کهیر (به انگلیسی: Hives) نوعی بثورات پوستی قرمز رنگ، برجسته و خارش دار است که در اکثر موارد در واکنش بدن به مواد حساسیت زا (آلرژن) رخ داده و ممکن است با سوزش همراه باشد.
زمانی که بدن دچار واکنش های آلرژیک می شود به دنبال آزاد شدن هیستامین، مایع از عروق ریزی به نام مویرگ ها نشت پیدا می کند که در پوست جمع شده و باعث بروز بثورات می شود. گفته شده حدود 20 درصد افراد در دوره ای از زندگی خود این عارضه پوستی را تجربه کرده اند.
در ادامه قصد داریم درباره کهیر و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛
کهیر چیست؟
کهیر به جوش های خارش دار و برجسته روی پوست گفته می شود که معمولا به رنگ قرمز، صورتی یا هم رنگ گوشت بوده و گاهی با سوزش یا آسیب همراه می باشند.
این عارضه در اکثر موارد به دنبال واکنش آلرژیک بدن به دارو، غذا یا مواد حساسیت زای موجود در محیط ایجاد می شود و اغلب یک مشکل حاد (موقتی) می باشد که با داروهای آلرژی تسکین می یابد.
اکثر بثورات کهیری به خودی خود از بین می روند اما در موارد مزمن و زمانی که واکنش آلرژیک شدید رخ داده باشد ممکن است نیاز به اقدامات پزشکی خاص باشد.
لازم به ذکر است کهیر مسری نمی باشد.
انواع کهیر
کهیر می تواند حاد یا مزمن باشد.
کهیر حاد شایع ترین نوع است که علائم آن کمتر از 6 هفته طول می کشد و معمولا صورت، گردن، انگشتان دست، انگشتان پا و اندام تناسلی در مردان را درگیر می کند اما ممکن است در نواحی دیگر بدن نیز رخ دهد.
کهیر مزمن بیش از 6 هفته ادامه دارد و تخمین زده شده از هر هزار نفر 1 نفر به آن دچار می شود.
علت دقیق کهیر مزمن مشخص نیست اما ممکن است به سیستم ایمنی بدن ارتباط داشته باشد، ویروس ها نیز می توانند این عارضه را تحریک کنند، در برخی موارد ممکن است مربوط به اختلال خود ایمنی زمینه ای مانند بیماری تیروئید یا لوپوس باشد.
آنژیوادم نیز عارضه ای شبیه کهیر است، با این تفاوت که لایه های عمیق تر پوست را تحت تاثیر قرار می دهد.
علت کهیر
کهیر زمانی رخ می دهد که بدن به یک ماده آلرژن واکنش نشان داده و هیستامین و سایر مواد شیمیایی زیر سطح پوست آزاد شوند، این مسئله باعث تجمع التهاب و مایعات در زیر پوست شده و بثورات ایجاد می شوند.
برخی عوامل محرک شناخته شده عبارتند از :
- داروها از جمله برخی آنتی بیوتیک ها و داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مانند آسپرین و مهار کننده های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین که برای فشار خون بالا استفاده می شود
- مواد غذایی همچون آجیل ها، صدف، مواد افزودنی غذایی، تخم مرغ، توت فرنگی و محصولات به دست آمده از گندم
- عفونت ها از جمله آنفلوآنزا، سرماخوردگی، تب غده ای (مونونوکلئوز عفونی) و هپاتیت B
- عفونت های باکتریایی مانند عفونت ادراری و گلو درد
- انگل روده ای
- درجه دمای بالا یا نوسانات دمایی
- دمای بدن بالا
- حیوانات خانگی نظیر سگ، گربه، اسب و غیره
- مایت گرد و غبار
- سوسک و ضایعات آن
- لاتکس
- گرده گل
- برخی گیاهان مانند گزنه، پیچک سمی و بلوط سمی
- نیش حشرات
- برخی مواد شیمیایی
- بیماری های مزمن همچون بیماری های تیروئید یا لوپوس
- قرار گرفتن در معرض نور خورشید
- آب روی پوست
- خراشیدن
- ورزش
در بیش از نیمی از موارد علت دقیق بروز کهیر هرگز مشخص نمی شود.
کهیر مزمن ممکن است به صورت یک پاسخ خود ایمنی شروع شده و علت آن مشخص نباشد.
علائم کهیر
در کهیر برجستگی و ورم ها به صورت بثوراتی روی پوست ظاهر می شوند که معمولا صورتی یا قرمز رنگ بوده و ظاهر بیضی شکل یا گرد دارند.
عرض این بثورات می تواند از چند میلی متر تا چند سانتی متر باشد و ممکن است خارش زیادی به همراه داشته باشد.
این بثورات معمولا به صورت چند تایی و اغلب در صورت یا اندام های انتهایی بدن از جمله دست، انگشتان، پا و انگشتان پا ظاهر می شوند که اغلب طی 24 ساعت از بین رفته اما بثورات جدید جای آن ها را می گیرد. بثورات ممکن است تنها یک بخش از بدن یا چندین بخش را درگیر کنند.
در برخی موارد کهیر می تواند چند روز ادامه داشته باشد، با این حال افرادی که از کهیر مزمن رنج می برند ممکن است چندین ماه یا چند سال با آن درگیر باشند.
آنافیلاکسی
آنافیلاکسی یک واکنش آلرژیک شدید و یک مسئله اورژانسی است که می تواند کل بدن را تحت تاثیر قرار دهد و به مشکلات جدی تنفسی و از دست دادن هوشیاری منجر شود که در صورت عدم درمان فوری ممکن است کشنده باشد.
در صورت وجود علائم زیر نیاز به مراقبت های پزشکی فوری می باشد :
- حالت تهوع و استفراغ
- ورم غشای مخاطی دهان، زبان، لب ها و گلو که باعث مشکل تنفسی می شود
- پوست سرد
- ضربان قلب سریع
- ضعف یا سبکی سر
- احساس ناگهانی و غیر منتظره ای از اضطراب شدید
افرد مبتلا به کهیر باید نسبت به علائم بعدی که می تواند نشان دهنده واکنش های آلرژیک باشد هوشیار باشند.
تشخیص کهیر
تشخیص به نوع کهیر بستگی دارد.
کهیر حاد
پزشک با بررسی بثورات روی پوست می تواند کهیر حاد را تشخیص دهد و تعیین عامل محرک در جلوگیری از عود آن کمک خواهد کرد.
پزشک احتمالا سوالاتی درباره موارد زیر می پرسد :
- دوره کهیر چه زمانی و از کجا شروع شده است
- آیا حشره ای فرد را گزیده است
- بیمار در چه مکانی زندگی یا کار می کند، گاهی ممکن است سر و کار داشتن با عوامل محرک احتمالی مانند دستکش لاتکس، مواد شیمیایی یا حیوانات در بروز کهیر نقش داشته باشند
- بیمار چه داروها یا مکمل هایی مصرف کرده است
- سابقه پزشکی بیمار
- هر گونه سابقه خانوادگی کهیر
در اکثر موارد عامل محرک مشخص نیست اما اگر پزشک به عامل خاصی مشکوک باشد ممکن است بیمار را به مرکز تشخیص آلرژی ارجاع دهد تا خون و پوست بیمار مورد آزمایش قرار گرفته و مشخص شود که آیا به مواد خاصی همچون مواد شیمیایی، گرد و غبار یا برخی مواد غذایی آلرژی دارد یا خیر.
کهیر مزمن
زمانی که کهیر بیش از 6 هفته ادامه داشته باشد احتمالا محرک ایجاد کننده آن یک عامل خارجی نیست، به همین دلیل متخصصان در این مرحله توصیه ای به انجام تست آلرژی نمی کنند بلکه با آزمایش های زیر وجود مشکلات زمینه ای احتمالی را بررسی می کنند :
- آزمایش خون برای بررسی کم خونی
- نمونه مدفوع برای شناسایی هر گونه انگل
- آزمایش میزان رسوب گلبول های قرمز برای شناسایی مشکلات سیستم ایمنی بدن
- آزمایش عملکرد تیروئید برای ارزیابی پر کاری و کم کاری تیروئید
- آزمایش عملکرد کبد در صورت وجود مشکلات کبدی
عواملی که باعث بدتر شدن کهیر می شوند عبارتند از :
- الکل
- مصرف کافئین
- مشکلات روانی همچون استرس
درمان کهیر
کهیر حاد
برای درمان کهیر حاد از آنتی هیستامین های غیر آرام بخش بدون نسخه استفاده می شود که معمولا به صورت منظم و به مدت چند هفته مصرف می شوند.
آنتی هیستامین هایی همچون ستیریزین یا فکسوفنادین با جلوگیری از اثرات هیستامین، کاهش بثورات و جلوگیری از خارش به بهبود این عارضه کمک می کنند.
لازم به ذکر است برخی آنتی هیستامین ها باعث خواب آلودگی می شوند، به خصوص اگر بیمار الکل نیز مصرف کند. برخی از آن ها نیز برای دوران بارداری مناسب نیستند مگر این که پزشک تجویز کرده باشد.
در مورد بیماران مبتلا به آنژیوادم ممکن است نیاز باشد به متخصص آلرژی، ایمونولوژیست یا متخصص پوست مراجعه شود. این عارضه می تواند مشکلات بالقوه جدی در تنفس ایجاد کند.
اگر همراه با کهیر، زبان یا لب نیز ورم کرده باشد یا فرد دچار مشکلات تنفسی باشد احتمالا پزشک تزریق اپی نفرین با انژکتور خودکار مانند اپی پن را توصیه خواهد کرد.
بیماران تا حد امکان باید از آلرژن های شناخته شده اجتناب کنند.
کهیر مزمن
کهیر مزمن باعث ایجاد ناراحتی طولانی مدت در فرد می شود و گاهی اوقات با عوارض همراه می باشد.
درمان این نوع کهیر با کهیر حاد تفاوت دارد. به عنوان مثال مصرف آنتی بیوتیک هایی همچون داپسون می تواند قرمزی و ورم را کاهش دهد.
اومالیزوماب نیز داروی تزریقی است که باعث مسدود شدن ایمونوگلوبین ای می شود، این ماده در بروز واکنش های آلرژیک نقش دارد و مصرف این دارو می تواند علائم کهیر مزمن ایدیوپاتیک را که نوعی کهیر با منشا ناشناخته می باشد و ممکن است ماه ها یا سال ها ادامه داشته باشد کاهش دهد.
کسانی که دچار علائم شدید هستند ممکن است نیاز به متخصص داشته باشند.
به نظر می رسد طب سوزنی نیز به درمان کهیر کمک می کند اما تحقیقات در این زمینه کافی نیست.
کهیر مزمن می تواند باعث ناراحتی شدید، آشفتگی و احتمالا افسردگی شود و استرس نیز علائم آن را تشدید می کند. بیمارانی که دچار علائم افسردگی شده اند باید با پزشک مشورت کنند.
درمان های خانگی
عوامل محرک می توانند علائم کهیر را تشدید کنند، بنابراین بیماران باید سعی کنند این عوامل را شناسایی کرده و از آن ها اجتناب کنند. موارد زیر می تواند در این زمینه مفید باشد :
- پرهیز از مصرف الکل یا کاهش آن
- اجتناب از داروهای خاص
- دوری از شرایط استرس زا تا حد امکان با روش هایی همچون مدیتیشن
- استفاده از صابون ها، کرم های پوست و شوینده های ملایم
پرهیز از برخی غذاها نیز ممکن است کمک کننده باشد. به نظر می رسد برخی خوراکی ها ممکن است تولید هیستامین را افزایش دهند که از جمله آن ها می توان به اسفناج، ماهی، ماست، گوجه فرنگی، گوشت، شکلات و توت فرنگی اشاره کرد.
همچنین توصیه می شود :
- لباس های گشاد و سبک بپوشید
- از خراشیدن پوست خود اجتناب کنید
- از صابون مخصوص پوست های حساس استفاده کنید
- برای خنک شدن بدن از پنکه، آب سرد، لوسیون یا کمپرس خنک استفاده کنید
- حمام بلغور جو دوسر با آب خنک را امتحان کنید
- از عوامل محرک شناخته شده خودداری کنید
برخی منابع مصرف مکمل هایی مانند کوئرستین، روغن گل مغربی و ویتامین های D و C را توصیه می کنند. مهم است قبل از مصرف هر گونه مکمل با پزشک مشورت شود زیرا برخی مکمل ها می توانند عوارض جانبی ایجاد کنند.
ثبت اطلاعات دقیق درباره زمان شعله ور شدن علائم و اطلاعات مشابه آن نیز می تواند به شناسایی محرک ها کمک کند.
منبع: medicalnewstoday
