سرطان گلو (به انگلیسی: Throat cancer) نوعی سرطان نسبتا غیر شایع است که ناحیه گلو را تحت تاثیر قرار داده و با توجه به منطقه درگیر به انواع مختلف تقسیم می شود.
سرطان گلو نیز مانند بسیاری از انواع سرطان به خصوص در مراحل اولیه بیماری با تکنیک های مختلف قابل درمان است اما به مرور زمان و پیشرفت بیماری درمان آن سخت تر شده و امید به زندگی کاهش خواهد یافت.
در ادامه قصد داریم درباره سرطان گلو و علل، علائم و شیوه های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛
سرطان گلو چیست؟
سرطان گلو نوعی سرطان است که ناحیه گلو یعنی جعبه صدا، تارهای صوتی و سایر بخش های گلو مانند لوزه ها و حنجره را درگیر می کند و اغلب به دو دسته سرطان حلق و سرطان حنجره طبقه بندی می شود.
این سرطان در مقایسه با سایر سرطان ها نسبتا غیر شایع است و تعداد کمی از افراد به آن دچار می شوند.
انواع سرطان گلو
اگرچه تمام سرطان های گلو نتیجه رشد و تکثیر غیر طبیعی سلول ها در ناحیه گلو هستند اما پزشکان برای انتخاب بهترین گزینه درمانی این بیماری را به دو نوع اصلی تقسیم کرده اند که عبارتند از :
- سرطان سلول سنگفرشی : این نوع سرطان گلو روی سلول های دیواره گلو اثر می گذارد و شایع ترین نوع سرطان گلو محسوب می شود
- آدنوکارسینوم : این نوع سرطان گلو سلول های غده ای را درگیر کرده و نادر است
سرطان گلو از دیدگاه دیگر به دو دسته زیر تقسیم می شود :
1. سرطان حلق
این نوع سرطان گلو ناحیه حلق را درگیر می کند که یک لوله تو خالی است و از پشت بینی به بالای نای می رسد. سرطان های حلق که در گردن و گلو ایجاد می شوند عبارتند از :
- سرطان نازوفارنکس (قسمت فوقانی گلو)
- سرطان حلق دهانی (بخش میانی گلو)
- سرطان هیپو فارنکس (قسمت پایین گلو)
2. سرطان حنجره
این سرطان در ناحیه حنجره یا جعبه صدای انسان ایجاد می شود.
علائم سرطان گلو
تشخیص سرطان گلو در مراحل اولیه ممکن است دشوار باشد. برخی علائم سرطان گلو عبارتند از :
- تغییر صدا
- مشکل بلع
- کاهش وزن
- گلو درد
- نیاز دائم به صاف کردن گلو
- سرفه دائمی (ممکن است خون سرفه کند)
- ورم غدد لنفاوی گردن
- خس خس سینه
- درد گوش
- گرفتگی صدا
در صورت مشاهده هر یک از این علائم که بعد از 2 تا 3 هفته بهبود پیدا نکنند لازم است به پزشک مراجعه شود.
علت سرطان گلو
گفته شده مردان بیشتر از زنان به سرطان گلو مبتلا می شوند. به علاوه برخی عادات سبک زندگی خطر ابتلا به این سرطان را افزایش می دهند، از جمله :
- سیگار کشیدن
- مصرف بیش از حد الکل
- تغذیه نا مناسب
- قرار گرفتن در معرض آزبست (پنبه نسوز)
- عدم رعایت بهداشت دهان و دندان
- سندرم های ژنتیکی
سرطان گلو با انواع خاصی از عفونت های ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) که نوعی ویروس مقاربتی است نیز ارتباط دارد. به نظر می رسد عفونت ناشی از این ویروس از عوامل خطر زا برای برخی سرطان های حلق دهانی می باشد.
این بیماری با انواع دیگر سرطان ها نیز مرتبط است تا جایی که در برخی افراد مبتلا به سرطان گلو، همزمان سرطان مری، ریه یا مثانه نیز تشخیص داده می شود. علت این مسئله احتمالا تشابه عوامل خطر زای این سرطان ها می باشد.
تشخیص سرطان گلو
پزشک ابتدا علائم و سابقه پزشکی فرد را بررسی می کند و در صورت مشاهده علائمی همچون گلو درد، گرفتگی صدا و سرفه مداوم و بدون علت که بهبود پیدا نمی کند ممکن است به سرطان گلو مشکوک شود.
برای بررسی سرطان گلو احتمالا لارنگوسکوپی یا حنجره بینی مستقیم یا غیر مستقیم انجام می شود که طی آن دید بهتری نسبت به سلامت گلو به دست می آید. در صورتی که نتایج نشان دهنده وجود ناهنجاری در گلو باشد ممکن است از گلو نمونه برداری شود.
انواع مختلف نمونه برداری برای سرطان گلو عبارتند از :
- نمونه برداری روتین : در این روش پزشک یک برش در ناحیه مورد نظر ایجاد کرده و نمونه ای از بافت را جدا می کند. این تکنیک معمولا در اتاق عمل و با بیهوشی کامل انجام می شود
- آسپیراسیون با سوزن نازک : در این نمونه برداری پزشک یک سوزن نازک را مستقیم وارد تومور کرده و از سلول های آن نمونه بر می دارد
- بیوپسی آندوسکوپی : در این روش پزشک یک لوله نازک و بلند را از طریق دهان، بینی یا یک برش وارد ناحیه کرده و نمونه برداری انجام می دهد
آزمایش های تصویر برداری
پزشک بعد از تشخیص بیماری ممکن است از آزمایش های تصویر برداری برای تعیین مرحله سرطان استفاده کند. تصویر برداری از قفسه سینه، گردن و سر می تواند اطلاعات بیشتری درباره میزان پیشرفت بیماری ارائه دهد. این آزمایش ها ممکن است شامل موارد زیر باشند :
- ام آر آی : در این آزمایش از امواج رادیویی و آهن رباهای قوی برای ایجاد تصاویر دقیق از قسمت داخلی گردن استفاده می شود. این تکنیک تومورها را شناسایی کرده و مشخص می کند که آیا سرطان به سایر قسمت های بدن گسترش یافته است یا خیر
- توموگرافی انتشار پوزیترون (پت اسکن) : در این تکنیک نوعی رنگ رادیو اکتیو به خون تزریق می شود و تصاویری از مناطق رادیواکتیویته در بدن به دست می آید. این آزمایش تصویر برداری معمولا در موارد پیشرفته استفاده می شود
- سی تی اسکن : در این آزمایش تصویر برداری از اشعه ایکس برای ایجاد تصویر مقطعی از بدن استفاده می شود. سی تی اسکن تصاویری از بافت ها و اندام های نرم بدن تولید می کند و به تشخیص اندازه تومور و این که آیا تومور به مناطق دیگر مانند غدد لنفاوی و ریه ها گسترش یافته یا خیر کمک می کند
- بلع باریم : اگر بیمار در بلعیدن مشکل داشته باشد پزشک احتمالا بلع باریم را پیشنهاد می کند. در این روش بیمار یک مایع غلیظ می نوشد که گلو و مری او را پوشانده و با کمک آن تصاویر اشعه ایکس از گلو و مری به دست می آید
- اشعه ایکس قفسه سینه : اگر پزشک نسبت به سرایت سرطان به ریه ها مشکوک باشد برای بررسی ناهنجاری در این ناحیه از اشعه ایکس قفسه سینه استفاده می کند
مراحل سرطان گلو
اگر پزشک سلول های سرطانی را در گلو شناسایی کند آزمایش های بیشتری برای تعیین مرحله یا شدت سرطان تجویز می کند. مرحله بندی سرطان گلو به صورت زیر می باشد :
- مرحله 0 : تومور به بالاترین لایه سلول های ناحیه آسیب دیده گلو محدود شده است
- مرحله 1 : اندازه تومور کمتر از 2 سانتی متر است و به بخشی از گلو که از آن جا شروع شده محدود است
- مرحله 2 : اندازه تومور بین 2 تا 4 سانتی متر است یا ممکن است به نواحی نزدیک گسترش پیدا کرده باشد
- مرحله 3 : تومور بزرگ تر از 4 سانتی متر است و به سایر ساختارهای گلو یا به یک گره لنفاوی گسترش پیدا کرده است
- مرحله 4 : تومور به غدد لنفاوی یا اندام های دور سرایت کرده است
درمان سرطان گلو
گزینه های درمانی سرطان گلو شامل عمل جراحی، پرتو درمانی و شیمی درمانی می باشد که با توجه به میزان گسترش بیماری انتخاب می شوند.
1. عمل جراحی
اگر تومور کوچک باشد پزشک ممکن است آن را طی عمل جراحی و با روش های زیر از گلو خارج کند:
- جراحی آندوسکوپی : در این روش از آندوسکوپ (یک لوله نازک بلند با دوربین و نور) استفاده می شود و از این طریق ابزارهای جراحی یا لیزر را برای درمان سرطان های مرحله اولیه به گلو منتقل می شود
- کوردکتومی : در این روش تمام یا بخشی از تارهای صوتی از بین می رود
- لارنگوتومی : در این روش بسته به شدت سرطان، تمام یا بخشی از جعبه صدای فرد برداشته می شود. برخی افراد بعد از عمل می توانند به طور طبیعی صحبت کنند اما برخی دیگر باید صحبت کردن بدون جعبه صدا را یاد بگیرند
- فارینگتومی : در این روش بخشی از گلو برداشته می شود
- برش گردن : اگر سرطان گلو به داخل گردن گسترش یافته باشد پزشک ممکن است تعدادی از غدد لنفاوی را خارج کند
2. پرتو درمانی
در برخی موارد تکنیک پرتو درمانی بعد از برداشتن تومور توصیه می شود. در این روش از پرتوهای پر انرژی برای از بین بردن سلول های بد خیم سرطانی باقی مانده از عمل جراحی استفاده می شود.
برخی انواع پرتو درمانی عبارتند از :
- پرتو درمانی مدولاسیون شده با شدت و پرتو درمانی کامفورمال سه بعدی : در هر دو درمان از پرتوهای تابشی متناسب با شکل تومور استفاده می شود. این روش متداول ترین تکنیک تابش اشعه برای سرطان حنجره و هیپو فارنکس می باشد
- براکی تراپی : در این روش ذرات رادیو اکتیوی به طور مستقیم داخل تومور یا نزدیک آن جاسازی می شوند. اگرچه از این روش برای سرطان حنجره و سرطان هیپو فارنکس استفاده می شود اما نادر است
3. شیمی درمانی
در مورد تومورهای بزرگ و تومورهایی که به غدد لنفاوی و سایر اندام ها یا بافت ها گسترش یافته اند پزشک ممکن است از شیمی درمانی در کنار پرتو درمانی استفاده کند. طی شیمی درمانی با استفاده از داروهای خاص رشد سلول های سرطانی بدخیم را کاهش داده و این سلول ها را از بین می برند.
4. درمان هدفمند
این درمان شامل مصرف داروهای خاص می باشد که با تداخل در عملکرد مولکول های مسئول رشد تومورها، رشد و گسترش سلول های سرطانی را متوقف می کنند. در یک نوع درمان هدفمند برای درمان سرطان گلو از ستوکسیماب استفاده می شود.
پزشک ممکن است از درمان های هدفمند به همراه شیمی درمانی و پرتو درمانی استاندارد استفاده کند. اثر بخشی سایر انواع درمان های هدفمند در حال بررسی می باشد.
دوره بهبودی پس از درمان
برخی افراد مبتلا به سرطان گلو ممکن است بعد از درمان نیاز به یادگیری نحوه صحبت کردن داشته باشند که این مورد می تواند با گفتار درمانی و فیزیوتراپی بهبود پیدا کند.
در تعدادی از بیماران نیز ممکن است عوارض بعد از درمان رخ دهد، از جمله :
- مشکل در بلع
- بد شکل شدن گلو یا صورت
- ناتوانی در صحبت کردن
- تنفس دشوار
- سفت شدن پوست اطراف گردن
کار درمان گرها می توانند به مشکل بلع کمک کنند. به علاوه عمل جراحی ترمیمی در مواردی که در ظاهر صورت یا گردن تغییر شکل ایجاد شده ممکن است مفید باشد.
امید به زندگی در سرطان گلو
امید به زندگی در سرطان گلو در صورت تشخیص زود هنگام بالا است اما زمانی که سلول های بد خیم سرطانی به نواحی فراتر از گردن و سر گسترش پیدا کنند این بیماری معمولا قابل درمان نیست اما با کمک تکنیک های درمانی می توان عمر فرد را طولانی تر و روند بیماری را کند کرد.
پیشگیری از سرطان گلو
هیچ راه قطعی برای جلوگیری از سرطان گلو وجود ندارد اما برای کاهش خطر ابتلا می توان اقداماتی انجام داد، از جمله :
- سیگار را ترک کنید. برای ترک سیگار می توان از محصولات بدون نسخه جایگزین نیکوتین استفاده کرد یا با پزشک درباره داروهای تجویزی کمک کننده مشورت کرد
- مصرف الکل را کاهش دهید
- سبک زندگی سالم داشته باشید و مقدار زیادی میوه، سبزیجات و گوشت بدون چربی در رژیم غذایی خود بگنجانید. همچنین مصرف چربی و سدیم را کاهش داده و وزن خود را کنترل کنید. ورزش و فعالیت فیزیکی حداقل 2.5 ساعت در هفته توصیه می شود
- خطر ابتلا به HPV را کاهش دهید. همان طور که قبلا اشاره کردیم این ویروس با سرطان گلو ارتباط دارد، بنابراین برای محافظت از خود لازم است رابطه جنسی ایمن داشته باشید و در صورت نیاز درباره واکسن HPV با پزشک مشورت کنید
منبع: healthline
