ندول تیروئید (به انگلیسی: Thyroid nodule) به توده هایی گفته می شود که ممکن است در غده تیروئید در ناحیه جلوی گلو ظاهر شوند. این ندول ها گاهی بدون علامت بوده و گاه باعث برجسته شدن ناحیه گردن می شوند.
به طور کلی اکثر ندول ها بی خطر هستند اما در برخی موارد ممکن است سرطانی شده و نیاز به درمان داشته باشند.
در ادامه قصد داریم درباره ندول تیروئید و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛
ندول تیروئید چیست؟
ندول های تیروئید در اثر تجمع سلول های تیروئید در غده تیروئید و در داخل یا اطراف این غده ایجاد می شوند. این ندول ها اغلب تا زمانی که فرد به دلایل دیگر به پزشک مراجعه کند شناسایی نمی شوند.
برخی افراد احساس شبیه داشتن کیست در گردن خود تجربه کرده و وجود ندول را حس می کنند اما ممکن است ندول های کوچک تر از 1 سانتی متر یا آن هایی که در عمق غده تیروئید قرار دارند توسط خود فرد شناسایی نشوند.
همان طور که می دانید غده تیروئید هورمون هایی با عملکردهای مختلف تولید می کند که از جمله آن ها می توان به کمک به عملکرد درست اندام ها و تولید انرژی برای گرم نگه داشتن بدن اشاره کرد. در برخی موارد ندول تیروئید ممکن است تولید طبیعی این هورمون ها را مختل کند.
ندول ها می توانند کیستیک یا جامد باشند. یکی از انواع ندول جامد ندول کلوئیدی نام دارد که به دلیل تجمع سلول های تیروئید ایجاد شده و خطرناک نیست. سلول های سرطانی تیروئید نوع دیگری از ندول جامد محسوب می شوند.
برخی ندول ها عملکردی یا خود مختار هستند، به این معنی که می توانند هورمون های تیروئیدی تولید کنند در حالی که بقیه این گونه نیستند.
اگر ندول روی تولید هورمون تیروئید تاثیر بگذارد، می تواند علائم کم کاری تیروئید یا پر کاری تیروئید ایجاد کند. یکی از نمونه های این مسئله گواتر مولتی ندولر سمی می باشد.
ناگفته نماند ندول تیروئید شایع است و به نظر می رسد 50 درصد از بزرگسالان تا سن 60 سالگی به آن دچار می شوند. همچنین ممکن است به دلایل مختلف از جمله کیست یا در موارد کمتر سرطان رخ دهد.
علائم ندول تیروئید
ندول تیروئید در اکثر موارد هیچ علامتی ندارد اما علائم آن در صورت بروز شامل موارد زیر خواهد بود :
- درد در گردن
- مشکل در بلع
- صدای خشن
- تورم در گردن
- افزایش وزن غیر قابل توضیح یا کاهش وزن ناگهانی و سریع
- نبض نا منظم یا افزایش یافته
- اضطراب یا عصبی بودن
- عدم تحمل سرما
- خستگی
- پوست خشک
- ورم در صورت
علائم ممکن است به اندازه ندول نیز بستگی داشته باشد. غده تیروئید در ناحیه جلوی گلو، کنار نای و لوله غذا قرار دارد و اگر ندول به اندازه ای بزرگ باشد که به نای یا لوله غذا فشار بیاورد ممکن است فرد موارد زیر را تجربه کند :
- مشکلات بلع
- احساس غلغلک در گلو
- مشکلات تنفسی
در موارد نادر ممکن است فرد در ناحیه ندول به سمت گوش یا فک درد داشته باشد.
درمان ندول تیروئید
درمان ندول های تیروئید به نوع و علت آن ها بستگی دارد.
اگر پزشک با بررسی نتایج آزمایش ها به این نتیجه برسد که ندول ها خوش خیم هستند، به فرد توصیه می کند تا هر 6 تا 12 ماه یک بار برای معاینه فیزیکی و سونوگرافی مراجعه کند.
در صورتی که ندول ها به قدری بزرگ باشند که باعث مشکلات بلع یا تنفس شوند یا روی هورمون های تیروئید تاثیر بگذارند احتمالا برای برداشتن ندول به جراحی نیاز می باشد.
اگر پزشک به سرطانی بودن ندول تیروئید مشکوک شود ممکن است لازم باشد فرد تحت عمل جراحی و درمان با ید رادیو اکتیو جهت برداشتن غده تیروئید و تخریب سلول های مضر قرار گیرد.
عمل جراحی
افراد ممکن است در موارد زیر نیاز به جراحی داشته باشند :
- ندول های بسیار بزرگ
- فعالیت بیش از حد
- ایجاد مشکلات تنفسی یا بلع
- سرطانی بودن ندول ها
- به سختی بتوان آن ها را خوش خیم در نظر گرفت
در برخی موارد ممکن است نیاز باشد جراح کل غده تیروئید را بردارد. در این صورت گاهی برای جلوگیری از باقی ماندن جای زخم برشی از داخل لب پایینی ایجاد می شود، اگرچه برخی افراد جراحی از ناحیه گردن را ترجیح می دهند.
ابلیشن رادیو فرکانسی
برخی افراد مبتلا به ندول های تیروئیدی خوش خیم ممکن است تحت عملی به نام ابلیشن رادیو فرکانسی قرار بگیرند که در آن پزشک با استفاده از پروب و اسکن اولتراسوند، ندول ها را با جریان الکتریکی کوچک می کند.
در اکثر موارد فرد بعد از استفاده از این تکنیک به سرعت بهبود می یابد و روز بعد به زندگی و فعالیت های معمول خود باز می گردد.
علت ندول تیروئید
علت ندول تیروئید ناشناخته است، با این حال طیف وسیعی از علل احتمالی دارد که عبارتند از :
1. کمبود ید
گفته شده ید بخش ضروری از رژیم غذایی است که بدن بدون آن نمی تواند هورمون تیروئید کافی تولید کند.
اگر فرد دچار کمبود ید باشد ممکن است به گواتر یا بزرگی تیروئید دچار شده و ندول هایی در غده تیروئید او ایجاد شود. به همین دلیل توصیه می شود افراد از نمک ید دار برای جلوگیری از کمبود ید استفاده کنند. همچنین ممکن است در دوران بارداری نیاز به مصرف مکمل ید باشد.
کمبود ید می تواند به ندول های سمی تیروئید نیز منجر شود، این ندول ها که ممکن است با افزایش هورمون های تیروئید باعث بروز پر کاری تیروئید شوند با علائم زیر همراه می باشند :
- کاهش وزن نا خواسته
- رعشه یا لرزش
- ضربان قلب سریع یا نا منظم
- عدم تحمل گرما
- افزایش تعریق
- خستگی
- تحریک پذیری
- اسهال
2. تیروئیدیت هاشیموتو
تیروئیدیت هاشیموتو نوعی بیماری خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به غده تیروئید حمله می کند. این عارضه خطر ایجاد ندول های تیروئید را افزایش می دهد.
عوامل خطر زای احتمالی تیروئیدیت هاشیموتو عبارتند از :
- ابتلای یکی از اعضای خانواده به بیماری تیروئید
- سن بین 40 تا 60 سال، اگرچه این بیماری می تواند افراد جوان تر را نیز تحت تاثیر قرار دهد
- زن بودن
- ابتلا به بیماری خود ایمنی همچون آرتریت روماتوئید یا دیابت نوع 1
3. سرطان
اگرچه گفته شده بیش از 90 درصد ندول های تیروئید خوش خیم هستند اما برخی ممکن است سرطانی باشند.
انواع مختلف سرطان تیروئید وجود دارد که هر کدام گزینه های درمانی و چشم انداز متفاوتی دارند. عوامل خطر زای سرطان تیروئید عبارتند از :
- زن بودن
- سن بین 25 تا 65 سال
- آسیایی بودن
- قرار گرفتن در معرض هر نوع تشعشع در سر یا گردن در دوران کودکی
- سابقه خانوادگی سرطان تیروئید، گواتر یا سایر بیماری های تیروئید
- بیماری های ژنتیکی خاص مانند سرطان تیروئید مدولاری خانوادگی
سرطان تیروئید ممکن است در ابتدا هیچ علامتی ایجاد نکند، اما اگر تومور بزرگ تر شود می تواند مشکلات زیر را به همراه داشته باشد :
- مشکل در تنفس
- مشکل یا درد هنگام بلع
- صدای خشن
افرادی که هر یک از این علائم را تجربه کرده اند باید با پزشک خود مشورت کنند تا علت اصلی آن مشخص شود.
چه زمانی نمونه برداری شود؟
ممکن است پزشک تنها از طریق معاینه فیزیکی و آزمایش خون نتواند سرطانی بودن ندول تیروئید را تشخیص دهد. در این صورت احتمالا نیاز به نمونه برداری می باشد.
نمونه برداری با سوزن نازک معمولا در مطب پزشک انجام می شود و طی آن پزشک از یک سوزن ظریف برای خارج کردن چند نمونه سلول از درون ندول تیروئید استفاده می کند. سپس نمونه به آزمایشگاه فرستاده می شود تا از نظر خوش خیم بودن مورد بررسی قرار گیرد.
آیا ندول تیروئید سرطانی است؟
همان طور که قبلا گفتیم ندول های تیروئید در اکثر موارد سرطانی نیستند و نتیجه نمونه برداری در 80 درصد موارد، خوش خیم بودن ندول را نشان می دهد. به عبارت دیگر ندول غیر سرطانی است و پزشک نیازی به برداشتن آن نخواهد داشت مگر این که علائمی مانند مشکل در تنفس یا بلع ایجاد کند.
با همه این ها از آن جا که گاهی ممکن است حتی با نمونه برداری نیز نتوان سرطانی بودن یا نبودن ندول را تشخیص داد، اگر پزشک به نتیجه دقیق نرسد ممکن است برداشتن ندول را پیشنهاد کند.
آیا ندول ها خود به خود از بین می روند؟
در مورد ندول های تیروئیدی که به دلیل کمبود ید ایجاد می شوند، در صورت افزایش مصرف ید ممکن است ندول به مرور زمان خود به خود برطرف شود.
در موارد دیگر، ندول های خوش خیم تیروئید ممکن است به مرور زمان بزرگ تر شوند و نیاز به برداشتن آن ها باشد.
تشخیص ندول تیروئید
در اکثر موارد افراد ممکن است هیچ علامتی از ندول تیروئید نداشته باشند و پزشک ندول را از طریق معاینه فیزیکی غیر مرتبط یا آزمایش تصویر برداری از گردن برای بررسی مشکلات سلامتی دیگر شناسایی کند.
علاوه بر این گاهی پزشک ممکن است از آزمایش هایی برای شناسایی ندول در افراد دارای علائم یا عوامل خطر زا استفاده کند.
برخی آزمایش ها برای بررسی فعالیت غیر عادی غده تیروئید عبارتند از :
- سونوگرافی برای بررسی این که آیا ندول وجود دارد، اندازه آن چقدر است و آیا حاوی مایع است یا خیر
- آزمایش خون برای ارزیابی سطح هورمون تیروئید
- بیوپسی برای جدا کردن یک نمونه کوچک از بافت. بیوپسی یا آسپیراسیون با سوزن نازک می تواند مشخص کند که آیا ندول سرطانی است یا خیر. پزشک ممکن است برای برداشتن ندول و بررسی دقیق تر بافت، عمل جراحی توصیه کند
- اسکن تیروئید هسته ای که از داروهای رادیو اکتیو برای تصویر برداری از غده تیروئید استفاده می کند. این تکنیک نشان می دهد که آیا غده تیروئید به درستی کار می کند یا خیر و برای انجام آن لازم است فرد ید رادیو اکتیو به صورت خوراکی یا داخل وریدی مصرف می کند. سپس با کمک اسکن وضعیت عملکرد غده تیروئید و وجود ندول های تیروئید در او مشخص می شود
چشم انداز ندول تیروئید
بیش از 90 درصد ندول های تیروئید خوش خیم هستند. حتی سرطان تیروئید نیز در اکثر موارد قابل درمان است و به ندرت تهدید کننده زندگی می باشد. اگرچه برخی انواع سرطان تیروئید ممکن است نسبت به سایرین تهاجمی تر باشد.
لازم به ذکر است امید به زندگی 5 ساله برای افراد مبتلا به سرطان تیروئید بین سال‌های 2011 تا 2017 حدود 98.3 درصد بوده است.
توجه داشته باشید اگر ندول سرطانی نباشد ممکن است همچنان به درمان، نظارت یا هر دو نیاز داشته باشد. همچنین اگر فرد برای برداشتن غده تیروئید نیاز به جراحی داشته باشد، ممکن است نیاز باشد برای تامین هورمون های تیروئید مورد نیاز بدن دارو مصرف کند.
منبع: medicalnewstoday
