افتادگی دریچه میترال (به انگلیسی: Mitral valve prolapse) نوعی عارضه قلبی است که به دلیل تغییر ساختاری در دریچه میترال قلب ایجاد شده و در عملکرد این اندام اختلال ایجاد می کند.
این عارضه اگرچه ممکن است در ابتدا علامتی نداشته یا علائم و عوارض اندکی به همراه داشته باشد اما با گذشت زمان احتمالا علائم آن تشدید شده و خطر بروز مشکلات جدی قلبی از جمله عفونت ها، آریتمی تهدید کننده زندگی و نارسایی احتقانی قلب را افزایش می دهد.
در ادامه قصد داریم درباره افتادگی دریچه میترال و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛
افتادگی دریچه میترال چیست؟
افتادگی دریچه میترال که به آن سندرم بارلو نیز گفته می شود زمانی رخ می دهد که این دریچه به درستی کار نکند و اجازه دهد خون به داخل دهلیز چپ برگردد. در این صورت قلب نمی تواند خون کافی از بطن چپ خارج کند و خون اکسیژن دار مورد نیاز اندام های مختل بدن به خوبی تامین نمی شود.
دریچه میترال یکی از چهار دریچه قلب است که بین دو حفره دهلیز چپ و بطن چپ قرار گرفته و جریان خون را بین این دو حفره کنترل می کند، به این صورت که خون را از دهلیز چپ به بطن چپ منتقل کرده و مانع جریان یافتن آن به سمت عقب می شود.
زمانی که دریچه میترال به درستی کار می کند با انقباض بطن چپ به طور کامل بسته شده و از برگشت مجدد خون به داخل دهلیز چپ جلوگیری می کند.
اما در افرادی که به افتادگی دریچه میترال دچار هستند ساختار دریچه میترال غیر طبیعی است، به همین دلیل با هر انقباض قلب به سمت عقب می لغزد و خون از بطن چپ به داخل دهلیز چپ نشت می کند. این مسئله می تواند به علائمی همچون خستگی و تنگی نفس منجر شود اگرچه بسیاری از افراد مبتلا هیچ علامتی ندارند.
مقدار خونی که به دهلیز چپ بر می گردد در افراد مبتلا به این بیماری متفاوت است، در موارد نادر این مقدار خون زیاد بوده و مشکلاتی ایجاد می کند.
عدم درمان دریچه میترال می تواند به عوارض جدی و کشنده مانند نارسایی قلبی و ضربان قلب نامنظم یا آریتمی منجر شود.
علائم افتادگی دریچه میترال
بسیاری از افرادی که دچار افتادگی دریچه میترال می شوند هرگز علامتی تجربه نمی کنند و تشخیص در بسیاری از موارد به صورت غیر منتظره رخ می دهد.
با این حال در برخی موارد علائمی دیده می شود که با گذشت زمان تشدید پیدا می کند. این علائم ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد و برخی از آن ها عبارتند از :
- تپش قلب سریع
- ضربان قلب نا منظم
- خستگی
- سرگیجه یا سبکی سر
- تنگی نفس
- سرفه
- اضطراب
- درد و ناراحتی در قفسه سینه که علت بروز آن حمله قلبی یا سایر مشکلات قلبی نمی باشد
افرادی که دچار این علائم هستند لازم است با پزشک مشورت کنند.
علت افتادگی دریچه میترال
افتادگی دریچه میترال به دلیل وقوع ناهنجاری در این دریچه رخ می دهد. ناهنجاری های شایع که باعث بروز این عارضه می شوند عبارتند از :
- لت های دریچه میترال ممکن است تا اندازه غیر طبیعی بلند باشند
- دهانه دریچه میترال ممکن است کشیده شده و به طور کامل بسته نشود
- ممکن است لت های دریچه بیش از حد شل شده و به داخل دهلیز هل داده شوند
علت اصلی بروز این عارضه هنوز مشخص نیست اما به نظر می رسد عوامل ژنتیکی در بروز آن نقش داشته باشند. بسیاری از افراد مبتلا از بدو تولد به این وضعیت دچار هستند و به خصوص زمانی که فردی در خانواده به آن مبتلا باشد احتمال بروز آن در سایر افراد افزایش می یابد.
گاهی افراد با افزایش سن و کشیده شدن یا تحلیل رفتن لت های دریچه به افتادگی دریچه میترال مبتلا می شوند. برخی افراد مبتلا به اختلالات همبند مانند سندرم مارفان نیز ممکن است دچار افتادگی دریچه میترال شوند.
تشخیص افتادگی دریچه میترال
بسیاری از بیماری ها علائم مشابه افتادگی دریچه میترال ایجاد می کنند. به طور کلی هر کس که درد شدید در ناحیه قفسه سینه داشته باشد لازم است برای پیشگیری از بروز حمله قلبی به اورژانس مراجعه کند.
بسیاری از افراد مبتلا به افتادگی دریچه میترال زمانی که برای معاینات روتین قلبی به پزشک مراجعه می کنند متوجه بیماری خود می شوند و پزشک ممکن است با گوش دادن به صدای قلب آن ها نوعی سوفل قلبی را تشخیص دهد.
پزشک برای تایید تشخیص و ارزیابی شدت بیماری معمولا آزمایش هایی تجویز می کند که شامل موارد زیر می باشد :
- اکو کاردیوگرام
- تست استرس اکو کاردیوگرام
- الکتروکاردیوگرام که طی آن تکانه های الکتریکی قلب ثبت می شود
درمان افتادگی دریچه میترال
افرادی که به این عارضه دچار هستند اغلب نیازی به درمان ندارند، با این حال اگر این عارضه با علائم همراه باشد یا مقدار زیادی خون به دهلیز چپ برگردد ممکن است نیاز به استفاده از تکنیک های درمانی بسته به شدت افتادگی و علائم آن باشد.
برخی تکنیک های درمانی عبارتند از :
- نظارت دقیق
- دارو درمانی
- عمل جراحی
در اکثر موارد نظارت دقیق برای درمان این عارضه کافی است. در این حالت لازم است فرد مبتلا به طور مرتب به پزشک مراجعه کرده و علائم جدیدی را که نشانه تشدید وضعیت است گزارش کند. همچنین ممکن است لازم باشد به صورت دوره ای اکو کاردیوگرام انجام دهد.
اگر وضعیت وخیم تر شده و علائم بیماری در فرد ظاهر شود احتمالا نیاز به تجویز دارو توسط پزشک خواهد بود، البته این نوع درمان اثر بخشی محدود دارد.
پزشک ممکن است از داروهای مسدود کننده بتا برای مواردی که بیمار در اثر بازگشت اندکی جریان خون دچار تپش قلب می شود استفاده کند. در مورد علائم مهم تر یا بازگشت خون قابل توجه احتمالا ترکیبی از داروها تجویز می شود، از جمله :
- داروهای رقیق کننده خون برای کاهش خطر لخته شدن خون در افرادی که به فیبریلاسیون دهلیزی دچار شده اند
- گشاد کننده های عروق برای شل شدن عروق خونی
- دیورتیک ها برای از بین بردن سدیم و مایعات اضافی
- داروهایی برای تنظیم ضربان قلب
پزشک ممکن است در موارد زیر از عمل جراحی برای درمان استفاده کند :
- بازگشت مقادیر زیاد خون
- افزایش تدریجی میزان بازگشت خون به مرور زمان
- گشاد شدن یا ضعیف شدن عضله قلب
- علائمی که با داروها بهبود پیدا نمی کنند
پزشک معمولا تنها در صورتی عمل جراحی را توصیه می کند که مقدار زیادی خون به دهلیز برگشته و علائم شدیدی ایجاد کند یا به عوارض جدی منجر شود.
برای این منظور ممکن است از عمل جراحی باز یا تکنیک های کمتر تهاجمی استفاده شود، برخی گزینه ها عبارتند از :
- ترمیم دریچه میترال : این روش باعث بسته شدن لف های دریچه شده و به جلوگیری از برگشت خون کمک می کند
- تعویض دریچه : پزشک جراح ممکن است دریچه هایی را که ترمیم آن ها امکان پذیر نیست با دریچه های مصنوعی تعویض کند
- میتراکلیپ : روشی با حداقل میزان تهاجم که با چسباندن لف های دریچه نشتی خون را کاهش می دهد
عوارض افتادگی دریچه میترال
افتادگی دریچه میترال در موارد بسیار نادر ممکن است عوارض زیر را به دنبال داشته باشد :
- نارسایی قلبی
- آریتمی
- عفونت بافت های داخلی قلب
به طور کلی عوارض به ندرت رخ می دهند و اکثر افراد مبتلا می توانند زندگی سالم و طبیعی داشته باشند.
چشم انداز افتادگی دریچه میترال
افتادگی دریچه میترال در اکثر موارد جدی یا تهدید کننده زندگی نیست و بسیاری از افراد مبتلا هیچ علامتی را تجربه نمی کنند. با این حال وضعیت فرد ممکن است با گذشت زمان بدتر شده و علائمی را در خود مشاهده کند.
توصیه می شود همه افرادی که احساس درد شدید در قفسه سینه خود دارند با پزشک در این باره مشورت کنند.
منبع: medicalnewstoday
