اختلال نشخوار (به انگلیسی: Rumination disorder) که به نام سندرم نشخوار نیز شناخته شده نوعی بیماری نادر و مزمن است که طی آن در اکثر وعده های غذایی، غذای مصرفی مدت کوتاهی بعد از بلعیدن دوباره به دهان بر می گردد.
این وضعیت ممکن است در همه افراد و در هر سن و سال از نوزادان و کودکان گرفته تا بزرگسالان رخ دهد.
در ادامه قصد داریم درباره اختلال نشخوار و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛
اختلال نشخوار چیست؟
افراد مبتلا به اختلال نشخوار در اکثر موارد بعد از هر وعده غذایی، غذای مصرفی خود را پس می دهند به این صورت که غذایی که اخیرا خورده شده به مری و سپس گلو و دهان بر می گردد اما بر خلاف استفراغ به صورت غیر ارادی یا با فشار از دهان خارج نمی شود.
علائم اختلال نشخوار
علامت اصلی این اختلال شامل برگشت مکرر غذای هضم نشده به دهان است. این وضعیت معمولا بین نیم ساعت تا دو ساعت بعد از صرف غذا رخ می دهد و افراد مبتلا به آن هر روز و تقریبا بعد از هر وعده غذایی دچار برگشت غذا می شوند.
علائم دیگر ممکن است شامل موارد زیر باشد :
- بوی بد دهان
- کاهش وزن
- دل درد یا سوء هاضمه
- پوسیدگی دندان
- خشکی دهان یا لب
لازم به ذکر است علائم و نشانه های اختلال نشخوار در کودکان و بزرگسالان یکسان است اما بزرگسالان بیشتر احتمال دارد غذای برگشتی به دهان را بیرون بریزند در حالی که کودکان معمولا غذا را دوباره جویده و قورت می دهند.
آیا اختلال نشخوار نوعی اختلال خوردن است؟
اختلال نشخوار با سایر اختلالات خوردن به خصوص پرخوری عصبی ارتباط دارد اما چگونگی این ارتباط هنوز مشخص نیست.
در ویرایش پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، معیارهای تشخیصی زیر برای اختلال نشخوار ذکر شده است :
- برگشت مکرر غذا برای حداقل یک دوره یک ماهه: غذای برگشتی ممکن است به بیرون تف شود، دوباره جویده یا دوباره بلعیده شود
- برگشت غذا ناشی از یک بیماری پزشکی همچون اختلال گوارشی نیست
- برگشت غذا همیشه در رابطه با اختلالات خوردن دیگری مانند بی اشتهایی عصبی، اختلال پرخوری یا پرخوری عصبی رخ نمی دهد
- هنگامی که برگشت غذا در کنار یک اختلال فکری یا رشدی دیگر رخ می دهد، علائم به قدری شدید هستند که نیاز به اقدامات پزشکی دارند
مقایسه اختلال نشخوار با رفلاکس معده
علائم اختلال نشخوار با علائم رفلاکس اسید تفاوت دارد. اصلی ترین تفاوت ها عبارتند از :
- در رفلاکس اسید، اسیدی که برای تجزیه غذا در معده استفاده می شود به مری بر می گردد که ممکن است باعث احساس سوزش در قفسه سینه و طعم ترش در گلو یا دهان شود
- در رفلاکس اسید، غذا هر از گاه برگشت می کند اما مزه آن ترش یا تلخ است که در مورد غذای برگشتی در اختلال نشخوار چنین نیست
- رفلاکس اسید به خصوص در بزرگسالان اغلب در طول شب اتفاق می افتد زیرا دراز کشیدن باعث می شود محتویات معده راحت تر به مری برگردد در حالی که اختلال نشخوار مدت کوتاهی پس از صرف غذا رخ می دهد
- علائم اختلال نشخوار به درمان های رفلاکس اسید پاسخ نمی دهد
علت اختلال نشخوار
محققان هنوز درباره علت بروز اختلال نشخوار به نتیجه ای نرسیده اند اما به نظر می رسد این برگشت غذا غیر ارادی است اما عملی که برای بروز آن انجام می شود به احتمال زیاد آموختنی می باشد.
به عنوان مثال فردی که دچار اختلال نشخوار می شود ممکن است یاد نگرفته باشد که چگونه عضلات شکم خود را شل کند و انقباض عضلات دیافراگم در او به اختلال نشخوار منجر شود. برای درک بهتر این وضعیت به تحقیقات بیشتری نیاز است.
عوامل خطر زای اختلال نشخوار
اختلال نشخوار می تواند در همه افراد رخ دهد اما اغلب در نوزادان و کودکانی که دچار ناتوانی ذهنی هستند دیده می شود. همچنین به نظر می رسد بیشتر روی زنان تاثیر می گذارد اما برای تایید این نظریه نیاز به تحقیقات بیشتر می باشد.
عوامل دیگری که ممکن است خطر اختلال نشخوار در کودکان و بزرگسالان را افزایش دهد عبارتند از :
- ابتلا به یک بیماری حاد
- ابتلا به یک بیماری روانی
- تجربه یک ناراحتی روانی
- انجام یک عمل جراحی بزرگ
- تجربه یک وضعیت استرس زا
تشخیص اختلال نشخوار
هیچ آزمایشی برای تشخیص اختلال نشخوار وجود ندارد و پزشک برای تشخیص آن ابتدا یک معاینه فیزیکی انجام می دهد و درباره علائم و سابقه پزشکی از فرد سوالاتی می پرسد.
تشخیص دقیق تر بر اساس علائم و نشانه هایی است که بیمار ارائه می دهد. افراد مبتلا به اختلال نشخوار اغلب علائم دیگری مانند استفراغ واقعی یا احساس اسید یا طعم بد در دهان یا گلوی خود ندارند.
برای رد سایر بیماری ها نیز ممکن است از آزمایش های خاص استفاده شود. به عنوان مثال ممکن است از آزمایش خون و تصویر برداری برای رد کردن اختلالات گوارشی استفاده شود. همچنین پزشک ممکن است به دنبال علائم دیگر مشکلاتی همچون کم آبی بدن یا کمبودهای تغذیه ای باشد.
لازم به ذکر است اختلال نشخوار اغلب به اشتباه تشخیص داده شده و با بیماری های دیگر اشتباه گرفته می شود.
درمان اختلال نشخوار
درمان اختلال نشخوار در کودکان و بزرگسالان یکسان است و روی تغییر رفتاری عامل بروز آن تمرکز دارد. ممکن است برای این منظور از رویکردهای متفاوتی استفاده شود که بر اساس سن و توانایی های فرد تنظیم می شود.
ساده ترین و موثرترین درمان اختلال نشخوار در کودکان و بزرگسالان آموزش تنفس دیافراگمی است که شامل یادگیری نحوه تنفس عمیق و شل کردن دیافراگم می باشد. زمانی که دیافراگم شل می شود برگشت رخ نمی دهد.
استفاده از تکنیک های دیافراگمی در حین و بلافاصله بعد از غذا خوردن می تواند به رفع این اختلال کمک کند.
سایر درمان‌های اختلال نشخوار می‌تواند شامل موارد زیر باشد :
- تغییر در وضعیت بدن در حین و بلافاصله بعد از خوردن غذا
- حذف حواس پرتی ها در زمان صرف غذا
- کاهش استرس در زمان صرف غذا
- روان درمانی
لازم به ذکر است در حال حاضر هیچ دارویی برای اختلال نشخوار عرضه نشده است.
چشم انداز اختلال نشخوار
تشخیص اختلال نشخوار می تواند فرآیندی دشوار و طولانی باشد اما بعد از تشخیص، چشم انداز آن عالی است.
این عارضه در اکثر افراد قابل درمان است و در برخی موارد حتی خود به خود بهبود پیدا می کند.
منبع: healthline
