منوراژی (به انگلیسی: Menorrhagia) به نوعی اختلال در قاعدگی خانم ها گفته می شود که طی آن دوره قاعدگی به قدری سنگین و طولانی مدت می شود که در انجام فعالیت های روزمره تداخل ایجاد می کند.
این اختلال یکی از شایع ترین موارد آزار دهنده در خانم ها می باشد که سالانه میلیون ها نفر در سراسر دنیا از آن رنج می برند و می تواند به عوارضی همچون کم خونی در آن ها منجر شود.
در ادامه قصد داریم درباره منوراژی و علل، علائم و روش های درمان این عارضه صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛
منوراژی چیست؟
منوراژی اصطلاحی است که برای قاعدگی های سنگین و طولانی در خانم ها استفاده می شود. در این وضعیت از دست دادن خون به قدری زیاد است که خانم ها ممکن است به خوبی از عهده کنترل آن بر نیایند.
لازم به ذکر است متوسط میزان از دست دادن خون در دوران قاعدگی طبیعی حدود 30 تا 40 میلی لیتر یا 2 تا 3 قاشق غذا خوری طی 4 تا 5 روز می باشد. اگر خانم ها در یک دوره بیش از 80 میلی لیتر خون (دو برابر مقدار طبیعی) از دست بدهند منوراژی رخ داده است.
زمانی که یک خانم به منوراژی دچار باشد معمولا خونریزی اش به قدری شدید است که بیشتر از قاعدگی طبیعی روی زندگی روزمره اش تاثیر می گذارد.
خونریزی در این عارضه بیش از 7 روز طول می کشد و خانم ها مجبور هستند نوار بهداشتی یا تامپون را هر 2 ساعت یک بار یا سریع تر تعویض کنند.
همچنین ممکن است لخته های خون بزرگ تر از یک چهارم اندازه باشند و به دلیل از دست دادن حجم بالای خون فرد دچار کم خونی شود. علت اصلی این اختلال مشخص نیست اما می تواند نشانه یک مشکل جدی باشد.
علت منوراژی
منوراژی ممکن است زمانی رخ دهد که طی یک سیکل قاعدگی تخمک تولید نشده و باعث عدم تعادل هورمونی شود. دوره های قاعدگی بدون تخمک گذاری بیشتر در خانم هایی رخ می دهند که :
- به تازگی قاعدگی آن ها شروع شده است
- دوران یائسگی آن ها نزدیک است
سایر دلایل زمینه ای منوراژی عبارتند از :
- اختلالات هورمونی : در صورت تغییر در نوسانات طبیعی پروژسترون و استروژن، ممکن است آندومتر یا پوشش داخلی رحم بیش از حد تجمع پیدا کرده و باعث افزایش خونریزی قاعدگی در فرد شود
- اختلال در عملکرد تخمدان : اگر تخمدان تخمک آزاد نکند پروژسترون تولید نمی شود و به دنبال آن عدم تعادل هورمونی ایجاد می شود
- فیبروم های رحم : این فیبروم ها تومورهای غیر سرطانی یا خوش خیم هستند
- پولیپ رحم : این ضایعه خوش خیم ممکن است باعث افزایش سطح هورمون ها شود
- آدنومیوز : طی این عارضه سلول های بافت داخلی رحم در دیواره عضلانی رحم رشد می کنند
- دستگاه داخل رحمی غیر هورمونی : این دستگاه های کنترل بارداری ممکن است باعث خونریزی شدیدتر از حالت عادی در خانم ها شوند
- بیماری التهابی لگن : نوعی عفونت اندام های تناسلی است که می تواند عوارض شدیدی به دنبال داشته باشد
- عوارض مربوط به بارداری : به عنوان مثال سقط جنین یا بارداری خارج رحم می تواند به خونریزی شدید منجر شود
- سرطان : سرطان های رحم، دهانه رحم و تخمدان روی سیستم تولید مثل تاثیر می گذارند
- اختلالات خونریزی ارثی : این موارد شامل بیماری فون ویلبراند یا اختلال عملکرد پلاکت می باشد
- داروها : داروهای ضد التهابی و ضد انعقاد خون می توانند به خونریزی شدید منجر شوند
برخی دیگر از اختلالات و بیماری ها که ممکن است به منوراژی منجر شوند شامل اختلالات تیروئید، آندومتریوز و بیماری های کبد یا کلیوی می باشند.
علائم منوراژی
برخی علائم و نشانه های منوراژی عبارتند از :
- خونریزی واژینال شدید که باعث می شود فرد هر ساعت (به مدت چندین ساعت) یک یا چند نوار بهداشتی یا تامپون مصرف کند
- خونریزی شدید تا حدی که لازم است از محافظ های بهداشتی بیشتر استفاده شود
- فرد مجبور می شود در نیمه های شب تامپون یا نوار بهداشتی را تعویض کند
- خونریزی بیش از یک هفته طول می کشد
- لخته های خون بزرگ تر از حالت طبیعی هستند (یک چهارم اندازه یا بزرگ تر)
- فرد به دلیل خونریزی شدید در انجام فعالیت های منظم روزانه دچار مشکل می شود
- علائم و نشانه های کم خونی مانند خستگی و تنگی نفس
- درد دائمی در بخش تحتانی شکم و لگن
اگر خونریزی با زندگی روزمره تداخل داشته باشد یا اثر بدی روی وضعیت جسمی یا احساسی فرد بگذارد بهتر است به پزشک مراجعه شود.
تشخیص منوراژی
پزشک ابتدا از بیمار درباره علائم سوالاتی می پرسد و معاینه فیزیکی انجام می دهد. برخی آزمایش ها عبارتند از :
- آزمایش خون برای بررسی اختلالات کم خونی، بیماری تیروئید و اختلالات انعقاد خون
- پاپ اسمیر برای بررسی عفونت دهانه رحم، التهاب، دیسپلازی و سرطان
- سونوگرافی برای ارزیابی اندام های لگنی شامل رحم، تخمدان ها و لگن
- سونو هیستروگرام که شامل تزریق مایع خاص به داخل رحم و استفاده از سونوگرافی برای ارزیابی ناهنجاری های رحمی می باشد
- هیستروسکوپی که در آن یک دوربین برای بررسی پوشش داخلی، داخل رحم قرار می گیرد
- اتساع و کورتاژ که علاوه بر درمان برای تشخیص نیز کاربرد دارد
یادداشت کردن مدت زمان و شدت قاعدگی توسط فرد نیز می تواند به پزشک در تشخیص کمک کند.
سایر خونریزی های غیر طبیعی زنان عبارتند از :
- پلی منوره : افزایش دفعات قاعدگی
- الیگومنوره : قاعدگی بسیار سبک یا به ندرت رخ می دهد
- متروراژی : خونریزی نا منظم بین سیکل های قاعدگی که ظاهرا رابطه ای با قاعدگی ندارد
- خونریزی بعد از یائسگی : خونریزی بیش از یک سال بعد از آخرین دوره عادی قاعدگی رخ می دهد
خانم هایی که دچار خونریزی شدید نگران کننده یا هر نوع خونریزی غیر طبیعی دیگر هستند لازم است با پزشک مشورت کنند.
درمان منوراژی
درمان این اختلال در افراد مختلف ممکن است متفاوت باشد.
برخی داروهای مورد استفاده برای درمان عبارتند از :
- مکمل آهن برای درمان کم خونی
- ترانکزامیک اسید که برای کاهش خونریزی طی خونریزی مصرف می شود
- داروهای ضد بارداری خوراکی برای تنظیم چرخه قاعدگی و کاهش مدت زمان و مقدار خونریزی
- پروژسترون خوراکی برای درمان عدم تعادل هورمونی و کاهش خونریزی
- IUD هورمونی برای نازک شدن دیواره رحم، کاهش خونریزی و گرفتگی
در خانم هایی که دچار اختلالات خونریزی مانند بیماری فون ویلبراند یا هموفیلی خفیف هستند استفاده از اسپری بینی دسموپرسین می تواند سطح پروتئین های انعقاد خون را افزایش دهد.
از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن نیز می توان برای درمان دیسمنوره یا دردهای قاعدگی استفاده کرد. این داروها اگرچه ممکن است مقدار از دست دادن خون را کاهش دهند اما احتمال افزایش خونریزی نیز وجود دارد.
تکنیک های جراحی
برای درمان یا تسکین علائم منوراژی می توان از برخی تکنیک های جراحی نیز استفاده کرد، از جمله :
- اتساع و کورتاژ : از این تکنیک برای تراشیدن پوشش داخلی رحم استفاده می شود
- آمبولیزاسیون سرخرگ رحم : این تکنیک با انسداد سرخرگ های تغذیه کننده فیبروم ها که از عوامل ایجاد کننده منوراژی هستند به درمان این اختلال کمک می کند
- هیستروسکوپی : در این تکنیک یک دوربین برای بررسی پوشش داخلی رحم در داخل رحم قرار داده می شود و به برداشتن فیبروم، پولیپ و پوشش داخلی رحم کمک می کند
- ابلیشن سونوگرافی متمرکز : این تکنیک از امواج ما فوق صوت برای از بین بردن بافت فیبروم استفاده می کند
- میومکتومی : در این تکنیک با چندین برش کوچک شکمی یا از طریق واژن فیبروم های رحمی برداشته می شود
- ابلیشن رحمی : باعث تخریب دائمی پوشش رحم می شود
- برداشتن رحم : در این تکنیک از حلقه سیم الکترو جراحی برای برداشتن پوشش رحم استفاده می شود
- هیسترکتومی : در این تکنیک رحم، دهانه رحم و گاه تخمدان ها برداشته می شوند
در انتخاب تکنیک های ذکر شده به علت، وضعیت سلامتی، سن و تمایلات شخصی و انتظارات فرد توجه می شود.
منبع: medicalnewstoday
