اپی گلوتیت (به انگلیسی: Epiglottitis) به التهاب و ورم اپی گلوت گفته می شود که یک عارضه جدی و بالقوه تهدید کننده زندگی محسوب می شود.
افرادی که به این بیماری مبتلا می شوند به دلیل مشکلات شدید تنفسی احتمالی نیاز به مراقبت فوری پزشکی و مراجعه به اورژانس دارند و عدم رسیدگی به موقع می تواند به مرگ آن ها منجر شود.
در ادامه قصد داریم درباره اپی گلوتیت و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛
اپی گلوتیت چیست؟
اپی گلوتیت به التهاب اپی گلوت گفته می شود که می تواند به دلیل عفونت یا علل دیگری همچون ضربه فیزیکی رخ دهد.
اپی گلوت بیشتر از غضروف تشکیل شده و در قسمت قاعده زبان قرار گرفته است. این اندام مانند یک سوپاپ عمل می کند تا از وارد شدن مایعات و غذاها به نای جلوگیری کند.
گاهی بافت اپی گلوت عفونی و متورم شده و مجاری تنفسی فرد را مسدود کند که بسیار جدی بوده و نیاز به مراقبت فوری پزشکی یا مراجعه به اورژانس دارد.
اپی گلوت در کودکان شایع تر است اما بزرگسالان نیز ممکن است به آن مبتلا شوند. این مسئله نیاز به تشخیص و درمان سریع به خصوص در کودکان دارد که بیشتر در معرض عوارض تنفسی قرار دارند.
علت اپی گلوتیت
عفونت باکتریایی شایع ترین علت اپی گلوتیت است. باکتری ها ممکن است از طریق تنفس وارد بدن شده و اپی گلوت را عفونی کنند.
شایع ترین گونه باکتری عامل این بیماری هموفیلوس آنفلوآنزای نوع b نام دارد که به آن باکتری Hib نیز گفته می شود. این باکتری از طریق استنشاق میکروب های پخش شده هنگام سرفه و عطسه به افراد دیگر انتقال پیدا می کند.
از دیگر سویه های باکتریای عامل اپی گلوتیت می توان به استرپتوکوک A ، B و C و همچنین استرپتوکوک پنومونیه اشاره کرد. استرپتوکوک نوع A نوعی باکتری عامل گلو درد استرپتوکوکی است و استرپتوکوک پنومونیه علت شایع پنومونی باکتریایی می باشد.
ویروس های عامل بیماری های زونا و آبله مرغان و همچنین ویروس های عامل عفونت های تنفسی نیز ممکن است در ابتلای به این بیماری نقش داشته باشند. قارچ هایی همچون بثورات پوشک یا عفونت های مخمری نیز ممکن است به التهاب اپی گلوت منجر شوند.
از علل دیگر این بیماری می توان به موارد زیر اشاره کرد :
- دود کردن کوکائین
- استنشاق مواد شیمیایی و سوختگی های شیمیایی
- بلعیدن یک جسم خارجی
- سوختن گلو با بخار یا سایر منابع گرمایی
- سابقه آسیب دیدن گلو در اثر ضربه مانند ضربه چاقو یا شلیک گلوله
چه کسانی در معرض ابتلا قرار دارند؟
همه افراد ممکن است به اپی گلوتیت مبتلا شوند، با این حال عوامل متعدد می توانند خطر ابتلا به این عارضه را افزایش دهند، از جمله :
1. سن
کودکان کمتر از 12 ماه بیشتر در معرض خطر ابتلا به اپی گلوتیت قرار دارند زیرا هنوز واکسیناسیون Hib را به طور کامل دریافت نکرده اند.
به طور کلی گفته شده این بیماری معمولا در کودکان 2 تا 6 سال رخ می دهد و در افراد مسن بالای 85 سال نیز دیده می شود.
همچنین کودکان ساکن در مناطقی که واکسیناسیون در آن ها انجام نمی شود یا والدین کودکان نسبت به این مسئله اقدام نمی کنند بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند.
2. جنسیت
به دلایل نا شناخته دیده شده مردان بیشتر از زنان به این عارضه مبتلا می شوند.
3. عوامل محیطی
کسانی که در محیط های شلوغ زندگی یا کار می کنند بیشتر احتمال دارد به میکروب های مختلف آلوده شوند. به همین دلیل حضور در محیط های پر جمعیت مانند مدارس یا مهد کودک ها احتمال ابتلای کودکان به انواع عفونت های تنفسی و همچنین اپی گلوتیت را افزایش می دهد.
4. سیستم ایمنی ضعیف
بدن افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند در مقابله با عفونت ها ضعیف تر عمل کرده و فرد بیشتر در معرض ابتلا به عفونت هایی همچون اپی گلوتیت قرار می گیرد. همچنین ثابت شده ابتلا به دیابت از عوامل خطر زا در بزرگسالان محسوب می شود.
علائم اپی گلوتیت
علائم اپی گلوتیت – فارغ از این که علت بروز آن چه بوده باشد – مشابه است با این حال کودکان و بزرگسالان ممکن است علائم متفاوتی تجربه کنند.
به عنوان مثال دیده شده کودکان حتی طی چند ساعت به این عارضه دچار می شوند در حالی که در بزرگسالان، فرایند ابتلا آهسته و طی چند روز صورت می گیرد.
علائم شایع اپی گلوتیت در کودکان عبارتند از :
- تب بالا
- کاهش علائم هنگام خم شدن به جلو یا ایستادن کامل
- گلو درد
- صدای خشن
- سرازیر شدن بزاق
- مشکل بلع
- بلع دردناک
- بی قراری
- تنفس از طریق دهان
علائم شایع در بزرگسالان عبارتند از :
- تب
- مشکل در تنفس
- مشکل بلع
- صدای خش دار
- تنفس دشوار و پر سر و صدا
- گلو درد شدید
- ناتوانی در نفس کشیدن
عدم درمان اپی گلوتیت می تواند به مسدود شدن کامل راه تنفسی در فرد منجر شود. در این حالت کمبود اکسیژن رنگ پوست را تغییر می دهد که نشان دهنده بحرانی بودن وضعیت است و نیاز به مراقبت فوری دارد.
افرادی که با توجه به علائم ظاهر شده، به ابتلای خود به این بیماری مشکوک هستند لازم است هر چه سریع تر با اورژانس تماس بگیرند.
تشخیص اپی گلوتیت
با توجه به جدی بودن این بیماری، ممکن است پزشک تنها با معاینه فیزیکی و بررسی سابقه پزشکی، فرد را در بیمارستان بستری کند. بعد از بستری شدن نیز معمولا از یکی از آزمایش های زیر برای تایید تشخیص استفاده می شود :
- اشعه ایکس گلو و قفسه سینه برای بررسی شدت التهاب و عفونت
- کشت گلو و خون برای تعیین علت عفونت مانند باکتری یا ویروس ها
- معاینه گلو با استفاده از لوله فیبر نوری
درمان اپی گلوتیت
پزشک پس از تشخیص این عارضه معمولا ابتدا با استفاده از دستگاه پالس اکسی متری سطح اکسیژن بیمار را کنترل کرده و از باز بودن مجرای تنفسی او اطمینان حاصل می کند.
در صورتی که سطح اکسیژن خون بسیار پایین باشد به احتمال زیاد از طریق لوله تنفسی یا ماسک، اکسیژن بیشتری به ریه ها منتقل می شود. همچنین ممکن است از یک یا همه درمان های زیر استفاده شود :
- مایعات داخل وریدی برای تغذیه و هیدراتاسیون تا زمانی که فرد دوباره قادر به بلع باشد
- آنتی بیوتیک برای درمان عفونت باکتریایی تشخیص داده شده یا مشکوک
- داروهای ضد التهابی مانند کورتیکو استروئیدها برای کاهش تورم گلو
در موارد شدید ممکن است نیاز به انجام تراکستومی یا کریکوتیروئیدوتومی باشد.
تراکستومی نوعی عمل جراحی جزئی است که در آن یک برش کوچک بین حلقه های نایی ایجاد می شود، سپس لوله تنفسی مستقیم از گردن و داخل نای عبور و اپی گلوت دور زده می شود. این تکنیک با جابه جایی اکسیژن از نارسایی تنفسی جلوگیری می کند.
راه حل دیگر کریکوتیروئیدوتومی است که طی آن یک برش یا سوزن در نای درست زیر سیب آدم قرار داده می شود.
لازم به ذکر است در صورت مراجعه فوری به پزشک، در اکثر موارد بیمار به طور کامل بهبود می یابد.
پیشگیری از اپی گلوتیت
با برخی اقدامات می توان خطر ابتلا به اپی گلوتیت را کاهش داد.
به عنوان مثال توصیه شده کودکان حتما از سن 2 ماهگی 2 تا 3 دوز واکسن Hib دریافت کنند که معمولا در سنین 2 ماهگی، 4 ماهگی و 6 ماهگی تزریق می شود و احتمالا بین 12 تا 15 ماهگی، دوز تقویت کننده دریافت می شود.
برای جلوگیری از انتشار میکروب ها حتما به طور منظم دست های خود را بشویید یا از ضد عفونی کننده استفاده کنید. همچنین توصیه می شود از خوردن غذا در یک ظرف و نوشیدنی در یک لیوان اجتناب شود.
منبع: healthline
