بیماری گریوز (به انگلیسی: Graves’ disease) نوعی بیماری خود ایمنی و شایع ترین نوع پر کاری تیروئید است که طی آن سیستم ایمنی بدن باعث افزایش تولید هورمون تیروئید در بدن می شود.
علائم بیماری گریوز تا حد زیادی به پر کاری تیروئید معمولی شباهت دارد و درمان آن نسبتا آسان است اما در صورت عدم درمان می تواند به عوارض جدی منجر شود.
در ادامه قصد داریم درباره بیماری گریوز و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛
بیماری گریوز چیست؟
بیماری گریوز یک بیماری خود ایمنی است که باعث تولید بیش از حد هورمون تیروئید می شود. اگرچه برخی بیماری ها می توانند چنین تاثیری در بدن داشته باشند اما شایع ترین آن ها بیماری گریوز است و از هر 200 نفر 1 نفر را درگیر می کند.
در بیماری گریوز سیستم ایمنی بدن آنتی بادی هایی به نام ایمونوگلوبولین محرک تیروئید تولید می کند که به سلول های سالم تیروئید متصل شده و میزان تولید هورمون تیروئید را افزایش می دهند.
هورمون های تیروئید نقش مهمی در عملکردهای مختلف بدن از جمله عملکرد سیستم عصبی، رشد مغز، دمای بدن و غیره دارند و پر کاری تیروئید ناشی از گریوز در صورت عدم درمان می تواند باعث کاهش وزن، اضطراب، لرزش، تحریک پذیری، افسردگی، خستگی ذهنی یا جسمی شود.
لازم به ذکر است بیماری گریوز اغلب در زنان کمتر از 40 سال دیده می شود، هر چند مردان نیز ممکن است به آن دچار شوند.
علائم بیماری گریوز
بیماری گریوز و پر کاری تیروئید علائم مشابه زیادی دارند که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد :
- لرزش دست
- کاهش وزن
- ضربان قلب سریع
- عدم تحمل گرما
- خستگی
- عصبی بودن
- تحریک پذیری
- ضعف عضلانی
- گواتر یا ورم غده تیروئید
- دفع مکرر مدفوع
- مشکلات خواب
درصد کمی از افراد مبتلا به گریوز دچار قرمزی و ضخیم شدن پوست اطراف ناحیه ران می شوند که به آن درموپاتی گریوز گفته می شود.
علامت دیگر این عارضه گریوز چشمی نام دارد که شامل جمع شدن پلک ها است و باعث می شود چشم ها بزرگ و بیرون زده به نظر برسند. تخمین زده شده 30 درصد افرادی که به بیماری گریوز مبتلا هستند نوع خفیف گریوز چشمی و تا 5 درصد آن ها گریوز چشمی شدید را تجربه می کنند.
علت بیماری گریوز
در اختلالات خود ایمنی مانند بیماری گریوز، سیستم ایمنی بدن شروع به حمله به بافت ها و سلول های سالم بدن می کند.
سیستم ایمنی در حالت طبیعی پروتئین هایی به نام آنتی بادی برای مقابله با مهاجمان خارجی همچون ویروس ها و باکتری ها تولید می کند که هر نوع از آن ها، مهاجمان خاصی را هدف قرار می دهند اما در بیماری گریوز، به اشتباه آنتی بادی هایی به نام ایمونوگلوبولین های محرک تیروئید در سیستم ایمنی تولید می شود که به سلول های سالم تیروئید حمله می کنند.
دانشمندان هنوز علت دقیق این مسئله را کشف نکرده اند.
عوامل خطر زای بیماری گریوز
کارشناسان معتقد هستند برخی عوامل ممکن است خطر ابتلا به بیماری گریوز را افزایش دهند، از جمله :
- ژنتیک
- استرس
- سن
- جنسیت
این بیماری معمولا در افراد کمتر از 40 سال دیده می شود. همچنین در صورت ابتلای اعضای خانواده، خطر ابتلا به آن تا حد قابل توجهی افزایش می یابد. گفته شده زنان 7 تا 8 برابر بیشتر از مردان به این بیماری مبتلا می شوند.
لازم به ذکر است ابتلا به یک بیماری خود ایمنی دیگر نیز خطر ابتلا به بیماری گریوز را افزایش می دهد. روماتیسم مفصلی، دیابت نوع 1 و بیماری کرون نمونه هایی از بیماری های خود ایمنی هستند.
تشخیص بیماری گریوز
پزشک در صورت مشکوک بودن به بیماری گریوز آزمایش انجام خواهد داد اما اگر اعضای خانواده فرد نیز به این بیماری مبتلا باشند احتمال ابتلای فرد تا حد زیادی افزایش خواهد یافت.
برای تشخیص بیماری گریوز معمولا از آزمایش های زیر استفاده می شود :
- آزمایش خون
- سونوگرافی تیروئید
- اسکن تیروئید
- آزمایش TSH
- آزمایش ایمونوگلوبولین محرک تیروئید (TSI)
با کمک نتایج به دست آمده از آزمایش های ذکر شده می توان بیماری گریوز یا سایر انواع اختلالات تیروئید را تشخیص داد.
درمان بیماری گریوز
به طور کلی سه گزینه درمانی برای افراد مبتلا به بیماری گریوز در دسترس می باشد که عبارتند از :
- داروهای ضد تیروئید
- درمان با ید رادیو اکتیو
- عمل جراحی تیروئید
پزشک ممکن است از یک یا چند تکنیک برای درمان بیماری استفاده کند.
داروهای ضد تیروئید
برای درمان این عارضه ممکن است داروهای ضد تیروئید مانند پروپیل تیواوراسیل یا متی مازول تجویز شود. مسدود کننده های بتا نیز می توانند برای کمک به کاهش علائم (تا زمانی که سایر درمان ها اثر کنند) مفید باشند.
درمان با ید رادیو اکتیو
این تکنیک یکی از متداول ترین درمان های بیماری گریوز است و طی آن نیاز به مصرف ید رادیو اکتیو 131 می باشد.
عمل جراحی تیروئید
عمل جراحی غده تیروئید یکی از روش های کمتر رایج برای درمان بیماری گریوز می باشد و زمانی استفاده می شود که سایر روش ها اثر بخش نبوده باشد یا بیمار مشکوک به سرطان تیروئید باشد، اگرچه ابتلا به سرطان تیروئید در بیماری گریوز نادر است.
همچنین در دوره بارداری و زمانی که فرد نمی تواند از داروهای ضد تیروئید استفاده کند ممکن است جراحی توصیه شود، اما به دلیل خطر سقط جنین این عمل تا سه ماه دوم انجام نخواهد شد.
در صورت نیاز به عمل جراحی، پزشک کل غده تیروئید را بر می دارد تا خطر عود پر کاری تیروئید وجود نداشته باشد، در این صورت لازم است فرد تا پایان عمر از داروهای تیروئید استفاده کند.
منبع: healthline
