آلرژی به لاتکس (به انگلیسی: Latex allergy) از انواع شایع آلرژی است که در آن سیستم ایمنی افراد مبتلا به لاتکس واکنش نشان داده و باعث بروز علائم آزار دهنده ای می شود.
واکنش های آلرژیک ناشی از لاتکس که در اغلب موارد در اثر تماس با دستکش های لاستیکی رخ می دهد ممکن است خفیف تا شدید بوده و در برخی موارد حتی به مرگ فرد منجر شود.
در ادامه قصد داریم درباره آلرژی به لاتکس و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛
آلرژی به لاتکس چیست؟
آلرژی به لاتکس به طیفی از واکنش های آلرژیک ناشی از مواد موجود در لاتکس گفته می شود که اغلب به دلیل تماس با دستکش های لاتکس رخ می دهد و علائم متعددی ایجاد می کند که برخی از آن ها ممکن است جدی باشد.
همان طور که می دانید منظور از آلرژی وضعیتی است که سیستم ایمنی بدن به یک ماده بی ضرر به گونه ای واکنش نشان دهد که گویی یک مهاجم مانند ویروس یا باکتری است.
در این حالت مجموعه ای از آنتی بادی ها و مواد شیمیایی از جمله آنتی هیستامین ها آزاد شده و حمله ای رخ می دهد که نتیجه آن ایجاد پاسخ ایمنی التهابی و ظاهر شدن علائم آلرژیک می باشد.
لازم به ذکر است لاتکس در بسیاری از محصولات از جمله بادکنک، دستگاه های پزشکی و پادری های حمام یافت می شود، همچنین به طور طبیعی توسط برخی گیاهان تولید می شود.
لاتکس چیست؟
لاتکس شیره شیری و نوعی لاستیک طبیعی است که توسط برخی گیاهان از جمله درخت لاستیک گرمسیری تولید می شود. این ماده ترکیبی از آب، شکر و پروتئین است.
گیاهان معمولا بعد از زخمی شدن لاتکس آزاد می کنند که فرایند مشابه خونریزی انسان ها و حیوانات در اثر آسیب دیدن می باشد و از آن به عنوان ابزار دفاعی در برابر حشرات استفاده می کنند.
لاتکس طبیعی معمولا سفید رنگ است اما می تواند به رنگ های مایل به قرمز، نارنجی و زرد نیز باشد. این ماده در بیش از 40 هزار محصول با کاربردهای مختلف استفاده می شود که از جمله آن ها می توان به دستکش و ابزار پزشکی اشاره کرد. به علاوه پروتئین های مشابه آن حتی در غذاهای محبوب نیز وجود دارد.
لازم به ذکر است در بسیاری از محصولات مدرن، به جای استفاده از لاتکس طبیعی آن را سنتز می کنند.
علائم آلرژی به لاتکس
واکنش های آلرژیک به لاتکس اغلب به صورت جوش هایی در محل تماس ظاهر می شود که به آن درماتیت تماسی نیز گفته می شود. علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد :
- خارش دست
- بثورات پوستی که ممکن است هنگام لمس کردن گرم به نظر برسند
- کهیر
- اگزما
چنین واکنش هایی معمولا موقتی هستند و ممکن است در عرض چند دقیقه بعد از قرار گرفتن در معرض لاتکس ظاهر شوند اما گاهی بروز آن ها چندین ساعت طول می کشد. ممکن است برای تسکین بثورات ایجاد شده به پماد هیدروکورتیزون یا لوسیون کالامین نیاز باشد.
به علاوه پروتئین های لاتکس گاهی از طریق هوا منتقل می شوند. در این وضعیت یک فرد بیش از حد حساس ممکن است با تنفس دچار واکنش های آلرژیک شدیدتر شود که علائم آن عبارتند از :
- قرمز و متورم شدن پوست، لب ها یا زبان
- آب ریزش یا گرفتگی بینی
- تنگی نفس با یا بدون خس خس سینه
- درد شکم
- اسهال
- استفراغ
- ضربان قلب سریع
- سرگیجه
آنافیلاکسی از واکنش های آلرژیک نادر به لاتکس است که می تواند جان فرد را تهدید کند. این واکنش مشابه علائم آلرژیک ناشی از انتقال مواد لاتکس از طریق هوا اما بسیار شدیدتر است.
ناگفته نماند شوک آنافیلاکسی در صورت عدم درمان می تواند به مشکلات شدید تنفسی، کاهش فشار خون و حتی مرگ منجر شود.
محصولات حاوی لاتکس
صدها محصول حاوی لاتکس وجود دارد که از جمله آن ها می توان به بیشتر محصولاتی که حالت کشسان دارند اشاره کرد.
به طور کلی افرادی که دچار آلرژی به لاتکس هستند باید از موارد زیر اجتناب کنند :
- وسایل پزشکی مانند دستکش، لوله های داخل وریدی، کاتتر و کاف دستگاه فشار خون
- دستگاه های دندان پزشکی از جمله نوارهای لاستیکی ارتودنسی و رابردم های مورد استفاده در دندان پزشکی
- محصولات ضد بارداری مانند کاندوم و دیافراگم
- لباس های حاوی نوارهای کشی مانند شلوار یا لباس زیر، کفش های مخصوص دویدن و کت های بارانی
- برخی از محصولات خانگی مانند کیسه های نگهداری مواد غذایی زیپ دار، پادری حمام، برخی از فرش ها و دستکش های لاستیکی
- وسایل نوزادان و کودکان از جمله پستانک، سر بطری شیر، پوشک یک بار مصرف، وسایل دندانی و سایر اسباب بازی ها
- برخی از لوازم مدرسه یا اداری مانند کش های لاستیکی، پاک کن، نوار چسب، سیمان لاستیکی و رنگ
- بانداژهای پلاستیکی
- بادکنک های لاستیکی
واکنش متقاطع لاتکس با مواد غذایی خاص
آکادمی آلرژی، آسم و ایمونولوژی آمریکا تخمین زده که نیمی از افراد مبتلا به آلرژی به لاتکس از انواع دیگر آلرژی نیز رنج می برند.
به عنوان مثال برخی افراد ممکن است به غذاهای خاصی که حاوی پروتئین های مشابه پروتئین های موجود در لاتکس هستند نیز حساسیت داشته باشند که به آن واکنش متقاطع گفته می شود.
میوه ها و سبزیجات
توجه داشته باشید مواد غذایی مختلف میزان ارتباط متفاوتی با واکنش متقاطع دارند. به عنوان مثال مواد غذایی زیر ممکن است در برخی افراد باعث ایجاد درجات مختلفی از واکنش متقاطع شوند.
مواد غذایی با واکنش متقاطع بالا عبارتند از :
- آووکادو
- موز
- کیوی
مواد غذایی با ارتباط متوسط واکنش متقاطع عبارتند از :
- سیب
- هویج
- کرفس
- پاپایا
- خربزه
- گوجه فرنگی
- سیب زمینی
مواد غذایی با ارتباط کمتر عبارتند از :
- گیلاس
- انجیر
- انگور
- شلیل
- آناناس
- توت فرنگی
- آلو
سایر خوراکی ها
مهم است افراد مبتلا هنگام استفاده از سایر خوراکی های با واکنش متقاطع احتیاط کنند، از جمله :
- آجیل های درختی و حبوبات از جمله بادام، بادام هندی، شاه بلوط، فندق، بادام زمینی، پکان و گردو
- غلات از جمله گندم و چاودار
- حلزون های صدف دار، خرچنگ و میگو
در صورت واکنش بدن به هر یک از مواد غذایی ذکر شده لازم است با پزشک مشورت شود.
عوامل خطر زای آلرژی به لاتکس
آلرژی به لاتکس در میان کارکنان بیمارستان ها و درمانگاه ها بسیار شایع است. طبق گفته بنیاد آسم و آلرژی آمریکا بین 8 تا 17 درصد از تمام کارکنان موسسات بهداشتی این کشور به این آلرژی مبتلا هستند که علت آن استفاده و قرار گرفتن بیش از حد در معرض لاتکس می باشد.
سایر افراد در معرض خطر عبارتند از :
- کسانی که دچار آلرژی متقاطع مرتبط با غذا هستند
- آرایشگرها
- کودکانی که به اسپینا بیفیدا مبتلا هستند یا چندین عمل جراحی داشته اند
- افرادی که به طور مکرر از یک تکنیک پزشکی خاص مانند کاتتریزاسیون استفاده می کنند
- پرستاران و مراقبان بهداشتی کودکان
- کارگران خدمات غذایی
- خانم های خانه دار
- افرادی که در لاستیک سازی یا کارخانه های تایر کار می کنند
درمان آلرژی به لاتکس
هیچ درمانی برای آلرژی به لاتکس وجود ندارد، بنابراین بهترین روش درمانی موجود اجتناب از این عارضه است.
پزشک برای تسکین علائم در واکنش های خفیف ممکن است از آنتی هیستامین ها استفاده کند اما در موارد شدیدتر احتمالا اپی نفرین تزریقی برای جلوگیری از آنافیلاکسی تجویز می شود.
پیشگیری از آلرژی به لاتکس
استفاده از لاتکس در دنیای مدرن بسیار رایج است، به همین دلیل ممکن است اجتناب کامل از قرار گرفتن در معرض آن دشوار باشد. با این حال برای کاهش خطر بروز آلرژی به لاتکس می توان اقداماتی انجام داد، از جمله :
- استفاده از دستکش های غیر لاتکس (مانند دستکش های وینیل، دستکش های فاقد پودر، دستکش های ضد حساسیت یا آسترهای دستکش)
- اطلاع رسانی به مهد کودک و پزشکان از جمله دندان پزشکان در صورت ابتلا به هر گونه آلرژی به لاتکس
- پوشیدن یک دستبند شناسنامه پزشکی حاوی جزئیات هر گونه آلرژی
چشم انداز آلرژی به لاتکس
آلرژی به لاتکس در موارد نادر ممکن است تهدید کننده زندگی باشد و کلید پیشگیری از علائم آن این است که تا حد امکان از قرار گرفتن در معرض لاتکس اجتناب شود.
عمل کردن به این توصیه برای کسانی که در محیط کار به صورت مداوم در معرض لاتکس قرار دارند چندان ساده نیست اما می توان با اقدامات احتیاطی از بروز علائم جلوگیری کرد.
در صورت بروز آلرژی به پزشک مراجعه کنید تا در صورت شدید بودن آلرژی، نسبت به درمان آن اقدام شود.
منبع: healthline
