سالانه بیش از نیم میلیون نفر برای سنگ کلیه به اورژانس مراجعه می کنند. در حالی که اکثر این افراد بزرگسال هستند، برخی از کودکان نیز ممکن است دچار سنگ کلیه شوند.
در ادامه این مقاله با علل و علائم سنگ کلیه در کودکان و همچنین روش های درمان آن آشنا می شوید. با سومیتا همراه باشید؛
سنگ کلیه چیست؟
سنگ های کلیه توده های جامد هستند و زمانی رخ می دهند که مواد معدنی در داخل کلیه ها کریستال ایجاد کنند. سنگ های کلیه می توانند از اندازه یک دانه شن تا اندازه یک توپ گلف متغیر باشند.
نفرولیت نام علمی سنگ کلیه است. همچنین ممکن است به سنگ کلیه یا سنگ ادراری نیز گفته شود.
آیا بچه ها سنگ کلیه می گیرند؟
اگرچه سنگ کلیه در بزرگسالان شایع تر است اما ممکن است در هر سنی ایجاد شود. در کودکان و نوجوانان شایع است اما می تواند در کودکان کوچکتر و حتی نوزادان رخ دهد.
انواع سنگ های کلیه که کودکان ممکن است داشته باشند عبارتند از :
- سنگ های اگزالات کلسیمی (اینها شایع ترین هستند)
- سنگ های اوریک اسید
- سنگ های استرویت
- سنگ های سیستین
سنگ کلیه در کودکان شایع نیست اما تعداد کودکان مبتلا به آن در سال های اخیر افزایش یافته است. این ممکن است به دلیل نگرانی های بهداشتی برای کودکان باشد مانند :
- رژیم های غذایی که شامل غذاهای فرآوری شده و سدیم بیشتری است
- افزایش چاقی در دوران کودکی
- سبک زندگی بدون فعالیت
علائم سنگ کلیه در کودکان
علائم و نشانه های سنگ کلیه در کودکان می تواند شامل موارد زیر باشد :
- درد شکم یا پهلو
- حالت تهوع یا استفراغ
- خون در ادرار
- افزایش نیاز به ادرار کردن
- درد در هنگام ادرار
- کاهش حجم ادرار
- کمر درد
- ادرار کدر
- بوی بد ادرار
اگر سنگ کلیه کوچکتر باشد و خود به خود دفع شود ممکن است کودک هیچ علامتی را تجربه نکند.
علل سنگ کلیه در کودکان
سطوح بالای کلسیم، اگزالات یا فسفر در ادرار می تواند باعث ایجاد سنگ کلیه شود. در صورت کمبود مواد معدنی هم سنگ کلیه می تواند تشکیل شود.
برخی از بیماری ها، داروها و رژیم های غذایی نیز می توانند منجر به سنگ کلیه شوند که عبارتند از :
- بیماری های ارثی خاص مانند هیپراکسالوری و سیستینوری
- داروی تشنج توپیرامات
- داروی فشار خون فوروزماید
- مسدود شدن جریان ادرار
- عفونت کلیه و عفونت های مجاری ادراری (UTIs)
- رژیم غذایی کتوژنیک که گاهی برای جلوگیری از تشنج استفاده می شود
تشخیص سنگ کلیه در کودکان
برای تشخیص سنگ کلیه پزشک کودک شما ممکن است موارد زیر را در نظر بگیرد :
- در مورد سابقه سلامتی آن ها بپرسید
- انجام یک معاینه فیزیکی
- درخواست آزمایش و عکسبرداری
تاریخچه پزشکی
پزشک در مورد سابقه سلامتی فرزندتان درباره موارد زیر سوال می کند :
- علائم
- رژیم غذایی معمولی
- سابقه خانوادگی سنگ کلیه
تست های آزمایشگاهی
متخصصان مراقبت های بهداشتی می توانند از آزمایش ها برای تعیین اینکه آیا سطح مواد معدنی کودک یا علائم عفونت بالا است یا خیر استفاده کنند. اگر پزشک عفونت ادراری را تشخیص دهد، آنتی بیوتیک ها را به عنوان درمان تجویز می کند.
آزمایش ها ممکن است شامل موارد زیر باشد :
- آزمایش ادرار
- کشت ادرار
- جمع آوری ادرار 24 ساعته
- آزمایش خون
تست های تصویربرداری
تست های تصویربرداری ممکن است وجود سنگ کلیه و همچنین نقایص مادرزادی یا انسدادی که ممکن است منجر به سنگ کلیه شده باشد را نشان دهد. این تست ها عبارتند از :
- سونوگرافی
- اشعه ایکس شکم
- سی تی اسکن
درمان سنگ کلیه در کودکان
پزشک کودک شما ممکن است از او بخواهد که آب زیادی بنوشد تا ببیند که آیا سنگ کلیه به خودی خود دفع می شود یا خیر. همچنین ممکن است داروهای ضد درد، دارویی برای کاهش اسیدی شدن ادرار یا هر دو را تجویز کند.
اگر سنگ کلیه خیلی بزرگ باشد یا جریان ادرار را مسدود کند یا علائم عفونت وجود داشته باشد یک متخصص ممکن است جراحی را برای برداشتن سنگ توصیه کند.
برخی از روش هایی که پزشک ممکن است توصیه کند عبارتند از :
- سنگ شکنی برون اندامی : سنگ شکنی برون اندامی در خارج از بدن با استفاده از امواج صوتی برای شکستن سنگ کلیه انجام می شود
- سیستوسکوپی : در طول سیستوسکوپی یک متخصص از یک لوله نازک با یک لنز کوچک برای دیدن داخل مجرای ادرار و مثانه استفاده می کند. این به پزشکان اجازه می دهد تا سنگی را پیدا کرده و آن را خارج کنند یا به قطعات کوچکتر تجزیه کنند
- اورتروسکوپی : این روش مشابه سیستوسکوپی است اما از یک لوله بلندتر و نازک تر برای دیدن پوشش مجرای ادرار و کلیه استفاده می شود
- نفرولیتوتومی از راه پوست : نفروسکوپ یک ابزار نازک مشاهده برای تعیین محل و برداشتن سنگ کلیه است. این ابزار مستقیما از طریق یک برش کوچک در پشت وارد کلیه می شود
عوامل خطر سنگ کلیه در کودکان
کودکانی که قبلا سنگ کلیه داشته اند یا سابقه خانوادگی سنگ کلیه دارند بیشتر در معرض ابتلا به آن هستند.
هنگامی که کودکان به دلیل جراحی یا بیماری برای مدت طولانی در گچ قرار می گیرند یا نمی توانند حرکت کنند احتمال ابتلای آن ها به سنگ کلیه وجود دارد. این به این دلیل است که وقتی استخوان ها حرکت نمی کنند بدن ممکن است کلسیم اضافی را وارد خون کند.
علاوه بر این شرایطی که ممکن است خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهند عبارتند از :
- بیماری قلبی
- بیماری کلیوی
- دیابت
- عفونت ادراری مکرر
- چاقی
- استفاده طولانی مدت از برخی داروها
چشم انداز سنگ کلیه در کودکان
هنگامی که توسط یک متخصص پزشکی درمان می شود بیشتر سنگ های کلیه باعث آسیب دائمی نمی شوند.
کودکانی که در گذشته سنگ کلیه را تجربه کرده اند در آینده بیشتر در معرض ابتلا به سنگ کلیه خواهند بود. تعیین و رسیدگی به علت سنگ های کلیه قبلی می تواند به جلوگیری از بروز آن ها در آینده کمک کند.
سوالات متداول درباره سنگ کلیه کودکان
برای جلوگیری از سنگ کلیه فرزندم چه کنم؟
نوشیدن مایعات زیاد به خصوص آب یکی از مهمترین کارهایی است که کودک شما می تواند برای جلوگیری از سنگ کلیه انجام دهد.
رژیم غذایی برای درمان فشار خون بالا مانند رژیم غذایی دش می تواند به جلوگیری از سنگ کلیه کمک کند. همیشه در مورد هرگونه تغییر رژیم غذایی ابتدا با پزشک کودک خود صحبت کنید.
اگر کودک شما سابقه سنگ کلیه داشته باشد پزشک ممکن است تغییرات رژیم غذایی را بر اساس علت سنگ کلیه قبلی پیشنهاد دهد.
سنگ کلیه چگونه به نظر می رسد؟
سنگ های کلیه اغلب ظاهری شبیه سنگریزه دارند. ممکن است دندانه دار یا صاف باشند و اغلب زرد یا قهوه ای هستند.
سنگ کلیه با چه سرعتی تشکیل می شود؟
سنگ کلیه ممکن است در عرض چند هفته تا چند ماه تشکیل شود. برخی از سنگ های کلیوی بزرگتر به آرامی در طی سال ها ایجاد می شوند.
خلاصه
سنگ کلیه در هر سنی ممکن است ایجاد شود. در حالی که برخی از آن ها به اندازه کافی کوچک هستند که بدون هیچ علامتی عبور کنند اما بزرگترها ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند.
اطمینان از اینکه کودک شما مقدار زیادی آب دریافت می کند، فعال باقی می ماند و رژیم غذایی متعادلی دارد می تواند به جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه کمک کند.
اگر فکر می کنید که کودک شما سنگ کلیه دارد با پزشک او صحبت کنید. پزشک می تواند تشخیص دقیقی بدهد و با شما همکاری کنند تا تشخیص دهد کدام درمان ممکن است لازم باشد.
منبع : healthline
