شیمی درمانی یک درمان رایج سرطان است که از یک یا چند دارو برای مبارزه با سلول های سرطانی در بدن شما استفاده می کند.
علائم آن که ممکن است شامل خشکی دهان، تغییرات چشایی، حالت تهوع و خستگی باشد می تواند باعث شود که غذا خوردن کاری طاقت فرسا به نظر برسد.
با این حال داشتن یک رژیم غذایی سالم و متعادل در طول درمان سرطان برای حفظ عملکرد بهینه بدن مهم است.
غذاهایی که طعم ملایمی دارند، هضم آن ها برای معده آسان است و مواد مغذی زیادی دارند برخی از بهترین گزینه ها هستند.
در ادامه این مقاله با تغذیه مناسب و مواد غذایی مفید در دوران شیمی درمانی آشنا می شوید. با سومیتا همراه باشید؛
مواد غذایی مفید و مناسب در دوران شیمی درمانی
1. بلغور جو دوسر
بلغور جو دوسر مواد مغذی متعددی را فراهم می کند که می تواند به بدن شما در دوران شیمی درمانی کمک کند.
بلغور جو دوسر مقادیر زیادی کربوهیدرات، پروتئین و آنتی اکسیدان و همچنین چربی های سالم بیشتری نسبت به اکثر غلات دارد. همچنین به دلیل بتا گلوکان، نوعی فیبر محلول که باکتری های مفید روده شما را تغذیه می کند به تنظیم روده های شما کمک می کند.
طعم خنثی و بافت خامه ای بلغور جو دوسر به ویژه در صورتی که عوارض جانبی رایج شیمی درمانی مانند خشکی دهان یا زخم های دهان را تجربه می کنید مفید است.
علاوه بر این می توانید جو دوسر را در شیر دلخواه خود خیس کنید و یک شب در یخچال بگذارید. صبح ها می توانید روی آن را با انواع توت ها، عسل یا آجیل تزیین کرده و میل کنید.
اگر بلغور جو دوسر را در سفر مصرف می کنید آن را در عرض 2 ساعت بخورید تا از بیماری های ناشی از غذا جلوگیری کنید – اگرچه می توانید با نگهداری آن در جای خنک تر این خطر را به حداقل برسانید.
میوه، شربت افرا و آجیل مکمل های رایج هستند اگرچه می توانید بلغور جو دوسر خوش طعم را با آووکادو یا تخم مرغ نیز درست کنید. اگر حالت تهوع یا زخم دهان دارید آن را ساده یا با مقداری نمک بخورید.
2. آووکادو
اگر اشتهای شما کم است آووکادو می تواند کالری و مواد مغذی لازم را در رژیم غذایی شما بگنجاند.
این میوه خامه ای و سبز رنگ به ویژه سرشار از چربی های تک غیراشباع سالم است که می تواند به کاهش کلسترول LDL و در عین حال افزایش کلسترول HDL کمک کند. همچنین حاوی فیبر است، 100 گرم آن 27 درصد مقدار مورد نیاز روزانه برای فیبر را فراهم می کند.
فیبر آووکادو مدفوع شما را حجیم و باکتری های مفید روده شما را تغذیه می کند.
از آنجایی که آووکادو سیر کننده، همه کاره و ملایم است اگر دچار خشکی دهان، یبوست، زخم های دهان یا کاهش وزن هستید آووکادو یک گزینه عالی است.
می‌توانید آن ها را له کنید و روی نان تست پخش کنید یا برش بزنید تا روی یک کاسه غلات، لوبیا یا سوپ قرار دهید.
فقط مطمئن شوید که آووکادوهای پوست کنده نشده را قبل از برش دادن آن ها بشویید زیرا پوست آن ها می تواند حاوی لیستریا باشد – یک باکتری رایج که می تواند باعث مسمومیت غذایی شود.
3. تخم مرغ
خستگی یکی از عوارض جانبی رایج شیمی درمانی است.
تخم مرغ ها ممکن است به دلیل مقادیر بالای پروتئین و چربی ها با خستگی مقابله کنند – تقریبا 6 گرم پروتئین و 4 گرم چربی در یک تخم مرغ متوسط (44 گرم) وجود دارد.
در حالی که چربی به بدن شما انرژی می دهد، پروتئین به حفظ و ساخت توده عضلانی کمک می کند که به ویژه در طول شیمی درمانی مهم است.
می توانید تخم مرغ ها را آب پز کنید یا آن ها را به صورت املت درست کنید. برای جلوگیری از مسمومیت غذایی، مطمئن شوید که آن ها کاملا پخته شده باشند.
بافت نرم تخم مرغ ها، آن ها را در صورت ابتلا به زخم های دهانی ایده آل می کند.
4. آبگوشت
تغییرات چشایی در طول شیمی درمانی طبیعی است.
در این موارد آبگوشت یک جایگزین عالی برای هیدراته نگه داشتن شماست. از جوشاندن آب با سبزیجات و در صورت تمایل گوشت یا مرغ و استخوان ها آبگوشت درست می شود.
در طی این فرآیند الکترولیت ها در مایع آزاد می شوند. این ذرات باردار که شامل مواد مغذی مانند سدیم، پتاسیم، کلر و کلسیم هستند به عملکرد صحیح بدن شما کمک می کنند.
در صورت از دست دادن الکترولیت ها از طریق استفراغ، تعریق یا اسهال نوشیدن آبگوشت می تواند مفید باشد.
اگر اشتهای آن را دارید می توانید مرغ، توفو یا سبزیجات را به آبگوشت خود اضافه کنید. در صورت داشتن زخم های دهان پوره کردن این مخلوط کمک می کند تا راحت تر آن را بخورید.
برای افزودن مواد مغذی به خصوص زمانی که خشکی دهان یا کم اشتهایی دارید می توانید یک قاشق پودر پروتئین بی طعم مانند پودر کلاژن را در آن بریزید.
با این حال اگر حالت تهوع یا استفراغ دارید آبگوشت خود را ساده درست کنید و به آرامی میل کنید. آبگوشت در این موارد عالی است زیرا کمبود فیبر آن هضم را آسان‌تر می کند.
5. بادام و سایر مغزها
در طول شیمی درمانی میان وعده ها می توانند مفید باشند.
مصرف آجیل مانند بادام و بادام هندی نه تنها در سفر آسان است بلکه دارای مقادیر کافی پروتئین، چربی های سالم، ویتامین ها و مواد معدنی است.
بادام منبعی غنی از منگنز و مس است و به ترتیب 27 و 32 درصد مقدار مورد نیاز روزانه را در 28 گرم تامین می کند.
این مواد معدنی سوپراکسید دیسموتاز، از قوی ترین آنتی اکسیدان ها در بدن را تشکیل می دهند. آنتی اکسیدان ها به مبارزه با رادیکال های آزاد که به سلول های شما آسیب می رسانند کمک می کنند.
همچنین می توانید آجیل را به بلغور جو دوسر یا غذاهای دیگر اضافه کنید.
با این حال اگر زخم های دهانی دارید خوردن آن ها ممکن است سخت باشد. در این موارد به جای آن کره های آجیلی را انتخاب کنید.
6. تخمه کدو تنبل
مانند آجیل، تخمه کدو تنبل برای میان وعده ها عالی است.
آن ها سرشار از چربی ها، پروتئین و آنتی‌اکسیدان هایی مانند ویتامین E هستند که می تواند به مبارزه با التهاب کمک کند.
علاوه بر این آن ها تقریبا 3 گرم آهن در هر 1/3 فنجان (33 گرم) دارند یا حدود 15 درصد از مقدار مورد نیاز روزانه را تامین می کنند.
با این حال برخی از درمان ها مانند تزریق خون ممکن است خطر اضافه بار آهن یا آهن اضافی را در بدن شما افزایش دهد. در صورت ابتلا به این بیماری باید مراقب مصرف تخمه کدو تنبل و سایر غذاهای پر آهن باشید.
7. کلم بروکلی و سایر سبزیجات چلیپایی
سبزیجات چلیپایی از جمله کلم کیل، کلم بروکلی، گل کلم و کلم پیچ دارای مشخصات تغذیه ای چشمگیر هستند.
کلم بروکلی مقدار قابل توجهی ویتامین C را ارائه می دهد. این ویتامین برای سیستم ایمنی بدن شما حیاتی است.
علاوه بر این حاوی سولفورافان است، یک ترکیب گیاهی که تصور می شود سلامت مغز را بهبود می بخشد.
تحقیقات نشان داده است که سولفورافان می تواند با کاهش التهاب و محافظت از سلول ها در برابر آسیب تاثیر مثبتی بر سلامت مغز بگذارد که به ویژه در دوران شیمی درمانی مهم است.
این سبزیجات را با روغن زیتون و کمی نمک بخارپز کرده یا تفت دهید. اگر تغییرات چشایی و مزه را تجربه می کنید تا زمانی که زخم دهان یا حالت تهوع ندارید آب لیموترش را استفاده کنید.
8. اسموتی های خانگی
اگر در جویدن غذای جامد یا دریافت مواد مغذی کافی در رژیم غذایی خود مشکل دارید اسموتی های خانگی گزینه بسیار خوبی هستند.
آن ها بسیار قابل تنظیم هستند و به شما امکان می دهند بهترین مواد را برای علائم خود انتخاب کنید.
در اینجا یک فرمول اساسی برای تهیه اسموتی آورده شده است :
- 1-2 فنجان (240-475 میلی لیتر) مایعات
- 1.5-3 فنجان (225-450 گرم) سبزیجات و یا میوه های تازه
- 1 قاشق غذاخوری (15 گرم) پروتئین
- 1 قاشق غذاخوری (15 گرم) چربی
به عنوان مثال میوه های تازه یا یخ زده را با شیر یا کفیر ترکیب کنید سپس یک یا دو مشت برگ اسفناج شسته شده را در آن بریزید. یک قاشق از دانه کتان را برای چربی و کره بادام زمینی را برای پروتئین بریزید.
اگر از انواع توت های تازه استفاده می کنید حتما آن ها را قبل از شستشو در آب خیس کنید. این به حذف هر گونه زباله یا باکتری که می تواند شما را بیمار کند کمک می کند.
همچنین می توانید کمی لیموترش را در آن بریزید تا طعم بهتری پیدا کند.
9. نان ها یا کراکرها
اگر دچار اسهال یا حالت تهوع هستید نان های سفید یا کراکرها انتخاب خوبی هستند زیرا معمولا هضم آن ها آسان است. انواع غلات کامل که مواد مغذی بیشتری را تامین می کنند برای زمانی که معده شما ناراحت نیست ایده آل هستند.
کراکرهای نمکی مخصوصا برای جبران سدیم از دست رفته در اثر اسهال یا استفراغ مفید هستند.
اگر می خواهید طعم و مواد مغذی بیشتری داشته باشید آن ها را ساده میل کنید یا آن را با کره آجیل، آووکادوی له شده یا پنیر ریکوتا میل کنید.
10. ماهی
اگر از غذاهای دریایی لذت می برید زمانی که تحت شیمی درمانی هستید بهتر است هفته ای دو وعده ماهی بخورید. به این دلیل که پروتئین و اسید چرب امگا 3 را تامین می کند.
امگا 3 چربی های مهمی هستند که باید از طریق رژیم غذایی دریافت کنید. آن ها از سلامت مغز حمایت می کنند و دارای خواص ضد التهابی هستند. به علاوه خوردن مقدار زیادی پروتئین و غذاهای غنی از چربی سالم مانند ماهی می تواند به شما کمک کند از کاهش وزن در طول درمان جلوگیری کنید.
ماهی قزل آلا، ماهی خال خالی، ماهی تن باله دراز و ساردین سرشار از این چربی ها هستند.
ماهی های چرب تر مانند سالمون و شاه ماهی منبع غنی ویتامین D هستند که برای سلامت استخوان ها و سیستم ایمنی لازم است. در واقع یک فیله ماهی سالمون کوچک (170 گرم) 113 درصد از مقدار مورد نیاز روزانه ویتامین D را فراهم می کند.
ماهی خود را با آب لیموترش بخار پز کنید، سرخ کنید یا کباب کنید. از دماسنج گوشت استفاده کنید تا مطمئن شوید که دمای داخلی آن حداقل 63 درجه سانتیگراد – یا 74 درجه سانتیگراد در صورت گرم کردن مجدد آن است.
خلاصه
شیمی درمانی می تواند منجر به عوارض جانبی زیادی شود از جمله خشکی دهان، تغییر حس چشایی، خستگی، زخم های دهان و حالت تهوع. اینها می توانند خوردن غذا را سخت یا غیر جذاب کنند.
دانستن اینکه چه غذاهایی بخورید مانند غذاهای ملایم برای زخم های دهان و بافت های مرطوب یا خامه ای برای خشکی دهان ممکن است به تغذیه بدن شما در حین انجام درمان سرطان کمک کند.
بسته بندی غذاهای مقوی و مناسب برای سفر بسیار مفید است. رعایت ایمنی غذایی نیز برای کاهش خطر مسمومیت غذا مهم است.
با این حال اگر در طول درمان در جویدن یا بلع مشکل دارید با پزشک خود صحبت کنید.
منبع : healthline
