آبسه ریوی (به انگلیسی: Lung abscess) وضعیتی است که در چرک و ترشحات عفونت به دلایل مختلف از جمله عفونت در ریه تجمع پیدا کرده و آبسه ایجاد می کنند.
آبسه ریوی یک بیماری جدی است که دارای دو نوع اصلی اولیه و ثانویه بوده و در برخی موارد می تواند به مرگ بیمار منجر شود.
در ادامه قصد داریم درباره آبسه ریوی و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛
آبسه ریوی چیست؟
آبسه ریوی حفره ای پر از چرک است که در اکثر موارد به دلیل یک عفونت باکتریایی در بافت ریه ایجاد می شود. به این صورت که عفونت باعث مرگ بافت ریه شده و چرک در فضای ایجاد شده تجمع پیدا می کند.
در مواردی که آبسه ریه کمتر از 4 تا 6 هفته طول بکشد، حاد در نظر گرفته می شود و در صورتی که بیش از این مدت ادامه داشته باشد نوع مزمن خواهد بود.
به علاوه دو نوع آبسه شامل آبسه اولیه و ثانویه می باشد که نوع اولیه آن با تجویز آنتی بیوتیک ها قابل درمان است و در 90 درصد مواقع بدون عارضه بهبود می یابد اما در مورد آبسه های ریوی ثانویه احتمال مرگ بیشتر است اما دریافت درمان فوری می تواند چشم انداز آن را بهبود ببخشد.
گفته شده افرادی که دارای سیستم ایمنی سرکوب شده، بیماری های زمینه ای یا عدم دسترسی به مراقبت های بهداشتی مناسب هستند بیشتر در معرض عوارض نا مطلوب این بیماری قرار دارند.
علائم آبسه ریوی
بارزترین علامت آبسه ریوی سرفه ای است که ممکن است با محتویاتی همچون خون یا چرک و بوی بد همراه باشد. سایر علائم عبارتند از :
- بوی بد دهان
- تب 38.3 درجه سانتی گراد یا بالاتر
- درد قفسه سینه
- تنگی نفس
- تعریق بیش از حد یا تعریق شبانه
- کاهش وزن
- خستگی
علت آبسه ریوی
آبسه ریه اولیه و ثانویه به دلایل مختلف و از طریق سویه های گوناگون باکتری ایجاد می شود.
آبسه ریوی اولیه
علت بروز آبسه های اولیه عفونت در ریه می باشد. طبق مطالعه ای مشخص شده مصرف بیش از حد الکل می تواند فرد را مستعد ابتلا به این نوع آبسه کند.
افراد معتاد به الکل اغلب مواردی همچون استفراغ و تغییر سطح هوشیاری را تجربه می کنند که احتمال استنشاق محتویات معده و باکتری ها به داخل ریه ها را افزایش می دهد و می تواند به عفونت منجر شود.
این افراد معمولا از نظر سلامت در وضعیت خوبی قرار ندارند و از سوء تغذیه و سیستم ایمنی ضعیف رنج می برند که همه این موارد خطر ابتلا به عفونت را افزایش می دهد.
ذات الریه از جمله ذات الریه آسپیراسیون نیز می تواند به آبسه ریه اولیه منجر شود. این عفونت بعد از استنشاق غذا یا ترشحات دهان، معده یا سینوس ها به داخل ریه ها ایجاد می شود که از علل بسیار شایع آبسه های اولیه می باشد.
آسپیراسیون غذا یا ترشحات معمولا زمانی اتفاق می‌افتد که فرد آرام بخش استفاده کرده یا بیهوش باشد. مواد استنشاق شده اغلب به بافت ریه آسیب می رساند، همچنین معمولا پر از باکتری های ناشی از یک عفونت یا باکتری های طبیعی موجود در دهان، دستگاه تنفسی یا معده می باشد.
آبسه ریوی ثانویه
این نوع آبسه در اثر هر عامل دیگری غیر از عفونت شروع شده از ریه ایجاد می شود، از جمله :
- انسداد مجاری هوایی بزرگ در ریه
- سایر بیماری های ریوی
- عفونتی که از سایر بخش های بدن به ریه سرایت کرده باشد
لازم به ذکر است آبسه ریوی ثانویه کمتر از آبسه ریوی اولیه شایع می باشد.
عوامل خطر زای آبسه ریوی
افراد مبتلا به اختلالات الکل یا افرادی که اخیرا بیمار شده اند (به خصوص ذات الریه) بیشتر در معرض ابتلا به آبسه ریوی قرار دارند. به علاوه سیستم ایمنی ضعیف ناشی از موارد زیر نیز می تواند خطر ابتلا را افزایش دهد :
- پیوند عضو
- سرطان
- اچ آی وی
- بیماری خود ایمنی
علاوه بر این کسانی که اخیرا تحت بیهوشی یا مواد آرام بخش قرار داشته اند یا به دلیل آسیب یا بیماری بیهوش شده اند ممکن است به این عارضه دچار شوند. استنشاق جسم خارجی که راه هوایی را مسدود کرده باشد نیز از عوامل خطر زا محسوب می شود.
تشخیص آبسه ریوی
پزشک برای تشخیص آبسه ریوی ابتدا سابقه سلامتی فرد را بررسی کرده و درباره عمل جراحی های اخیر و استفاده از ماده بیهوشی از او سوالاتی می پرسد.
اگر پزشک به آبسه ریه مشکوک باشد خلط یا چرک ناحیه بررسی می شود. همچنین ممکن است از تکنیک های تصویر برداری مانند عکس برداری با اشعه ایکس یا سی تی اسکن برای شناسایی محل عفونت در ریه‌ها و رد سایر بیماری‌ها مانند سرطان یا آمفیزم استفاده شود.
در عفونت های جدی تر پزشک احتمالا با کمک ابزاری به نام برونکوسکوپ از ناحیه آبسه نمونه برداری می کند و در صورتی که حدس بزند جسم خارجی وارد ریه ها شده ممکن است برونکوسکوپی را وارد نای کرده و محل آن را شناسایی کند.
درمان آبسه ریوی
آنتی بیوتیک ها اولین درمان آبسه ریوی محسوب می شوند و پزشکان معمولا توصیه می کنند که درمان بین 3 تا 8 هفته ادامه داشته باشد اما در برخی موارد به درمان 6 ماه یا بیشتر نیاز خواهد بود.
به علاوه پزشک ممکن است تغییراتی در سبک زندگی فرد ایجاد کند، به عنوان مثال در صورتی که فرد سیگاری باشد لازم است آن را ترک کرده و همچنین مایعات بیشتری مصرف کند.
در برخی موارد نیاز به روش‌های تهاجمی تر یا عمل جراحی می باشد. مثلا لوله ای برای تخلیه چرک وارد ریه می شود یا ممکن است برای برداشتن بافت ریه عفونی یا آسیب دیده نیاز به عمل جراحی باشد.
عوارض آبسه ریوی
در موارد نادر آبسه ریه ممکن است پاره شده یا بترکد که یک وضعیت نگران کننده و جدی محسوب می شود. علاوه بر این ممکن است عمل جراحی نیز عوارضی به دنبال داشته باشد.
برخی عوارض احتمالی بعد از پارگی یا عمل جراحی آبسه عبارتند از :
- آمپیم : در این عارضه مقدار زیادی مایع عفونی در اطراف ریه نزدیک محل آبسه تجمع پیدا می کند. این وضعیت می تواند تهدید کننده زندگی باشد و نیاز به مراقبت های پزشکی فوری دارد تا بتوان مایع را خارج کرد
- فیستول برونش پلورال : در این حالت یک اتصال غیر طبیعی بین یکی از مجاری هوایی بزرگ داخل ریه و پوشش اطراف قسمت خارجی ریه ایجاد می شود که با کمک عمل جراحی یا برونکوسکوپی قابل اصلاح می باشد
- خونریزی ریه یا دیواره قفسه سینه : خونریزی ممکن است بسیار اندک یا تهدید کننده زندگی باشد
- گسترش عفونت به سایر بخش های بدن : اگر عفونت از ریه به سایر بخش های بدن سرایت کند می تواند به آبسه در نواحی دیگر از جمله مغز منجر شود
منبع: healthline
