فلج مغزی وضعیتی است که با مجموعه ای از علائم از خفیف تا ناتوان کننده مشخص می شود که می تواند در افراد مختلف مشابه اما شدیدتر یا خفیف تر باشد.
این علائم شامل ترکیبی از موارد مختلف از جمله عدم کنترل عضلانی، کاهش هماهنگی، مشکل در صحبت کردن واضح، نقص های شناختی و مشکلات جویدن و بلع می باشد.
در ادامه قصد داریم درباره علائم و نشانه های فلج مغزی صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛
علائم فلج مغزی چیست؟
علائم شایع فلج مغزی
یکی از خصوصیات کلیدی فلج مغزی عدم رشد و پرورش توانایی های طبیعی فرد است، بر خلاف بسیاری از بیماری های عصبی دوران کودکی که با کاهش توانایی ها شناسایی می شوند.
1. ضعف جسمانی
فلج مغزی اغلب به صورت عدم کنترل ارادی برخی از عضلات بدن ظاهر می شود که اولین علائم آن احتمالا در اوایل دوران نوزادی رخ می دهد.
نوزاد خردسال مبتلا به فلج مغزی در صورت شدید بودن وضعیت ممکن است کمتر از حد طبیعی حرکت کند یا در صورت خفیف بودن وضعیت احتمالا کاهش حرکت یا حالت غیر عادی یک دست یا پا را تجربه کند.
برخی کودکان به دلیل عدم قدرت و کنترل عضلات باسن، تنه یا قفسه سینه قادر نیستند خوب بنشینند.
2. کاهش توانایی یا ناتوانی در راه رفتن
گاهی اوقات کودکانی که به فلج مغزی مبتلا هستند به خوبی و به اندازه ای که از سن آن ها انتظار می رود نمی توانند چهار دست و پا یا راه بروند. برخی از این کودکان اصلا قادر به راه رفتن یا چهار دست و پا رفتن نیستند و برخی دیگر یک دست یا پای خود را می کشند.
همچنین ممکن است کودک هنگام راه رفتن حالت بدن عادی نداشته باشد.
3. کاهش توانایی یا ناتوانی در استفاده از دست ها
فلج مغزی می تواند روی حرکت بازوها یا دست ها در یک یا دو طرف بدن تاثیر بگذارد و نگه داشتن یا حمل اشیاء یا یادگیری نحوه انجام کارهایی که نیاز به هماهنگی حرکتی ظریف دست ها دارد مانند نوشتن را برای کودک دشوار کند.
4. ناتوانی در یادگیری
بسیاری از کودکان مبتلا به فلج مغزی (نه همه آن ها) دچار تاخیر در یادگیری، ناتوانی های یادگیری یا نقص شناختی هستند. مشکلات خاص می تواند شامل یادگیری با سرعت آهسته، ضریب هوشی پایین تر از حد متوسط یا نقص در توانایی های کلامی، ریاضی یا فضایی باشد.
لازم به ذکر است اگرچه برخی کودکان و بزرگسالان مبتلا به فلج مغزی به قدری از نظر توانایی شناختی آسیب دیده اند که قادر به مراقبت از خود نیستند اما برخی ممکن است دارای توانایی شناختی طبیعی یا حتی بالاتر از حد متوسط باشند و ممکن است مدتی طول بکشد تا توانایی های شناختی کودک ظاهر شود.
5. مشکلات بلع
زمانی که فلج مغزی باعث ضعف عضلات صورت، دهان یا گلو می شود می تواند به مشکل در جویدن، بلع یا صحبت کردن منجر شود.
برخی کودکان و بزرگسالان مبتلا به فلج مغزی ممکن است در حین غذا خوردن یا در حال استراحت آب دهان خود را بیرون بیاورند.
6. گفتار نامفهوم یا اسپاستیک
الگوهای گفتار افراد مبتلا به فلج مغزی ممکن است نا منظم یا اسپاستیک باشد که با الگوی نا منظم گفتار سریع، آهسته، آرام یا بلند مشخص می شود، به گونه ای که درک آن دشوار می باشد.
این مسئله به دلیل کاهش قدرت عضلانی همراه با کاهش هماهنگی رخ می دهد که در برخی کودکان و بزرگسالان مبتلا به فلج مغزی دیده می شود.
7. بی اختیاری ادرار یا مدفوع
مشکلات کنترل روده و مثانه می تواند شامل احتباس (ناتوانی در دفع زمانی که نیاز است) یا بی اختیاری (دفع بی موقع زمانی که فرد آمادگی اش را ندارد) یا ترکیبی از هر دو باشد.
8. تشنج
حدود 30 درصد از افراد مبتلا به فلج مغزی دچار تشنج می شوند.
علائم نادر فلج مغزی
برخی افراد مبتلا به فلج مغزی ممکن است علائم کمتر شایعی تجربه کنند، از جمله :
1. نقص بینایی و مشکلات چشمی
کاهش حدت بینایی در یک یا هر دو چشم یا تنبلی چشم ممکن است روی برخی افراد مبتلا به فلج مغزی تاثیر بگذارد.
2. لرزش و تیک
برخی کودکان مبتلا به فلج مغزی ممکن است هنگام استراحت یا تلاش برای حرکت علائمی همچون لرزش صورت، بازو یا سایر قسمت های بدن را تجربه کنند و حرکات غیر ارادی از آن ها سر بزند که شبیه تیک به نظر می رسد.
3. کاهش حس
کاهش حس یک علامت چندان غیر شایع در میان افراد مبتلا به فلج مغزی نیست اما اگر این علامت تجربه شود ممکن است در حرکات طبیعی بدن تداخل ایجاد کند. همچنین اگر این وضعیت با درد همراه نباشد می تواند به آسیب دیدگی منجر شود.
4. علائم روانی
گاهی اوقات علائم بی قراری، پرخاش گری، اضطراب یا توهم در افراد مبتلا به فلج مغزی دیده می شود.
چه زمانی به پزشک مراجعه شود؟
فلج مغزی معمولا در بدو تولد وجود دارد اما ممکن است بلافاصله قابل تشخیص نباشد زیرا معمولا باعث نقص در برخی توانایی هایی می شود که از نوزاد تازه متولد شده انتظار داشتن آن ها نمی رود.
برخی علائم اولیه فلج مغزی که می تواند در نوزادان بسیار کوچک ظاهر شود شامل خفگی هنگام غذا خوردن، غلت نخوردن و ناهماهنگی حرکتی بین بازوها یا پاهای چپ و راست می باشد.
از دیگر علائم ظریف می توان به حالت غیر عادی بدن زمانی که کودک در حال استراحت است اشاره کرد.
علائم اغلب زمانی تشخیص داده می شود که کودک به نقاط عطف رشدی که در اوایل دوران کودکی انتظار می رود نرسد. این مهارت ها می تواند شامل یادگیری، خوردن غذای جامد، صحبت کردن، راه رفتن و یادگیری کنترل حرکات دست ها و بازوها باشد.
اگر با این علائم در کودک خود روبرو شده اید به جای وحشت زدگی و انتظار حتما به پزشک اطفال مراجعه کنید.
منبع: verywellhealth
