رینوفیما (به انگلیسی: Rhinophyma) نوعی اختلال پوستی است که به عنوان بخشی از روزاسه و در موارد شدید این بیماری رخ می دهد و با علامت بینی بزرگ، قرمز، برآمده یا پیازی شناخته می شود.
این عارضه در مردان به خصوص در سنین بین 50 تا 70 سال شایع تر است و اگرچه علت دقیق آن مشخص نیست اما امروزه به عنوان زیر گروهی از روزاسه شدید در نظر گرفته می شود.
در ادامه قصد داریم درباره رینوفیما و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛
رینوفیما چیست؟
رینوفیما از بیماری های پوستی است که به عنوان مرحله ای از روزاسه شدید در نظر گرفته می شود.
همان طور که می دانید روزاسه نوعی بیماری التهابی پوستی شایع و مزمن است که باعث قرمزی یا بر افروختگی های نا منظم صورت به خصوص در گونه و نواحی بینی می شود. در این عارضه ممکن است برجستگی های کوچک و قرمز رنگ پر از چرک روی صورت ظاهر شود.
متخصصان سراسر دنیا 4 نوع فرعی برای روزاسه شناسایی کرده اند که می توانند از خفیف تا شدید متغیر باشند. لازم به ذکر است برخی افراد همزمان به چند زیر نوع از این بیماری مبتلا می شوند.
رینوفیما به عنوان بخشی از زیر نوع 3 روزاسه طبقه بندی می شود که به تدریج در طی چندین سال شکل می گیرد. اعتقاد بر این است که این عارضه به دلیل عدم درمان روزاسه یا درمان ناقص آن رخ می دهد که باعث می شود یک توده بزرگ در نیمه پایینی بینی ظاهر شود.
علت رینوفیما
هیچ دلیل شناخته شده ای برای رینوفیما وجود ندارد. در گذشته تصور می شد این عارضه به دلیل مصرف الکل رخ می دهد اما تحقیقات اخیر این ارتباط را رد کرده است.
عوامل خطر زای رینوفیما
عوامل خطر زای این بیماری شامل جنسیت و سن است. گفته شده رینوفیما در مردان بیشتر از زنان رخ می دهد. همچنین به تدریج پس از شروع مراحل اولیه روزاسه که اغلب بین 25 تا 50 سالگی اتفاق می افتد ایجاد می شود.
افراد با شرایط و ویژگی های زیر نیز بیشتر در معرض روزاسه شدید و رینوفیما قرار دارند :
- افراد با پوست روشن
- پیشینه نژادی ایرلندی، انگلیسی، اسکاتلندی، اسکاندیناوی یا اروپای شرقی
- سابقه خانوادگی روزاسه
علائم رینوفیما
همان طور که قبلا اشاره کردیم رینوفیما معمولا در موارد شدیدتر روزاسه رخ می دهد. فرد ممکن است برخی از علائم زیر را در مراحل کمتر شدید روزاسه یا سایر زیر انواع آن تجربه کند :
- گر گرفتگی صورت
- نواحی قرمز و لکه دار در مرکز صورت
- برآمدگی ها و جوش های مکرر که اغلب با آکنه اشتباه گرفته می شوند
- تلانژکتازی که شامل ورم مویرگ های روی بینی و گونه ها است
- پوست بسیار حساس
- روزاسه چشمی که با احساس سوزش یا وجود شن در چشم شناسایی می شود و اغلب با ورم ملتحمه همراه است
با پیشرفت روزاسه علائم ممکن است تشدید شوند و با بروز رینوفیما علائم بیشتری ظاهر شود. به عنوان مثال بافت همبند و غدد چربی روی بینی احتمالا افزایش می یابد، همچنین ممکن است فرد متوجه تغییرات زیر در بینی خود شود :
- بزرگ شدن تدریجی بینی و متورم و پیازی شکل به نظر رسیدن آن
- افزایش غدد چربی
- منافذ بزرگ پوست
- رنگ پوست مایل به قرمز
- ضخیم شدن لایه های بیرونی پوست
- ظاهر مومی، زبر و زرد
رینوفیما در صورت عدم درمان ممکن است تشدید شود. همچنین احتمالا به صورت دوره ای رخ خواهد داد.
تشخیص رینوفیما
روزاسه در مراحل اولیه بسیار شبیه آکنه و برخی بیماری های پوستی است و ممکن است با آن ها اشتباه گرفته شود اما رینوفیما معمولا زمانی رخ می دهد که روزاسه در فرد تشخیص داده شده است، به همین دلیل تشخیص آن چندان دشوار نمی باشد.
این بیماری ویژگی های منحصر به فردی دارد و پزشک معمولا با توجه به این موارد و بدون آزمایش می تواند آن را تشخیص دهد.
معمولا برای تشخیص این بیماری یک سری سوالات مربوط به سابقه سلامتی از فرد پرسیده شده و معاینه فیزیکی انجام می شود. با این حال گاهی برای تایید تشخیص نیاز به نمونه برداری است، به خصوص در موارد نادر که بیماری به درمان های موجود پاسخ ندهد.
درمان رینوفیما
رینوفیما را می توان با دارو یا عمل جراحی درمان کرد و این بر عهده پزشک است که با توجه به شرایط بیمار تصمیم بگیرد کدام گزینه درمان مناسب تر است.
دارو درمانی
رینوفیما به عنوان مرحله شدید روزاسه، معمولا پاسخ خوبی به داروها نشان نمی دهد. در واقع درمان دارویی در موارد کمتر شدید و سایر انواع فرعی روزاسه بهتر عمل می کند. برخی داروها برای این منظور عبارتند از :
- آنتی بیوتیک های موضعی و خوراکی برای کاهش التهاب و قرمزی مانند مترونیدازول، سولفاستامید، تتراسایکلین، اریترومایسین و مینوسیکلین
- داروهای موضعی که به کاهش التهاب کمک می کنند مانند ترتینوئین و اسید آزلاییک
- کپسول های خوراکی که از تولید چربی توسط غدد پوست جلوگیری می کنند مانند ایزوترتینوین خوراکی
عمل جراحی
عمل جراحی متداول ترین درمان مورد استفاده برای رینوفیما است زیرا بزرگ شدن رگ های خونی و رشد بیش از حد بافتی می تواند باعث تغییر شکل ناحیه شود و این تغییر شکل در صورت عدم درمان ممکن است به صورت دائمی روی چهره فرد باقی بماند.
در اکثر موارد عمل جراحی ترجیح داده می شود زیرا موثرترین گزینه درمانی در طولانی مدت محسوب می شود.
معمولا تکنیک ها و روش های جراحی زیر برای بهبود ظاهر بینی در رینوفیما استفاده می شوند :
- عمل جراحی با استفاده از اسکالپل (نوعی تیغ جراحی)
- بازسازی لیزری با لیزر دی اکسید کربن
- سرما درمانی که از دماهای بسیار سرد برای انجماد و برداشتن بافت های غیر طبیعی استفاده می کند
- درم ابریژن که در آن از یک ابزار کوچک و چرخنده برای جدا کردن لایه های بالایی پوست استفاده می شود
برخی مزایای روش های ذکر شده عبارتند از :
- تغییر شکل بینی را برطرف می کنند
- رشد بیش از حد بافت را از بین می برند
- رگ های خونی بزرگ شده را به حداقل می رسانند
- از نظر زیبایی مفید هستند
پیشگیری رینوفیما
هیچ روش شناخته شده ای برای جلوگیری از رینوفیما وجود ندارد، با این حال برخی عوامل می توانند جریان خون در سطح پوست را افزایش داده و علائم روزاسه را تشدید کنند. کارشناسان توصیه می کنند برای کاهش شعله وری علائم از محرک های بالقوه زیر اجتناب کنید :
- غذاها و نوشیدنی های گرم
- غذاهای ادویه دار
- الکل
- کافئین
- دمای بسیار گرم یا بسیار سرد
- قرار گرفتن در معرض نور خورشید
- استرس عاطفی و اضطراب
- تمرین های ورزشی شدید
متخصصان همچنین یک روال مراقبت از پوست برای افراد مبتلا به روزاسه (صرف نظر از زیر نوع آن) توصیه می کنند، از جمله :
- استفاده منظم از کرم ضد آفتاب با SPF 15 یا بالاتر و خاصیت محافظت از پوست در برابر اشعه UVA/UVB
- استفاده از مرطوب کننده برای پوست های حساس
- مراقبت درست از چشم در صورت نیاز مانند استفاده از اشک مصنوعی
چشم انداز رینوفیما
علائم رینوفیما در برخی افراد باعث اضطراب و ناراحتی عاطفی می شود و استفاده از عمل جراحی با بهبود ظاهر فرد به کاهش این اضطراب کمک می کند. با این حال ممکن است مشکل پس از درمان دوباره ظاهر شود.
علاوه بر این افراد مبتلا به این بیماری در معرض خطر ابتلا به سرطان پوست در بافت آسیب دیده قرار دارند. شایع ترین نوع سرطان پوست در این موارد کارسینوم سلول بازال است که حدود 5 درصد از افراد مبتلا به رینوفیما را تحت تاثیر قرار می دهد. برخی متخصصان بر این باور هستند که رینوفیما در واقع نوعی بیماری پوستی پیش سرطانی است.
در این بیماری درمان های زود هنگام همراه با روش های جراحی می تواند علائم را کاهش داده و از تغییر شکل دائمی جلوگیری کند. در صورتی که در مراحل اولیه از تکنیک های درمانی استفاده شود احتمالا بهترین نتایج به دست خواهد آمد.
توصیه می شود با پزشک خود در مورد گزینه های درمانی طولانی اثر برای کمک به کاهش و جلوگیری از شعله ور شدن علائم و عوارض بعدی صحبت کنید.
منبع: healthline
