شاخص توده بدن (BMI) برآورد چربی بدن بر اساس قد و وزن است. این ابزار چربی بدن را مستقیما اندازه گیری نمی کند اما در عوض از یک معادله برای تخمین چربی بدن استفاده می کند. BMI می تواند به شما کمک کند تا تشخیص دهید وزن سالمی دارید یا نه؟
شاخص توده بدن (BMI) ابزاری است که محققان اغلب از آن برای بررسی چاقی در سطح جمعیت استفاده می کنند. پزشکان و سایر متخصصان مراقبت های بهداشتی هم از آن برای ارزیابی سلامت افراد استفاده می کنند.
برخی از سازمان های بهداشتی توصیه می کنند که افراد در محدوده مشخص شاخص توده بدنی بمانند تا خطر ابتلا به بیماری ها را کاهش دهند.
در این مقاله به بررسی بهترین میزان شاخص توده بدنی یا BMI برای زنان و کاربردهای آن می پردازیم. با سومیتا همراه باشید؛
آیا BMI شاخص خوبی برای تعیین سلامتی زنان است؟
آدولف کوتله دانشمند بلژیکی، BMI را 180 سال پیش ایجاد کرد. با این حال، BMI محبوبیت زیادی در بین محققان به دست نیاورد تا اینکه آنسل کیز متخصص اپیدمیولوژیک آن را به عنوان یک روش موثر برای بررسی نسبت چربی بدن در سطح جمعیت معرفی کرد.
BMI از قد و وزن فرد برای تخمین چربی بدن استفاده می کند.
مشکلات مربوط به شاخص توده بدنی
به چند دلیل استفاده از شاخص توده بدنی به عنوان نشانگر سلامتی مشکل ساز است.
حتی اگر برخی از متخصصان بهداشت از BMI برای دسته بندی افراد براساس چربی بدن استفاده کنند، در واقع چربی بدن یا توده بدنی را در نظر نمی گیرند. این بدان معناست که BMI تفاوت عضله و چربی را تشخیص نمی دهد.
به همین دلیل، BMI ممکن است کسی را که دارای درصد بسیار زیادی از توده عضلانی است دارای اضافه وزن یا چاقی تشخیص دهد حتی اگر سطح چربی بدن او کم باشد.
یکی دیگر از نقایص BMI این است که محل ذخیره چربی در بدن را نشان نمی دهد. بنابراین این تفاوت در توزیع چربی بین دو جنس یا انواع مختلف بدن را به حساب نمی آورد، همچنین کاهش توده عضلانی مربوط به سن را در نظر نمی گیرد.
این سیستم ممکن است یک فرد با استخوان بندی کوچک را در یک BMI سالم طبقه بندی کند حتی اگر مقدار قابل توجهی چربی شکم داشته باشد. این فرد ممکن است در واقع در معرض خطر باشد زیرا چربی شکم به طور قابل توجهی با بسیاری از بیماری های مزمن و مرگ زودرس مرتبط است.
به عبارت دیگر ممکن است فردی با BMI سالم در معرض خطر قابل توجهی از بیماری ها، عوارض جراحی و افزایش مرگ و میر رو به رو باشد.
علاوه بر این، سلامتی چند بعدی است. فاکتورهای زیادی وجود دارد که فرد باید هنگام ارزیابی سلامت کلی خود و خطر ابتلا به بیماری در نظر بگیرد.
کارشناسان استدلال می کنند که BMI بسیار ساده است و نمی توان آن را به عنوان شاخص سلامت استفاده کرد.
شاخص توده بدنی چه کاربردهایی دارد؟
با وجود کمبودهای قابل توجه، BMI یکی از موثرترین، ساده ترین و ارزان ترین گزینه ها برای بررسی چاقی در سطح جمعیت بوده و برای تحقیقات پزشکی بسیار مهم است.
علاوه بر این، BMI بالا با سطوح بالاتر چربی بدن ارتباط دارد و مطالعات نشان داده اند که این شاخص می تواند روشی دقیق برای تعیین خطر بیماری و مرگ و میر در افراد باشد.
مشخص شده است افرادی که BMI آن ها را به عنوان چاق طبقه بندی می کند، در معرض خطر مرگ زودرس و ابتلا به بیماری های مزمن از جمله بیماری های قلبی و کلیوی هستند.
افرادی که BMI آن ها را به عنوان کمبود وزن طبقه بندی می کند، بیشتر در معرض خطر مرگ زودرس قرار دارند.
به علاوه حتی اگر مردم BMI را به عنوان شاخص قابل اعتماد سلامت به خودی خود نبینند، متخصصان مراقبت های بهداشتی می توانند از BMI در ترکیب با سایر ابزارهای تشخیصی برای ارزیابی سلامت فرد و نظارت بر خطر ابتلا به بیماری استفاده کنند.
ابزارهای دیگر شامل اندازه گیری دور کمر و نتایج آزمایشگاهی مانند سطح کلسترول خون است.
محدوده شاخص توده بدنی سالم برای زنان چیست؟
BMI تمایزی بین زن و مرد قائل نیست. این یک فرمول ساده است که از قد و وزن برای محاسبه عددی استفاده می کند که نشان دهنده میزان چربی بدن فرد است.
این اعداد در دسته های زیر قرار می گیرند :
- کمتر از 16.5 – کمبود وزن شدید
- کمتر از 18.5 – کمبود وزن
- 18.5–24.9 – وزن طبیعی
- 25.0–29.9 – اضافه وزن
- 30.0–34.9 – چاقی گروه I
- 35.0–39.9 – چاقی گروه II
- 40 یا بالاتر – چاقی گروه III
زنان سفید پوست، سیاه پوست و اسپانیایی تبار
BMI بین افراد با زمینه های مختلف ژنتیکی تفاوت قائل نمی شود.
هنگامی که BMI بین 18.5 تا 24.9 باشد، زنان سفید پوست، سیاه پوست و اسپانیایی تبار وزن سالم دارند.
به عنوان مثال طبق مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC) زنی با قد 1.65 سانتیمتر در صورت داشتن وزن 50 تا 68 کیلوگرم در یک BMI طبیعی قرار می گیرد.
با این حال، زنان از نظر شکل بدن و ترکیب بدن متفاوت هستند.
به عنوان مثال، تحقیقات نشان می دهد که زنان آمریکایی مکزیکی توزیع چربی بدن متفاوتی نسبت به زنان سفید پوست یا سیاه پوست دارند. علاوه بر این، زنان سیاه پوست نسبت به زنان سفید پوست یا مکزیکی آمریکایی مقدار بیشتری عضله دارند.
به طور متوسط زنان آمریکایی مکزیکی توده بدن بیشتری در شکم خود دارند. یک بررسی نشان داد که زنان آمریکایی مکزیکی ممکن است 3-5٪ چربی بدن و دور کمر بیشتری نسبت به زنان سفید پوست یا سیاه پوست با BMI مشابه داشته باشند.
این تفاوت ها بین زنان با قومیت های مختلف بر اساس داده های متوسط بسیاری از افراد است.
با این حال BMI قومیت فرد، وزن، توزیع چربی بدن، نسبت توده عضلانی، دور کمر یا سایر معیارهای بدن را تعیین نمی کند.
این بدان معناست که حتی اگر BMI دو زن یکسان باشد، می توانند توزیع چربی بدن و توده عضلانی منطقه ای بسیار متفاوتی داشته باشند.
علاوه بر این، محققان اذعان می کنند که ارتباط بین BMI و خطر مرگ و میر در زنان سیاه پوست بسیار ضعیف تر از زنان سفیدپوست است.
دلیل این امر آنست که BMI شاخص ضعیف تری از میزان چربی بدن در زنان سیاه پوست است و به طور متوسط، توزیع چربی زنان سیاه پوست نسبت به زنان سفیدپوست متفاوت است. بعلاوه BMI در زنان سیاه پوست با سطح چربی خون همراه نیست.
زنان آسیایی و آسیای جنوبی
تحقیقات نشان می دهد که جمعیت های آسیایی و آسیای جنوبی نسبت به جمعیت سفیدپوست چربی بدن بیشتری نسبت به وزن بدن دارند و شرایط سلامتی مانند دیابت نوع 2 در BMI پایین تر در جمعیت های آسیایی نسبت به جمعیت سفیدپوست وجود دارد.
این امر منجر به تغییر در کاهش BMI برای جمعیت های آسیایی شده است.
زنان آسیایی و جنوب آسیا در BMI محدوده 23 تا 27.5 در گروه اضافه وزن قرار دارند و در صورتی که BMI بالای 27.5 باشد چاق هستند.
بدنسازان و ورزشکاران
سیستم BMI اغلب زنان دارای مقادیر قابل توجهی از توده عضلانی را به غلط دارای اضافه وزن یا چاقی طبقه بندی می کند حتی اگر سطح چربی بدن آن ها پایین باشد. این شامل افرادی مانند بدنسازان و ورزشکاران حرفه ای است.
این به این دلیل است که BMI تفاوتی بین توده عضلانی و توده چربی قایل نمی شود و به همین دلیل است که افراد نباید از BMI به عنوان اندازه گیری ترکیب بدن استفاده کنند.
زنان یائسه
زنان مسن نسبت به زنان جوان توده عضلانی کمتر و چربی بیشتری در قسمت میانی بدن خود دارند.
این به دلیل تغییرات مربوط به سن در سطح هورمون ها، کند شدن فعالیت بدنی و تغییر طول تنه به دلیل پوکی استخوان است.
حتی اگر یک زن مسن تر BMI یکسان با زن جوان داشته باشد اما او دارای توده عضلانی کمتر و چربی بدن بیشتری است که خطر ابتلا به بیماری او را افزایش می دهد.
یک مطالعه در سال 2016 که بر روی 1329 زن یائسه انجام شد، نشان داد که BMI بالاتر از 30، شاخص دقیقی برای تشخیص چاقی در این جمعیت نیست. محققان اشاره کردند که BMI ممکن است در بسیاری از زنان یائسه که چاقی دارند، چاقی را نشان ندهد.
توصیه های افزایش وزن در دوران بارداری بر اساس BMI
متخصصان بهداشت و درمان توصیه می کنند که زنان در طی بارداری مقدار مشخصی از وزن خود را بر اساس محدوده BMI بارداری افزایش دهند.
در اینجا دستورالعمل های موسسه پزشکی برای افزایش وزن در دوران بارداری آورده شده است :
- کم وزن (کمتر از 18.5) : 12.5 تا 18 کیلوگرم یعنی0.51 کیلوگرم در هفته
- وزن طبیعی (18.5-24.9) : 11.5 تا 16 کیلوگرم یعنی 0.42 کیلوگرم در هفته
- اضافه وزن (25.0-29.9) : 7 تا 11.5 کیلوگرم یعنی 0.28 کیلوگرم در هفته
- چاقی (30 یا بیشتر) : 5 تا 9 کیلوگرم یعنی 0.22 کیلوگرم در هفته
حتی اگر می توانید از این توصیه ها به عنوان راهنمای مفیدی استفاده کنید، مهم است که با ارائه دهنده خدمات بهداشتی خود مشورت داشته باشید. آن ها می توانند در تعیین افزایش وزن سالم در طول بارداری به شما کمک کنند.
بخاطر داشته باشید که دستورالعمل های افزایش وزن برای زنانی که بیش از یک نوزاد دارند، متفاوت است.
راه های دیگر برای بررسی سلامتی زنان
روش های مناسب دیگری برای بررسی سلامتی وجود دارد. در اینجا چند روش دقیق تر برای اندازه گیری ترکیب بدن وجود دارد :
سنجش تراک استخوان : یک روش دقیق برای اندازه گیری کل چربی بدن، توده عضلانی و همچنین توده استخوانی بدن است.
اندازه گیری های دور بدن : دور کمر شاخص مهمی برای خطر ابتلا به بیماری است. دور کمر بیش از 89 سانتی متر در زنان به طور متوسط یا بیش از 79 سانتی متر در زنان آسیایی با افزایش خطر بیماری همراه است.
درصد چربی بدن : تعیین درصد چربی بدن یکی دیگر از روش های نسبتا آسان برای اندازه گیری چربی بدن است. با این حال ممکن است ناراحت کننده باشد و قبل از اندازه گیری دقیق نیاز به آموزش دارد.
روش های زیادی برای اندازه گیری ترکیب بدن وجود دارد از جمله طیف سنجی بیو امپدانس (BIS) و پلتیسموگرافی جابجایی هوا. با این وجود این موارد معمولا فقط در محیط های پزشکی یا مراکز خاص تناسب اندام در دسترس هستند.
حتی اگر این روش ها بتوانند ترکیب بدن را اندازه گیری کنند، در مورد سلامتی و تندرستی کلی عوامل زیادی وجود دارد که باید در نظر گرفته شوند.
به عنوان مثال، آزمایش خون برای ارزیابی سلامت و خطر ابتلا به بیماری بسیار مهم است.
به همین دلیل زنان باید به طور منظم به یک متخصص بهداشت و درمان مراجعه کنند که می تواند آزمایش خون مانند آزمایش کلسترول را براساس سابقه فردی و وضعیت سلامتی توصیه کند.
یک متخصص مراقبت های بهداشتی همچنین باید هنگام ارزیابی سلامت جسمی و روانی شما، الگوی غذایی، سطح فعالیت، ژنتیک، عادات خواب، سلامت روان، استرس و وضعیت اقتصادی اجتماعی را در نظر بگیرد.
خلاصه
دانشمندان و متخصصان مراقبت های بهداشتی به خوبی می دانند که BMI دارای نقایص قابل توجهی است. با این حال همچنان ابزاری مهم برای ارزیابی سلامت عمومی در سطح جمعیت است.
افراد همچنین می توانند از آن به عنوان یک شاخص کلی بهداشتی استفاده کنند، اگرچه ممکن است این مورد برای برخی از افراد دقیق نباشد. BMI حدود 18.5–24.9 برای اکثر خانم ها طبیعی یا سالم در نظر گرفته می شود.
حتی اگر متخصصان مراقبت های بهداشتی از BMI به عنوان ابزاری برای غربالگری استفاده کنند، نباید از آن به عنوان روشی برای ارزیابی سطح چربی بدن یا وضعیت سلامتی فرد استفاده کنند.
به خاطر داشته باشید که سلامتی بسیار بیشتر از وزن بدن یا ترکیب بدن است. برای ارزیابی صحیح سلامتی یک متخصص مراقبت های بهداشتی باید بسیاری از فاکتورها از جمله نتایج آزمایش خون، رژیم غذایی، سطح فعالیت و عادات خواب را در نظر بگیرد.
منبع : healthline
