عفونت ریه چیست؟

عفونت ریه (به انگلیسی: Lung Infection) یکی از شایع ترین عفونت هایی است که ممکن است توسط ویروس ها، باکتری ها یا گاهی قارچ ها ایجاد شود.

علائم این عارضه از خفیف تا شدید متفاوت است و به عوامل مختلفی همچون سن و سلامت کلی بدن و این که آیا عفونت توسط ویروس، باکتری یا قارچ ایجاد شده بستگی دارد.

در ادامه قصد داریم درباره عفونت ریه و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛

عفونت ریه چیست؟

عفونت ریه وضعیتی است که طی آن ریه فرد دچار عفونت شده و دارای انواع مختلف باکتریایی، ویروسی و قارچی می باشد.

یکی از شایع ترین انواع عفونت های ریوی ذات الریه نام دارد. این عارضه که روی کیسه های هوایی کوچک تر ریه ها تاثیر می گذارد اغلب توسط باکتری های قابل سرایت و گاهی توسط ویروس ها ایجاد می شود و افرادی که در معرض عطسه یا سرفه فرد مبتلا به این بیماری قرار می گیرند ممکن است از طریق تنفس به باکتری یا ویروس آلوده شوند.

نوع دیگر برونشیت نام دارد که به دلیل عفونت لوله های برونش بزرگی که هوا را به ریه ها منتقل می کنند رخ می دهد و در اغلب موارد توسط ویروس ها ایجاد می شود.

ویروس ها می توانند به ریه ها یا مجاری تنفسی که به ریه ها منتهی می شود نیز حمله کنند که به آن برونشیولیت گفته می شود. برونشیولیت ویروسی بیشتر در نوزادان رخ می دهد.

عفونت‌ های ریوی مانند ذات‌ الریه معمولا خفیف هستند اما به خصوص در افرادی که سیستم ایمنی ضعیف داشته یا به بیماری های مزمن مانند بیماری انسدادی مزمن ریه مبتلا هستند ممکن است جدی شوند.

علائم عفونت ریه

علائم عفونت ریه ممکن است شبیه علائم سرماخوردگی یا آنفلوآنزا باشد اما معمولا مدت زمان بیشتری طول می کشد.

شایع ترین علائمی که ممکن است در افراد مبتلا به عفونت ریه دیده شود عبارتند از :

1. سرفه ای که مخاط غلیظ تولید می کند

سرفه به دفع مخاط تولید شده در اثر التهاب مجاری تنفسی و ریه ها کمک می کند و ممکن است حاوی خون نیز باشد.

در برونشیت یا ذات الریه، مخاط غلیظ همراه با سرفه ایجاد می شود که می تواند به رنگ هایی همچون سفید، سبز یا خاکستری مایل به زرد باشد.

در این حالت ممکن است سرفه به مدت چندین هفته حتی بعد از بهبودی سایر علائم ادامه داشته باشد.

2. درد قفسه سینه

درد قفسه سینه ناشی از عفونت ریه اغلب دردی تیز یا کوبنده است که هنگام سرفه کردن یا نفس کشیدن عمیق تشدید پیدا می کند. گاهی اوقات درد شدید را می توان در قسمت میانی و بالای پشت بدن نیز احساس کرد.

3. تب

گاهی هنگام تلاش بدن برای مقابله با عفونت تب رخ می دهد.

دمای طبیعی بدن معمولا حدود 98.6 درجه فارنهایت (37 درجه سانتی گراد) است اما زمانی که فرد دچار عفونت ریه باکتریایی می شود ممکن است تب تا 40.5 درجه سانتی گراد نیز افزایش پیدا کند که خطرناک است.

تب شدید بالای 102 درجه فارنهایت (38.9 درجه سانتی گراد) اغلب با علائم زیر همراه می باشد :

تعریق
لرز
دردهای عضلانی
کم آبی بدن
سردرد
ضعف

در صورت بالا رفتن تب تا بیش از 102 درجه فارنهایت (38.9 درجه سانتی گراد) یا زمانی که تب بیش از 3 روز ادامه داشته باشد باید به پزشک مراجعه شود.

4. بدن درد

در صورت ابتلا به عفونت ریه ممکن است عضلات و پشت بدن درد بگیرد که به آن میالژی گفته می شود.

گاهی اوقات فرد دچار التهاب عضلات است که در صورت ابتلا به عفونت می تواند به بدن درد منجر شود.

5. آب ریزش بینی

آب ریزش بینی و سایر علائم شبیه آنفلوآنزا مانند عطسه اغلب همراه با عفونت ریه مانند برونشیت رخ می دهد.

6. تنگی نفس

فردی که دچار تنگی نفس شده احساس می کند نفس کشیدن برایش دشوار است یا نمی تواند به طور کامل نفس بکشد. در صورت بروز مشکل تنفسی باید فورا به پزشک مراجعه شود.

7. خستگی

زمانی که بدن با عفونت مبارزه می کند معمولا بیمار احساس کرختی و خستگی می کند و استراحت در این دوران اهمیت زیادی دارد.

8. خس خس سینه

فرد مبتلا به عفونت ریه هنگام بیرون دادن نفس ممکن است صدای سوت بلندی ایجاد کند که به خس خس سینه معروف است و به دلیل تنگ شدن مجاری تنفسی یا التهاب رخ می دهد.

9. کبود شدن پوست یا لب ها

به دلیل کمبود اکسیژن ممکن است رنگ لب ها یا ناخن های فرد کمی آبی یا کبود به نظر برسد.

10. صدای تق تق در ریه ها

یکی از نشانه‌ های بارز عفونت ریه صدای تق تق است که پزشک می تواند با استفاده از گوشی پزشکی آن را بشنود.

علت عفونت ریه

برونشیت، ذات الریه و برونشیولیت سه نوع اصلی عفونت ریه هستند که معمولا توسط ویروس ها یا باکتری ها ایجاد می شوند.

شایع ترین میکرو ارگانیسم های عامل برونشیت عبارتند از :

ویروس هایی مانند ویروس آنفلوآنزا یا ویروس سین سیشیال تنفسی
باکتری هایی مانند مایکوپلاسما پنومونیه، کلامیدیا پنومونیه و بوردتلا سیاه سرفه

شایع ترین میکرو ارگانیسم های عامل ذات الریه عبارتند از :

باکتری هایی مانند استرپتوکوک پنومونی (که شایع ترین است)، هموفیلوس آنفلوآنزا و مایکوپلاسما پنومونیه
ویروس هایی مانند ویروس آنفلوآنزا یا ویروس سین سیشیال تنفسی

به ندرت عفونت ریه می تواند توسط قارچ هایی مانند پنوموسیستیس جیرووسی، افشانکچه یا هیستوپلاسما کپسولاتوم ایجاد شود.

عفونت قارچی ریه در افرادی که به دلیل انواع خاصی از سرطان یا اچ آی وی یا به دلیل مصرف داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی دارای سیستم ایمنی ضعیف هستند شایع تر است.

تشخیص عفونت ریه

پزشک ابتدا تاریخچه پزشکی فرد را بررسی کرده و در مورد علائم و همچنین شغل، مسافرت اخیر یا قرار گرفتن در معرض حیوانات سوالاتی می پرسد. همچنین دمای بدن را اندازه گیری کرده و با گوشی پزشکی به صدای قفسه سینه گوش می دهد تا صداهای خاص را بررسی کند.

روش های متداول دیگر برای تشخیص عفونت ریه عبارتند از :

تصویر برداری مانند اشعه ایکس قفسه سینه یا سی تی اسکن
اسپیرومتری یا دم سنجی که میزان و سرعت ورود هوا با هر نفس را اندازه می‌ گیرد
پالس اکسیمتری برای اندازه گیری سطح اکسیژن در خون
نمونه برداری از مخاط یا ترشحات بینی برای آزمایش بیشتر
سواب گلو
شمارش کامل خون
کشت خون

درمان عفونت ریه

برای درمان عفونت ریه باکتریایی معمولا به آنتی بیوتیک ها نیاز است و برای عفونت ریه قارچی نیز اغلب از درمان های مبتنی بر داروهای ضد قارچ مانند کتوکونازول یا وریکونازول استفاده می شود.

همان طور که می دانید آنتی بیوتیک ها روی عفونت های ویروسی تاثیر ندارند و در اکثر موارد ویروسی، بدن باید به تنهایی با بیماری مقابله کند.

علاوه بر موارد ذکر شده، می توان با روش های خانگی نیز به بدن در مقابله با این بیماری کمک کرد، از جمله :

برای کاهش تب از استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کنید
آب فراوان بنوشید
چای داغ به همراه عسل یا زنجبیل امتحان کنید
آب نمک غرغره کنید
تا حد امکان استراحت کنید
از یک دستگاه بخور برای ایجاد رطوبت در هوا استفاده کنید
آنتی بیوتیک های تجویزی را تا کامل شدن دوره درمان مصرف کنید

برای عفونت های شدید ریه ممکن است لازم باشد بیمار در دوران نقاهت در بیمارستان بماند. در طول این مدت، در صورت بروز مشکلات تنفسی از آنتی بیوتیک، مایعات داخل وریدی و درمان تنفسی استفاده خواهد شد.

چه زمانی به پزشک مراجعه شود؟

عفونت ریه در صورت عدم درمان می تواند جدی شود. به طور کلی توصیه شده در صورتی که سرفه بیش از 3 هفته ادامه داشته یا فرد دچار مشکل تنفسی شده است به پزشک مراجعه کند.

تب نیز بسته به سن می تواند معانی مختلفی داشته باشد. به طور کلی در مورد تب باید به موارد زیر توجه شود:

تب در نوزادان

در صورتی که نوزاد دارای شرایط زیر است باید به پزشک مراجعه شود :

سن کمتر از 3 ماه با تب بیش از 100.4 درجه فارنهایت (38 درجه سانتی گراد)
سن بین 3 تا 6 ماه با تب بالای 102 درجه فارنهایت (38.9 درجه سانتی گراد)، همچنین نوزاد به طور غیر طبیعی تحریک پذیر یا بی حال به نظر می رسد
سن بین 6 تا 24 ماه با تب بیش از 102 درجه فارنهایت (38.9 درجه سانتی گراد) به مدت بیش از 24 ساعت

تب در کودکان

در موارد زیر باید به پزشک مراجعه شود :

تب بالای 102.2 درجه فارنهایت (38.9 درجه سانتی گراد)
کودک بی حال یا تحریک پذیر است، به طور مکرر استفراغ می کند یا سردرد شدید دارد
بیش از 3 روز است که تب دارد
دچار یک بیماری جدی یا سیستم ایمنی ضعیف است
اخیرا به به کشورهای فقیر نشین سفر کرده است

تب در بزرگسالان

در موارد زیر لازم است به پزشک مراجعه شود :

دمای بدن بیش از 103 درجه فارنهایت (39.4 درجه سانتی گراد)
تب بیش از 3 روز ادامه داشته باشد
مبتلا بودن به یک بیماری جدی یا داشتن سیستم ایمنی ضعیف
اخیرا به یک کشور فقیر نشین سفر کرده باشد

اگر تب همراه با هر یک از علائم زیر باشد لازم است با اورژانس تماس بگیرید :

سردرگمی ذهنی
مشکل در تنفس
گرفتگی گردن
درد قفسه سینه
تشنج
استفراغ مداوم
بثورات پوستی غیر طبیعی
توهم
قطع نشدن گریه در کودکان

همچنین اگر سیستم ایمنی ضعیفی دارید و دچار تب، تنگی نفس یا سرفه همراه با خون شده اید لازم است فورا به اورژانس مراجعه کنید.

پیشگیری از عفونت ریه

اگرچه نمی توان از همه انواع عفونت ریه پیشگیری کرد اما با رعایت نکات زیر می توان خطر ابتلا را به حداقل رساند :

دست های خود را مرتب بشویید
از دست زدن به صورت یا دهان خود اجتناب کنید
از استفاده از ظروف، غذا یا نوشیدنی مشترک با افراد دیگر خودداری کنید
از قرار گرفتن در مکان‌های شلوغی که ویروس به راحتی به دیگران منتقل می شود خودداری کنید
سیگار نکشید
برای جلوگیری از ابتلا به عفونت های ناشی از آنفلوآنزا هر سال واکسن بزنید

برای کسانی که بیشتر در معرض خطر هستند، بهترین راه جلوگیری از ذات الریه ناشی از شایع ترین گونه های باکتریایی یکی از دو واکسن زیر است: