انحراف چشم (به انگلیسی: Crossed eyes) که به آن استرابیسم یا لوچی نیز گفته می شود وضعیتی است که در آن چشم های فرد در یک راستا قرار نمی گیرند و به جهات مختلف خیره می شوند.
این عارضه به خصوص در کودکان شایع تر است، اگرچه برخی بیماری های زمینه ای نیز می توانند به بروز آن در سنین بزرگسالی منجر شوند.
در ادامه قصد داریم درباره انحراف چشم و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛
انحراف چشم چیست؟
انحراف چشم عارضه ای است که در آن هر یک از چشم ها روی یک شی متفاوت متمرکز و به جهات مختلف خیره می شود. از روش های درمانی این وضعیت می توان به استفاده از لنزهای اصلاحی، عمل جراحی یا ترکیبی از هر دو اشاره کرد.
انحراف چشم در کودکان شایع تر است اما می تواند در سنین بزرگسالی نیز رخ دهد. در کودکان بزرگ تر و افراد بزرگسال این عارضه ممکن است به دلیل بیماری های زمینه ای همچون فلج مغزی یا سکته مغزی ایجاد شود.
علائم انحراف چشم
چشم های افرادی که به انحراف چشم دچار هستند ممکن است به سمت داخل یا خارج یا در جهات مختلف متمرکز شود و علائم زیر را نیز به همراه داشته باشد :
- اختلال بینایی
- دو بینی
- کاهش درک عمق
- خستگی چشم یا سر درد
این علائم ممکن است ثابت باشند یا فقط زمانی ظاهر شوند که فرد خسته شده یا احساس خوبی ندارد.
علت انحراف چشم
انحراف چشم ممکن است به دلیل آسیب عصبی یا اختلال در عملکرد هماهنگ ماهیچه های اطراف چشم رخ دهد که علت آن ضعیف تر بودن برخی ماهیچه ها نسبت به سایرین می باشد.
زمانی که مغز یک پیام بصری متفاوت از هر چشم دریافت می کند، سیگنال هایی را که از چشم ضعیف تر می آید نادیده می گیرد و اگر نسبت به درمان این عارضه اقدام نشود ممکن است فرد بینایی چشم ضعیف تر خود را از دست بدهد.
انحراف چشم در کودکان شایع است و علت اصلی آن معمولا ناشناخته است. به عنوان مثال ایزوتروپی نوزادی نوعی انحراف چشم است که در سال اول زندگی نوزادان ظاهر می شود. ایزوتروپی در اعضای خانواده دیده می شود و معمولا برای درمان آن نیاز به عمل جراحی می باشد.
ایزوتروپی اکتسابی نوعی دیگری از انحراف چشم است که اغلب در کودکان بین 2 تا 5 سال دیده می شود و معمولا با عینک اصلاح می شود.
گاهی افراد بزرگ تر به انحراف چشم دچار می شوند که علت آن معمولا اختلالات فیزیکی مانند صدمه دیدن چشم، فلج مغزی یا سکته می باشد. کسانی که به تنبلی چشم مبتلا هستند نیز ممکن است انحراف چشم را تجربه کنند.
تشخیص انحراف چشم
انحراف چشم می تواند به از دست دادن بینایی منجر شود و برای جلوگیری از این مسئله لازم است این عارضه به موقع تشخیص داده و درمان شود. به همین دلیل در صورت بروز علائم باید به چشم پزشک مراجعه شود تا یک سری آزمایش برای بررسی سلامت چشم ها انجام شود که ممکن است شامل موارد زیر باشد :
- آزمایش رفلکس نور قرنیه برای بررسی انحراف چشم
- تست حدت بینایی برای این که مشخص شود فرد از چه فاصله قادر به خواندن است
- تست های پوشش برای سنجش حرکت و انحراف چشم
- معاینه شبکیه برای بررسی ناحیه پشت چشم
در صورتی که همزمان با انحراف چشم، علائم فیزیکی دیگری مشاهده شود ممکن است پزشک، وضعیت مغز و سیستم عصبی را نیز معاینه کند. مثلا گاهی آزمایش هایی برای بررسی فلج مغزی یا سندرم گیلن باره نیاز است.
انحراف چشم در نوزادان تازه متولد شده طبیعی است اما اگر این وضعیت پس از 3 ماهگی نیز ادامه داشته باشد لازم است به پزشک مراجعه شود. کودکان خردسال باید قبل از 3 سالگی تحت معاینه چشمی قرار بگیرند.
عوامل خطر زای انحراف چشم
افراد زیر بیشتر در معرض ابتلا به انحراف چشم قرار دارند :
- کسانی که در اعضای خانواده خود سابقه این مسئله را دارند
- کسانی که دچار اختلال مغزی یا تومور مغزی شده اند
- افرادی که دچار سکته مغزی یا آسیب مغزی شده اند
- افرادی که به تنبلی چشم، دور بینی یا کاهش بینایی مبتلا هستند
- کسانی که دچار آسیب شبکیه شده اند
- افراد مبتلا به دیابت
درمان انحراف چشم
برنامه درمانی مناسب برای انحراف چشم به شدت و علت زمینه ای بیماری بستگی دارد. اگر علت آن تنبلی چشم باشد، ممکن است پزشک از بیمار بخواهد با یک چسب مخصوص روی چشم قوی تر را پوشانده تا ماهیچه های چشم ضعیف تر مجبور شوند با شدت بیشتری کار کنند.
همچنین ممکن است قطره های چشمی خاص برای تار شدن چشم قوی تر تجویز شود. روش دیگر تزریق بوتاکس برای تضعیف عضله فعال تر است.
سایر درمان های بالقوه عبارتند از :
- تمرینات چشمی
- لنزهای اصلاحی مانند عینک یا لنزهای تماسی
- عمل جراحی بعضی از عضلات چشم به خصوص اگر استفاده از لنزهای اصلاحی موثر نباشد
اگر انحراف چشم به دلیل یک بیماری زمینه ای مانند تومور مغزی یا سکته مغزی رخ دهد، پزشک ممکن است از دارو، عمل جراحی یا سایر درمان ها استفاده کند.
چشم انداز انحراف چشم
انحراف چشم معمولا با لنزهای اصلاحی، چسب های چشم، عمل جراحی (در موارد نادر) یا روش های دیگر قابل اصلاح است اما آن چه اهمیت دارد این است که فرد فورا به دنبال درمان باشد تا خطر کاهش بینایی برطرف شود.
فرد مبتلا بعد از دریافت درمان های لازم باید مراقب هر گونه تغییر در چشم هایش باشد زیرا احتمال عود وضعیت وجود دارد.
اگر انحراف چشم به دلیل یک بیماری زمینه ای ایجاد شده باشد تشخیص و درمان به موقع آن ممکن است به افزایش احتمال بهبودی کمک کند. در این مورد لازم است با پزشک مشورت شود.
منبع: healthline
