روی پوست هیچ مشکلی ایجاد نمی کنند، مگر این که سریع تر از حد طبیعی تکثیر شده یا از طریق بریدگی یا ضایعه به داخل پوست نفوذ کنند.
از آن جا که قارچ ها در محیط های گرم و مرطوب پرورش پیدا می کنند، عفونت های قارچی پوست معمولا در نواحی تعریق یا مرطوب بدن که جریان هوای زیادی از آن ها عبور نمی کند ایجاد می شوند که از جمله آن ها می توان به پا، کشاله ران و چین های پوستی اشاره کرد.
این عفونت ها اغلب به صورت بثورات پوسته پوسته یا تغییر رنگ پوست که معمولا با خارش همراه است ظاهر می شوند.
برخی عفونت های قارچی پوست بسیار شایع هستند و می توانند علائم آزار دهنده ای به همراه داشته باشند اما معمولا جدی محسوب نمی شوند. این عفونت ها اغلب از طریق تماس مستقیم با لباس یا سایر لوازم آلوده به قارچ یا بدن فرد یا حیوان مبتلا انتقال پیدا می کنند.
شایع ترین عفونت های قارچی پوست
بسیاری از عفونت های قارچی شایع می توانند روی پوست تاثیر بگذارند. علاوه بر پوست، یکی دیگر از نواحی متداول برای عفونت های قارچی غشاهای مخاطی هستند که برخی نمونه های آن شامل عفونت های مخمری واژن و برفک دهان می باشد.
از جمله شایع ترین انواع عفونت های قارچی پوستی می توان به موارد زیر اشاره کرد :
1. کرم حلقوی بدن (تینه آ کورپوریس)
عفونت کرم حلقوی بر خلاف نام آن به دلیل یک نوع قارچ ایجاد می شود و معمولا تنه و دست و پا را درگیر می کند. این عفونت با توجه به ناحیه درگیر به نام های دیگری همچون پای ورزشکار و خارش ژوک نیز شناخته شده است.
علامت اصلی کرم حلقوی بثورات های حلقه ای شکل با لبه های کمی برجسته است که پوست داخل آن ها معمولا سالم به نظر می رسد. بثورات می تواند گسترش پیدا کند و اغلب با خارش همراه است.
این عفونت قارچی پوستی بسیار شایع و مسری است اما چندان جدی محسوب نمی شود و معمولا می توان آن را با کرم ضد قارچ درمان کرد.
2. پای ورزشکار
پای ورزشکار یک عفونت قارچی است که روی پوست پاها، اغلب بین انگشتان پا تاثیر می گذارد و علائم شایع آن عبارتند از :
- خارش یا احساس سوزش، گز گز بین انگشتان پا یا کف پا
- پوستی که قرمز، پوسته پوسته و خشک به نظر می رسد
- پوست ترک خورده یا تاول دار
در برخی موارد عفونت می تواند به سایر نواحی بدن از جمله ناخن ها، کشاله ران یا دست ها نیز سرایت کند.
3. خارش ژوک (تینه آ کروریس)
خارش ژوک نوعی عفونت قارچی پوست است که در ناحیه کشاله ران و ران اتفاق می افتد و در مردان و پسران نوجوان بیشتر شایع است.
علامت اصلی این وضعیت بثورات قرمز خارش دار است که اغلب در ناحیه کشاله ران یا اطراف قسمت داخلی بالای ران شروع شده، ممکن است بعد از ورزش یا سایر فعالیت های بدنی بدتر شود و به باسن و شکم گسترش یابد.
همچنین ممکن است پوست آسیب دیده پوسته پوسته یا ترک خورده به نظر برسد و مرز بیرونی بثورات کمی برجسته و تیره تر باشد.
4. کرم حلقوی پوست سر (تینه آ کاپیتیس)
این عفونت قارچی روی پوست سر و ساقه های مو در سر تاثیر می گذارد و علائم آن می تواند شامل موارد زیر باشد :
- لکه های طاسی موضعی که ممکن است پوسته پوسته یا قرمز به نظر برسند
- پوسته پوسته شدن و خارش مرتبط با آن
- حساسیت یا درد در ناحیه لکه ها
لازم به ذکر است این عفونت در کودکان خردسال شایع است و با داروهای خوراکی تجویزی و همچنین شامپوهای ضد قارچ درمان می شود.
5. تینا ورسیکالر
تینا ورسیکالر از عفونت های قارچی – مخمری پوست است که باعث ایجاد لکه های کوچک بیضی شکل روی پوست می شود و در اثر تکثیر بیش از حد نوع خاصی از قارچ به نام مالاسزیا ایجاد می شود که به طور طبیعی روی پوست حدود 90 درصد بزرگسالان زندگی می کند.
این لکه های پوستی اغلب در پشت، سینه و بازوها ظاهر می شوند و ممکن است روشن تر یا تیره تر از سایر بخش های پوست به نظر برسند. رنگ این لکه ها معمولا قرمز، صورتی، خرمایی یا قهوه ای می باشد و می توانند پوسته و پوسته و خارش دار باشند.
این قارچ پوستی در طول تابستان یا در مناطقی با آب و هوای گرم و مرطوب بیشتر دیده می شود. همچنین گاهی بعد از درمان عود می کند.
6. کاندیدیاز جلدی
نوعی عفونت پوستی است که توسط قارچ کاندیدا ایجاد می شود. این قارچ به طور طبیعی در سطح و داخل بدن وجود دارد اما در صورت تکثیر بیش از حد می تواند عفونت ایجاد کند.
عفونت های پوستی کاندیدا در نواحی گرم، مرطوب و با تهویه ضعیف رخ می دهند و معمولا زیر سینه ها و چین های ران را تحت تاثیر قرار می دهند (مانند راش پوشک).
علائم عفونت پوستی کاندیدا می تواند شامل موارد زیر باشد :
- بثورات قرمز رنگ
- خارش
- جوش های چرکی قرمز و کوچک
7. اونیکومیکوزیس (تنه آئونگیوم)
اونیکومیکوزیس نوعی عفونت قارچی ناخن است که می تواند ناخن های دست یا پا را تحت تاثیر قرار دهد، اگرچه عفونت ناخن های پا شایع تر است.
این عفونت با علائم زیر در ناخن ها همراه می باشد :
- رنگ ناخن ها معمولا زرد، قهوه ای یا سفید می شود
- ناخن ها شکننده می شوند
- ناخن ها ضخیم می شوند
برای درمان این عفونت معمولا به داروهای تجویزی نیاز است و در موارد شدید ممکن است پزشک بخشی یا تمام ناخن آسیب دیده را بردارد.
عوامل خطر زای عفونت قارچی ناخن
عوامل متعددی وجود دارد که می تواند فرد را در معرض خطر ابتلا به عفونت قارچی پوست قرار دهد، از جمله :
- زندگی در یک محیط گرم یا مرطوب
- تعریق زیاد
- تمیز و خشک نگه نداشتن پوست
- استفاده مشترک از وسایلی مانند لباس، کفش، حوله یا ملافه
- پوشیدن لباس های تنگ یا کفش هایی که تهویه خوبی ندارند
- انجام فعالیت هایی که مستلزم تماس مکرر پوست با پوست هستند
- تماس با حیواناتی که ممکن است آلوده باشند
- داشتن سیستم ایمنی ضعیف به دلیل مصرف داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی، درمان سرطان یا بیماری هایی همچون اچ آی وی
چه زمانی به پزشک مراجعه شود؟
بسیاری از انواع عفونت قارچی پوست در نهایت با درمان های قارچی بدون نسخه بهبود می یابند. با این حال در موارد زیر لازم است با پزشک مشورت شود :
- عفونت قارچی پوست که با وجود درمان های بدون نسخه بهبود نمی یابد، بدتر می شود یا عود می کند
- ریزش مو تکه ای همراه با خارش یا پوسته پوسته شدن
- افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند و مشکوک به عفونت قارچی هستند
- افراد مبتلا به دیابت که احساس می کنند به پای ورزشکار یا عفونت قارچی ناخن مبتلا هستند
درمان عفونت قارچی پوست
برای درمان عفونت قارچی پوستی از داروهای ضد قارچ استفاده می شود. این داروها که به صورت درمان های بدون نسخه یا داروهای تجویزی به شکل های مختلف از جمله کرم یا پماد، قرص، پودر، اسپری و شامپو در دسترس هستند می توانند قارچ ها را از بین ببرند یا از رشد و تکثیر آن ها جلوگیری کنند.
در صورتی که فرد به عفونت قارچی پوست مشکوک باشد ممکن است لازم باشد از یکی از محصولات بدون نسخه برای این منظور استفاده کرده و ببیند آیا علائم برطرف می شود یا خیر. در موارد شدیدتر یا پایدارتر پزشک ممکن است داروی ضد قارچ قوی تری برای کمک به درمان عفونت تجویز کند.
علاوه بر مصرف داروهای ضد قارچ یا تجویزی، با انجام برخی اقدامات خانگی نیز می توان از عفونت قارچی پوستی خلاص شد، از جمله :
- تمیز و خشک نگه داشتن ناحیه آسیب دیده
- پوشیدن لباس یا کفش گشاد که به پوست اجازه تنفس می دهد
پیشگیری از عفونت قارچی پوست
برای کمک به جلوگیری از عفونت قارچی پوست نکات زیر را در نظر داشته باشید :
- حتما بهداشت را رعایت کنید
- لباس، حوله یا سایر وسایل شخصی خود را به اشتراک نگذارید
- هر روز لباس تمیز بپوشید. به خصوص جوراب، لباس زیر و کفشی انتخاب کنید که به خوبی تهویه شود و از پوشیدن لباس ها یا کفش هایی که بیش از حد تنگ هستند خودداری کنید
- حتما بعد از دوش گرفتن، حمام کردن یا شنا خود را با یک حوله تمیز و خشک به خوبی خشک کنید
- در رختکن به جای راه رفتن با پاهای برهنه صندل یا دمپایی بپوشید
- سطوح عمومی مانند تجهیزات یا تشک باشگاه را تمیز کنید
- از حیواناتی که علائم عفونت قارچی دارند دوری کنید
منبع: healthline
