خواص گیاه گیلاس زمستانی (آشواگاندا) برای سلامتی بدن چیست؟

گیلاس زمستانی یا آشواگاندا (به انگلیسی : Ashwagandha) یکی از مهم ترین گیاهان دارویی در طب آیوروداست. مردم برای هزاران سال از گیلاس زمستانی برای درمان استرس، افزایش سطح انرژی و بهبود تمرکز استفاده کرده اند.

گیلاس زمستانی به زبان سانسکریت به معنای بوی اسب است که هم به رایحه گیاه و هم به توانایی بالقوه آن در افزایش قدرت اشاره دارد.

گیلاس زمستانی با نام‌ های متعدد دیگری از جمله جینسینگ هندی نیز شناخته می‌ شود.

گیاه گیلاس زمستانی درختچه ای کوچک با گل های زرد و بومی هند و جنوب شرقی آسیاست. عصاره یا پودر ریشه یا برگ گیاه برای درمان انواع شرایط از جمله اضطراب و مشکلات باروری استفاده می شود.

در ادامه این مقاله با فواید دارویی و درمانی گیلاس زمستانی برای سلامتی بدن و همچنین عوارض و مضرات آن آشنا می شوید. با سومیتا همراه باشید؛

فواید و مزایای گیاه گیلاس زمستانی برای سلامتی بدن

1. ممکن است به کاهش استرس و اضطراب کمک کند

گیلاس زمستانی شاید بیشتر به دلیل توانایی آن در کاهش استرس شناخته شده است. این گیاه دارویی به عنوان آداپتوژن طبقه بندی می شود، ماده ای که به بدن کمک می کند تا با استرس مقابله کند.

به نظر می رسد گیلاس زمستانی به کنترل واسطه های استرس از جمله پروتئین های گرما شوک 70 کیلو دالتونی (Hsp70)، کورتیزول و پروتئین کینازها کمک می کند.

همچنین فعالیت محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال (HPA) را کاهش می دهد، سیستمی در بدن شما که پاسخ استرس را تنظیم می کند.

چندین مطالعه نشان داده اند که مکمل های گیلاس زمستانی ممکن است به کاهش استرس و اضطراب کمک کند.

در یک مطالعه کوچک با 58 شرکت‌ کننده افرادی که 250 یا 600 میلی‌ گرم عصاره گیلاس زمستانی را به مدت 8 هفته مصرف کردند استرس درک شده و سطح هورمون استرس کورتیزول را در مقایسه با افرادی که دارونما مصرف کردند به‌ طور چشمگیری کاهش دادند.

علاوه بر این شرکت‌ کنندگانی که مکمل‌ های گیلاس زمستانی را مصرف کردند در مقایسه با گروه دارونما بهبود قابل‌ توجهی را در کیفیت خواب تجربه کردند.

مطالعه دیگری روی 60 نفر نشان داد کسانی که روزانه 240 میلی گرم عصاره گیلاس زمستانی را به مدت 60 روز مصرف می کردند در مقایسه با افرادی که دارونما دریافت کرده بودند کاهش قابل توجهی در اضطراب داشتند.

بنابراین تحقیقات اولیه نشان می دهد که گیلاس زمستانی ممکن است یک مکمل مفید برای استرس و اضطراب باشد.

با این حال بررسی اخیر مطالعات به این نتیجه رسید که شواهد کافی در مورد مناسب ترین دوز و شکل گیلاس زمستانی برای درمان اختلالات عصبی روانپزشکی مرتبط با استرس مانند اضطراب وجود ندارد.

2. ممکن است برای عملکرد ورزشی مفید باشد

تحقیقات نشان داده است که گیلاس زمستانی ممکن است اثرات مفیدی بر عملکرد ورزشی داشته باشد و ممکن است مکملی ارزشمند برای ورزشکاران باشد.

یک تجزیه و تحلیل از تحقیقات شامل 12 مطالعه در مردان و زنانی بود که دوزهای گیلاس زمستانی را بین 120 میلی گرم تا 1250 میلی گرم در روز مصرف کردند. نتایج نشان می‌ دهد که این گیاه ممکن است عملکرد فیزیکی از جمله قدرت و استفاده از اکسیژن در طول ورزش را افزایش دهد.

تجزیه و تحلیل پنج مطالعه نشان داد که مصرف گیلاس زمستانی به طور قابل توجهی حداکثر اکسیژن مصرفی (VO2 max) را در بزرگسالان و ورزشکاران سالم افزایش می دهد.

VO2 max حداکثر مقدار اکسیژنی است که یک فرد می تواند در طول فعالیت های شدید استفاده کند. این یک اندازه گیری آمادگی قلب و ریه است.

داشتن حداکثر اکسیژن مصرفی بهینه برای ورزشکاران و غیر ورزشکاران به طور یکسان مهم است. حداکثر اکسیژن مصرفی کم با افزایش خطر مرگ و میر همراه است در حالی که حداکثر اکسیژن مصرفی بالاتر با خطر کمتر بیماری قلبی مرتبط است.

علاوه بر این گیلاس زمستانی ممکن است به افزایش قدرت عضلانی کمک کند.

در یک مطالعه شرکت‌کنندگان مردی که روزانه 600 میلی‌ گرم گیلاس زمستانی مصرف می‌کردند و به مدت 8 هفته در تمرینات مقاومتی شرکت کردند در مقایسه با گروه دارونما به طور قابل‌ توجهی در قدرت و اندازه عضلانی افزایش بیشتری داشتند.

3. ممکن است علائم برخی از بیماری های روانی را کاهش دهد

برخی شواهد نشان می دهد که گیلاس زمستانی ممکن است به کاهش علائم بیماری های روانی از جمله افسردگی در جمعیت های خاص کمک کند.

در یک مطالعه محققان اثرات گیلاس زمستانی را در 66 فرد مبتلا به اسکیزوفرنی که افسردگی و اضطراب را تجربه می کردند بررسی کردند.

آن ها دریافتند شرکت‌ کنندگانی که روزانه 1000 میلی‌گرم عصاره گیلاس زمستانی را به مدت 12 هفته مصرف می‌ کردند نسبت به افرادی که دارونما مصرف می‌ کردند کاهش بیشتری در افسردگی و اضطراب داشتند.

علاوه بر این یافته های یک مطالعه دیگر نشان می دهد که مصرف گیلاس زمستانی ممکن است به بهبود علائم کلی و استرس درک شده در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی کمک کند.

تحقیقات محدود در سال 2013 همچنین نشان می دهد که گیلاس زمستانی ممکن است به بهبود اختلالات شناختی در افراد مبتلا به اختلال دوقطبی کمک کند. با این حال تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.

علاوه بر این مطالعه ای در سال 2012 نشان داد بزرگسالان استرسی که روزانه 600 میلی گرم عصاره گیلاس زمستانی را به مدت 60 روز مصرف می کردند 77 درصد کاهش علائم افسردگی را گزارش کردند در حالی که گروه دارونما کاهش 5 درصدی را گزارش کردند.

با این حال تنها یکی از شرکت کنندگان در این مطالعه سابقه افسردگی داشت بنابراین ارتباط نتایج نامشخص است.

اگرچه برخی یافته‌ ها نشان می‌ دهند که گیلاس زمستانی ممکن است برخی از اثرات ضد افسردگی در افراد خاص داشته باشد نباید سعی کنید از آن به عنوان جایگزینی برای داروهای ضد افسردگی استفاده کنید.

اگر علائم افسردگی را تجربه می کنید با یک پزشک صحبت کنید تا بتوانید هر کمک یا درمانی که ممکن است نیاز داشته باشید دریافت کنید.

4. ممکن است به افزایش تستوسترون و افزایش باروری در مردان کمک کند

در برخی از مطالعات مشخص شده که مکمل های گیلاس زمستانی برای باروری مردان مفید هستند و سطح تستوسترون را افزایش می دهند.

در یک مطالعه 43 مرد دارای اضافه وزن 40 تا 70 ساله که خستگی خفیف داشتند روزانه به مدت 8 هفته از قرص های حاوی عصاره مکمل های گیلاس زمستانی یا دارونما استفاده کردند.

درمان گیلاس زمستانی با افزایش 18 درصدی دهیدرواپی‌اندروسترون سولفات – هورمون جنسی که در تولید تستوسترون نقش دارد همراه بود. شرکت‌ کنندگانی که از این گیاه دارویی استفاده کردند نسبت به افرادی که دارونما مصرف کردند 14.7 درصد افزایش بیشتری در تستوسترون داشتند.

علاوه بر این مروری بر چهار مطالعه نشان داد که درمان با گیلاس زمستانی به طور قابل توجهی غلظت اسپرم، حجم مایع منی و تحرک اسپرم را در مردان با تعداد اسپرم کم افزایش می دهد.

همچنین غلظت و تحرک اسپرم را در مردان با تعداد اسپرم طبیعی افزایش داد.

با این حال محققان به این نتیجه رسیدند که در حال حاضر داده های کافی برای تایید مزایای بالقوه گیلاس زمستانی برای باروری مردان وجود ندارد و مطالعات با کیفیت بالا مورد نیاز است.

5. ممکن است سطح قند خون را کاهش دهد

شواهد محدود نشان می دهد که گیلاس زمستانی ممکن است فوایدی برای افراد مبتلا به دیابت یا سطح قند خون بالا داشته باشد.

مروری بر 24 مطالعه از جمله 5 مطالعه بالینی در افراد مبتلا به دیابت نشان داد که درمان با گیلاس زمستانی به طور قابل توجهی قند خون، هموگلوبین A1c، انسولین، چربی های خون و نشانگرهای استرس اکسیداتیو را کاهش می دهد.

اعتقاد بر این است که ترکیبات خاصی در گیلاس زمستانی از جمله ترکیبی به نام ویتافرین ای یا (WA) دارای فعالیت ضد دیابتی قوی هستند و ممکن است به تحریک سلول‌ های شما برای دریافت گلوکز از جریان خون کمک کنند.

با این حال تحقیقات در این زمان محدود است و مطالعات دقیق تری مورد نیاز است.

6. ممکن است التهاب را کاهش دهد

گیلاس زمستانی حاوی ترکیباتی از جمله ویتافرین ای است که ممکن است به کاهش التهاب در بدن کمک کند.

محققان دریافته‌ اند که ویتافرین ای مسیرهای التهابی بدن از جمله مولکول‌ های سیگنالی به نام ان اف کاپا بی یا (NF-κB) و فاکتور شبه هسته‌ ای 2 مشتق از اریتروئید 2 (Nrf2) را هدف قرار می‌ دهد.

مطالعات حیوانی نشان داده است که ویتافرین ای ممکن است به کاهش سطوح پروتئین های التهابی مانند اینترلوکین 10 (IL-10) کمک کند.

شواهدی وجود دارد مبنی بر اینکه گیلاس زمستانی ممکن است به کاهش نشانگرهای التهابی در انسان نیز کمک کند.

در یک مطالعه از سال 2008 بزرگسالانی که استرس داشتند به مدت 60 روز عصاره گیلاس زمستانی مصرف کردند. در نتیجه کاهش قابل توجهی در پروتئین واکنشی C – یک نشانگر التهابی – در مقایسه با افرادی که دارونما مصرف می کردند داشتند.

در مطالعه دیگری محققان به افراد مبتلا به کوید 19 (کرونا) روزانه یک داروی آیورودا حاوی 0.5 گرم گیلاس زمستانی و سایر گیاهان را به مدت 7 روز دادند. این باعث کاهش سطح نشانگرهای التهابی CRP، IL-6 و TNF-α در شرکت کنندگان در مقایسه با دارونما شد.

اگرچه این یافته‌ ها امیدوار کننده هستند تحقیقات در مورد اثرات بالقوه گیلاس زمستانی بر التهاب در حال حاضر محدود است.

7. ممکن است عملکرد مغز را بهبود بخشد

مصرف گیلاس زمستانی ممکن است برای عملکرد شناختی مفید باشد.

یک مرور که شامل پنج مطالعه بالینی بود اشاره کرد که شواهد اولیه ای وجود داشت که نشان می داد گیلاس زمستانی می تواند عملکرد شناختی را در جمعیت های خاص از جمله افراد مسن با اختلال شناختی خفیف و افراد مبتلا به اسکیزوفرنی بهبود بخشد.

عملکردهای شناختی که ممکن است از آن بهره مند شوند عبارتند از :

• عملکرد اجرایی
• توجه
• زمان پاسخ
• وظایف شناختی

مطالعه ای روی 50 بزرگسال نشان داد که مصرف 600 میلی گرم عصاره گیلاس زمستانی در روز به مدت 8 هفته منجر به بهبود قابل توجهی در اقدامات زیر در مقایسه با مصرف دارونما شد :

• حافظه فوری و عمومی
• توجه
• سرعت پردازش اطلاعات

محققان خاطر نشان می کنند که ترکیبات موجود در گیلاس زمستانی از جمله ویتافرین ای اثرات آنتی اکسیدانی در مغز دارند که ممکن است برای سلامت شناختی مفید باشد.

با این حال قبل از اینکه متخصصان بتوانند به نتایج قوی دست یابند تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.

8. ممکن است به بهبود خواب کمک کند

بسیاری از مردم گیلاس زمستانی را برای درمان بی خوابی مصرف می کنند و برخی شواهد نشان می دهد که ممکن است به درمان مشکلات خواب کمک کند.

به عنوان مثال یک مطالعه روی 50 بزرگسال 65 تا 80 ساله نشان داد که مصرف روزانه 600 میلی گرم ریشه گیلاس زمستانی به مدت 12 هفته به طور قابل توجهی کیفیت خواب و هوشیاری ذهنی را پس از بیدار شدن در مقایسه با درمان با دارونما بهبود می بخشد.

علاوه بر این یک بررسی از پنج مطالعه با کیفیت بالا نشان داد که گیلاس زمستانی تاثیر مثبت کوچک اما قابل توجهی بر کیفیت کلی خواب دارد. مصرف گیلاس زمستانی سطح اضطراب افراد را کاهش داد و به آن ها کمک کرد که هنگام بیدار شدن هوشیارتر شوند.

محققان خاطر نشان کردند که نتایج در افراد مبتلا به بی خوابی و در افرادی که روزانه بیش از 600 میلی گرم به مدت 8 هفته یا بیشتر مصرف می کردند بارزتر بود.

عوارض و مضرات گیاه گیلاس زمستانی

گیلاس زمستانی یک مکمل بی خطر برای اکثر افراد است اگرچه اثرات طولانی مدت آن ناشناخته است.

بررسی 69 مطالعه نشان داد که ریشه گیاه گیلاس زمستانی برای مدیریت برخی شرایط سلامتی از جمله استرس، اضطراب و بی خوابی ایمن و موثر به نظر می رسد.

یک مطالعه روی 80 مرد و زن سالم نشان داد که مصرف روزانه 600 میلی گرم گیلاس زمستانی به مدت 8 هفته بی خطر بوده و هیچ گونه اثرات نامطلوبی برای سلامتی در شرکت کنندگان ایجاد نمی کند.

با این حال افراد خاص نباید آن را مصرف کنند. به عنوان مثال افراد باردار باید از آن اجتناب کنند زیرا در صورت استفاده در دوزهای بالا ممکن است باعث سقط جنین شود.

همچنین افرادی که مبتلا به سرطان پروستات حساس به هورمون هستند و داروهای خاصی مانند بنزودیازپین ها، داروهای ضد تشنج یا باربیتورات ها را مصرف می کنند باید از مصرف گیلاس زمستانی خودداری کنند.

برخی از عوارض جانبی در افرادی که مکمل های گیلاس زمستانی مصرف می کنند از جمله ناراحتی دستگاه گوارش فوقانی، خواب آلودگی و اسهال گزارش شده است.

علاوه بر این گیلاس زمستانی ممکن است تیروئید را تحت تاثیر قرار دهد بنابراین کسانی که بیماری تیروئید دارند باید قبل از مصرف با یک متخصص مشورت کنند.

مقدار مصرف روزانه گیلاس زمستانی متفاوت است. به عنوان مثال دوزهای 250-1250 میلی گرم در روز برای شرایط مختلف موثر هستند.

تحقیقات نشان می‌ دهد که اثرات گیلاس زمستانی فوری نیست بنابراین به خاطر داشته باشید که ممکن است مجبور شوید آن را برای چندین ماه قبل از اینکه متوجه اثرات آن شوید مصرف کنید.

می‌توانید گیلاس زمستانی را به روش‌ های مختلف به صورت تک دوز یا چند دوز در روز مصرف کنید و می توانید آن را با غذا یا با معده خالی مصرف کنید.

خلاصه

گیلاس زمستانی یا آشواگاندا یک گیاه دارویی باستانی با فواید سلامتی متعدد است.

مطالعات نشان می دهد که ممکن است به کاهش اضطراب و استرس، حمایت از خواب آرام و حتی بهبود عملکرد شناختی در جمعیت های خاص کمک کند.

گیلاس زمستانی برای اکثر مردم نسبتا بی خطر در نظر گرفته می شود. با این حال این برای همه مناسب نیست، بنابراین مهم است که قبل از افزودن گیلاس زمستانی به روتین خود با یک پزشک صحبت کنید.

منبع : healthline