سرطان لب (به انگلیسی: Lip cancer) از انواع سرطان دهان است که به دلیل رشد و تکثیر خارج از کنترل سلول های غیر طبیعی در ناحیه لب ایجاد می شود.
خوشبختانه از آن جا که لب ها برجسته و واضح هستند، معمولا ضایعات و تغییر شکل در آن ها به سرعت تشخیص داده شده و به همین دلیل این بیماری معمولا چشم انداز خوبی دارد.
در ادامه قصد داریم درباره سرطان لب و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛
سرطان لب چیست؟
سرطان لب از انواع سرطان است که در آن به دلیل رشد و تکثیر بیش از حد سلول ها، ضایعات یا تومورهایی روی لب ها ایجاد می شود.
این سرطان در واقع یکی از انواع سرطان دهان محسوب می شود که در سلول های نازک و مسطحی به نام سلول های سنگ فرشی در نواحی زیر ایجاد می شود :
- لب ها
- دهان
- زبان
- گونه ها
- سینوس ها
- گلو
- کام سخت و نرم
لازم به ذکر است سرطان لب و انواع دیگر سرطان دهان همگی جزو سرطان های سر و گردن محسوب می شوند.
این سرطان اغلب توسط دندانپزشک و طی معاینات معمول دندانپزشکی تشخیص داده می شود و در صورتی که تشخیص به موقع باشد معمولا قابل درمان است.
علت سرطان لب
به نظر می رسد بسیاری از موارد ابتلا به سرطان دهان با مصرف دخانیات و نوشیدن شدید الکل ارتباط دارد.
قرار گرفتن در معرض نور خورشید نیز از عوامل خطر زای اصلی این سرطان به خصوص در افرادی که در فضای باز کار می کنند محسوب می شود زیرا این افراد به مدت طولانی تر در معرض نور خورشید قرار دارند.
عوامل خطر زای سرطان لب
به طور کلی سالانه حدود 40 هزار نفر به سرطان لب مبتلا می شوند و در این میان سبک زندگی، بیشترین تاثیر را در ابتلا به این سرطان دارد.
برخی عوامل خطر زا در بروز سرطان لب عبارتند از :
- سیگار کشیدن یا استفاده از محصولات تنباکو (سیگار، سیگار برگ، پیپ یا تنباکوی جویدنی)
- مصرف شدید الکل
- قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور مستقیم (خواه نور طبیعی یا مصنوعی از جمله تخت های برنزه)
- روشن بودن پوست
- مرد بودن
- ابتلا به ویروس پاپیلومای انسانی که نوعی عفونت مقاربتی است
- سن بالای 40 سال
علائم سرطان لب
علائم و نشانه های سرطان لب عبارتند از :
- زخم، ضایعه، تاول، زخم یا توده روی دهان که از بین نمی رود
- لکه قرمز یا سفید روی لب ها
- خونریزی یا درد لب ها
- تورم فک
سرطان لب ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد و دندانپزشک طی معاینه روتین دندانپزشکی متوجه آن شود. توجه داشته باشید زخم یا توده روی لب ها لزوما به معنای سرطان لب نیست اما بهتر است هر گونه علامت را با پزشک یا دندانپزشک خود در میان بگذارید.
تشخیص سرطان لب
پزشک برای تشخیص سرطان لب ابتدا به معاینه فیزیکی لب ها و سایر قسمت های دهان پرداخته و طی آن هر گونه ناحیه غیر طبیعی و علائم احتمالی را بررسی می کند.
همچنین ممکن است با انگشت دست داخل لب ها را لمس کرده و از آینه و نور برای مشاهده دقیق داخل دهان استفاده کند. تورم غدد لنفاوی ناحیه گردن نیز طی معاینه بررسی خواهد شد.
علاوه بر این پزشک احتمالا درباره موارد زیر سوالاتی از فرد می پرسد :
- سابقه سلامتی
- سابقه مصرف سیگار و الکل
- بیماری های اخیر
- استفاده از تکنیک های پزشکی و دندانپزشکی
- سابقه خانوادگی بیماری
- لیست داروهای مصرفی
در صورتی که پزشک بعد از بررسی همه موارد ذکر شده به سرطان لب مشکوک شود، احتمالا از بیوپسی برای تایید تشخیص خود استفاده خواهد کرد. اگر نتایج بیوپسی ابتلای فرد به این بیماری را تایید کند ممکن است برای تعیین میزان پیشرفت یا گسترش سرطان به سایر بخش های بدن از آزمایش های دیگر استفاده شود، از جمله :
- سی تی اسکن
- اسکن ام آر آی
- پت اسکن
- اشعه ایکس قفسه سینه
- تست شمارش کامل خون
- آندوسکوپی
درمان سرطان لب
عمل جراحی، پرتو درمانی و شیمی درمانی تنها برخی از روش های درمانی موجود برای سرطان لب می باشند. سایر گزینه ها شامل درمان هدفمند و درمان های تحقیقاتی مانند ایمونو تراپی و ژن درمانی است.
ناگفته نماند درمان سرطان لب مانند سایر انواع سرطان به مرحله، میزان پیشرفت سرطان از جمله اندازه تومور و سلامت عمومی فرد بستگی دارد.
اگر تومور کوچک باشد معمولا از عمل جراحی برای برداشتن آن استفاده می شود که شامل برداشتن تمام بافت های درگیر با سرطان و همچنین ترمیم لب (از نظر زیبایی و عملکرد) است.
اگر تومور بزرگ باشد یا فرد در مراحل پیشرفته بیماری قرار داشته باشد ممکن است از پرتو درمانی و شیمی درمانی برای کوچک کردن تومور قبل یا بعد از جراحی استفاده شود تا خطر عود مجدد کاهش یابد.
درمان های مبتنی بر شیمی درمانی، داروها را به سراسر بدن پخش می کنند و خطر گسترش یا عود سرطان را کاهش می دهند.
لازم به ذکر است در مورد افرادی که سیگار می کشند، ترک سیگار قبل از درمان می تواند نتایج درمان را بهبود بخشد.
عوارض سرطان لب
سرطان لب در صورت عدم درمان می تواند به سایر نواحی دهان و زبان و همچنین اندام های دورتر بدن گسترش یابد که در این صورت درمان آن بسیار دشوارتر می شود.
علاوه بر این تکنیک های درمانی مورد استفاده می توانند مشکلات عملکردی و زیبایی زیادی به همراه داشته باشند. به عنوان مثال افرادی که تحت عمل جراحی برای برداشتن تومورهای بزرگ قرار می گیرند ممکن است بعد از جراحی دچار مشکل در گفتار، جویدن و بلع شوند.
جراحی همچنین می تواند به تغییر شکل لب و صورت منجر شود. خوشبختانه مشکلات گفتاری فرد با کمک آسیب شناس گفتاری می تواند بهبود بیابد و جراحان ترمیمی یا زیبایی می توانند استخوان ها و بافت های صورت را ترمیم کنند.
برخی عوارض شیمی درمانی و پرتو درمانی عبارتند از :
- ریزش مو
- ضعف و خستگی
- کاهش اشتها
- حالت تهوع
- استفراغ
- بی حسی در دست ها و پاها
- کم خونی شدید
- کاهش وزن
- پوست خشک
- گلو درد
- تغییر در مزه ها
- عفونت
- غشاهای مخاطی ملتهب در دهان
پیشگیری از سرطان لب
با اجتناب از مصرف انواع تنباکو ،مصرف بیش از حد الکل و قرار گرفتن در معرض نور طبیعی و مصنوعی به خصوص استفاده از تخت های برنزه کننده می توان از ابتلا به سرطان لب پیشگیری کرد.
به علاوه افرادی که به هر دلیل بیشتر در معرض ابتلا به سرطان لب قرار دارند لازم است به طور منظم به دندانپزشک یا پزشک مراجعه کرده و معاینه شوند.
چشم انداز سرطان لب
سرطان لب معمولا به خوبی درمان می شود زیرا لب ها برجسته و در معرض دید هستند و ضایعات ایجاد شده در آن ها به راحتی قابل تشخیص می باشند. به طور کلی گفته شده امید به زندگی بعد از درمان بدون عود طی 5 سال بیش از 90 درصد است.
ناگفته نماند افرادی که قبلا به سرطان لب مبتلا بوده اند ممکن است در آینده به سرطان دیگری در ناحیه سر، گردن یا دهان مبتلا شوند. به همین دلیل بعد از پایان فرایند درمانی این سرطان لازم است فرد به طور منظم تحت معاینه قرار بگیرد.
منبع: healthline
