نورالژی (به انگلیسی: Neuralgia) نوعی عارضه عصبی ناشی از آسیب و تحریک عصب است که اغلب با درد شدید و تیر کشنده شناخته می شود.
از آن جا که اعصاب در همه نقاط بدن وجود دارند، نورالژی می تواند روی هر بخش از بدن تاثیر بگذارد و دردهای خفیف تا شدید ایجاد کند. درمان این عارضه به علت آن بستگی دارد و معمولا با کمک برخی داروها و تکنیک های جراحی به طور موثر درمان می شود.
در ادامه قصد داریم درباره نورالژی و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛
نورالژی چیست؟
نورالژی به درد سوزنده و اغلب شدید اشاره دارد که به دلیل آسیب و تحریک عصبی رخ می دهد و ممکن است هر نقطه از بدن را درگیر کند.
نورالژی شدید می تواند روی توانایی فرد در انجام کارهای روزمره و همچنین کیفیت زندگی او تاثیر بگذارد و معمولا به دلایل مختلف ایجاد می شود که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد :
- عفونت هایی همچون زونا، بیماری لایم یا اچ آی وی
- فشار روی اعصاب استخوان ها، عروق خونی یا تومورها
- سایر مشکلات پزشکی مانند بیماری کلیوی یا دیابت
- سالخوردگی
درمان درد نورالژی به علت آن بستگی دارد.
انواع نورالژی
پزشکان با توجه به نواحی درگیر شده در نورالژی، این عارضه را به چند نوع تقسیم بندی کرده اند که برخی از شایع ترین انواع عبارتند از :
1. نورالژی سه قلو
نورالژی سه قلو که می تواند به درد تیر کشنده در صورت منجر شود عصب سه قلو در سر را درگیر می کند. این عصب دارای سه شاخه است و سیگنال هایی را از مغز به صورت، دهان، دندان ها و بینی ارسال می کند.
این عارضه خود به دو نوع 1 و 2 تقسیم می شود.
در نوع 1 سوزش دردناک یا احساس شبیه برق گرفتگی در بخش هایی از صورت حس می شود و افراد مبتلا به آن دوره های نامنظم از درد ناگهانی را تجربه می کنند که مدت زمان این دوره ها در افراد مختلف متفاوت است اما می تواند تا 2 دقیقه نیز ادامه داشته باشد.
نوع 2 یک احساس درد مبهم در صورت ایجاد می کند.
علت دقیق نورالژی سه قلو مشخص نیست اما به نظر می رسد فشار ناشی از بزرگ شدن رگ خونی می تواند عصب سه قلو را تحریک یا به آن آسیب بزند.
بیماری ام اس نیز ممکن است به نورالژی سه قلو منجر شود. این بیماری یک اختلال عصبی است که باعث التهاب شده و به غلاف میلین اطراف رشته های عصبی در سیستم عصبی مرکزی آسیب می زند.
2. نورالژی پست هرپتیک
نورالژی پست هرپتیک نوعی وضعیت دردناک است که روی اعصاب پوست تاثیر می گذارد و شایع ترین عارضه زونا محسوب می شود که حدود 10 تا 13 درصد افراد مبتلا به این بیماری را تحت تاثیر قرار می دهد.
زونا نوعی عفونت ویروسی است که با تاول و بثورات پوستی درناک همراه بوده و به دلیل فعال شدن مجدد ویروس واریسلا زوستر (ویروس عامل آبله مرغان) که در سیستم عصبی حضور دارد رخ می دهد.
زمانی که ویروس دوباره فعال می شود رشته های عصبی را ملتهب کرده و می تواند به آسیب دائمی عصب منجر شود که درد ناشی از آن حتی بعد از رفع عفونت نیز ادامه دارد.
3. نورالژی پس سری
این نوع نورالژی روی اعصاب اکسی پیتال که از گردن شروع شده و سیگنال هایی را به پشت سر می فرستند تاثیر می گذارد و به درد تیر کشنده یا کوبنده ای منجر می شود که از نزدیک قاعده جمجمه شروع و در امتداد پوست سر ادامه دارد.
درد این عارضه می تواند به پشت چشم نیز سرایت کند.
نورالژی پس سری ممکن است به دلایل مختلف رخ دهد، از جمله :
- حرکات ناگهانی سر
- کشیده شدن عضلات گردن
- وجود ضایعه یا تومور در گردن
- التهاب عروق خونی
- عفونت ها
- نقرس
- دیابت
- آسیب به گردن
4. نورالژی محیطی
مشکل در غذا خوردن یا بلع از علائم بالقوه نورالژی محیطی می باشد.
این عارضه که به نام نوروپاتی محیطی نیز شناخته شده به درد ناشی از آسیب عصبی در سیستم عصبی محیطی که شامل تمام رشته های عصبی خارج از مغز و نخاع می باشد اشاره دارد.
نورالژی محیطی می تواند یک عصب یا کل گروه های عصبی را تحت تاثیر قرار دهد و به اعصابی که وظیفه کنترل عضلات، انتقال اطلاعات حسی و تنظیم اندام های داخلی را بر عهده دارند آسیب بزند.
این عارضه باعث بروز درد یا بی حسی در دست و پا می شود و برخی علائم دیگر آن ممکن است شامل موارد زیر باشد :
- گرفتگی یا انقباض عضلانی غیر ارادی
- از دست دادن هماهنگی بدن
- مشکل در انجام کارهای پیچیده حرکتی مانند بستن دکمه های پیراهن یا بستن بند کفش
- حساسیت بیش از حد به لمس یا درجه حرارت
- تعریق بیش از حد
- مشکلات گوارشی
- مشکل در خوردن یا بلعیدن
- مشکل در صحبت کردن
5. نورالژی بین دنده ای
نورالژی بین دنده ای روی اعصابی که درست زیر دنده ها قرار گرفته تاثیر می گذارد. پزشکان عضلات این ناحیه را عضلات بین دنده ای می نامند.
چندین عامل بالقوه ممکن است در ایجاد نورالژی بین دنده ای نقش داشته باشند، از جمله :
- آسیب ها یا تکنیک های جراحی که قفسه سینه را درگیر می کنند
- فشار روی اعصاب
- زونا یا سایر عفونت های ویروسی
این نوع نورالژی باعث بروز درد شدید و سوزنده در دیواره قفسه سینه، بخش فوقانی شکم و بخش فوقانی پشت می شود و برخی حرکات فیزیکی خاص مانند نفس کشیدن، سرفه یا خندیدن می توانند آن را تشدید کنند.
سایر علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد :
- سفتی یا فشار که اطراف قفسه سینه را فرا می گیرد
- سوزن سوزن شدن یا بی حسی در بخش بالای قفسه سینه یا بخش فوقانی پشت
- گرفتگی عضلات
- از دست دادن اشتها
6. نوروپاتی دیابتی
این نوع نورالژی شایع ترین عارضه دیابت است و از آن جا که امروزه افراد زیادی دچار بیماری دیابت می شوند، تعداد موارد ابتلا به این عارضه نیز در حال افزایش می باشد.
علائم نوروپاتی محیطی شامل از دست دادن تعادل، بی حسی، سوزن سوزن شدن و درد است و بهترین راه جلوگیری از آن کنترل قند خون در محدوده مناسب می باشد.
علائم نورالژی
نورالژی علائم شدید و متمایزی ایجاد می کند، از جمله :
- دوره های ناگهانی درد تیر کشنده یا درد شبیه چاقو خوردن که مسیر عصب آسیب دیده یا تحریک کننده را دنبال می کند
- درد سوزنده دائمی
- سوزن سوزن شدن یا بی حسی
- ضعف عضلانی
- از دست دادن توده عضلانی یا آتروفی
- گرفتگی یا انقباض عضلانی غیر ارادی
درمان نورالژی
گزینه های درمانی نورالژی بسته به نوع و شدت بیماری متفاوت است.
به عنوان مثال پمادهای موضعی، مسدود کننده های عصبی موضعی و تزریق استروئیدها ممکن است باعث تسکین موقتی درد در نورالژی خفیف شوند.
برای درمان نورالژی شدید نیز احتمالا به تجویز دارو، تکنیک های جراحی یا هر دو نیاز خواهد بود.
دارو درمانی
داروهای ضد درد در کنترل درد نورالژی چندان موثر نیستند. برخی داروهایی که می توانند علل زمینه ای را درمان کنند عبارتند از :
- داروهای ضد تشنج مانند کاربامازپین، توپیرامات و لاموتریژین
- داروهای ضد افسردگی مانند آمی تریپتیلین
- شل کننده های عضلانی مانند باکلوفن
- داروهای تثبیت کننده غشا مانند گاباپنتین
عمل جراحی
در مواردی که داروها در درمان بیماری موثر نباشند ممکن است از تکنیک های جراحی برای تسکین درد نورالژی استفاده شود. برخی روش های جراحی که می توانند به درمان این بیماری کمک کنند عبارتند از :
- رفع فشار ریز عروقی : در این تکنیک فشار ناشی از عروق خونی بزرگ شده روی عصب با قرار دادن یک پد نرم بین رگ و عصب آسیب دیده برطرف می شود
- جراحی استریوتاکسی : یک روش غیر تهاجمی است که طی آن با کمک پرتوهای تابشی متمرکز در ریشه عصب آسیب دیده، انتقال سیگنال های درد به مغز مختل می شود
- رفع فشار با بالون : در این تکنیک یک بالون کوچک در عصب آسیب دیده قرار می دهند که با باد شدن آن یک درد عصبی کنترل شده و عمدی ایجاد می شود. این تکنیک از ارسال پیام عصبی به مغز توسط عصب آسیب دیده جلوگیری می کند اما اثر آن معمولا بعد از 1 تا 2 سال از بین می رود
چشم انداز نورالژی
نورالژی از بیماری های دردناک است که درد ایجاد شده در آن از نظر مدت زمان و شدت متفاوت می باشد. این عارضه علاوه بر درد به بی حسی، ضعف عضلانی و حساسیت بیش از حد نیز منجر می شود و عدم درمان آن می تواند در زندگی روزمره اختلال ایجاد کند.
منبع: medicalnewstoday
