قاصدک ها (به انگلیسی : Dandelion) خانواده ای از گیاهان گلدار هستند که در بسیاری از نقاط جهان رشد می کنند.
شاید شما بیشتر با قاصدک به عنوان یک علف هرز آشنا باشید با این حال در طب سنتی گیاهی قاصدک به دلیل طیف گسترده ای از خواص دارویی مورد احترام است.
برای قرن ها آن ها برای درمان تعداد زیادی از بیماری های جسمی از جمله سرطان، آکنه، بیماری های کبدی و اختلالات گوارشی استفاده شده اند.
در ادامه این مقاله با فواید گیاه قاصدک برای سلامتی بدن و همچنین عوارض و مضرات آن بیشتر آشنا خواهید شد. با سومیتا همراه باشید؛
فواید و مزایای گیاه قاصدک برای سلامتی بدن
1. بسیار مغذی است
از ریشه تا گل، قاصدک ها گیاهانی بسیار مغذی هستند که سرشار از ویتامین ها، مواد معدنی و فیبر می باشند.
سبزی قاصدک را می توان به صورت پخته یا خام مصرف کرد که منبع عالی ویتامین های A، C و K است. همچنین حاوی ویتامین E، فولات و مقادیر کمی از سایر ویتامین های B است.
علاوه بر این سبزی قاصدک مقدار قابل توجهی از چندین ماده معدنی از جمله آهن، کلسیم، منیزیم و پتاسیم را فراهم می کند.
ریشه قاصدک سرشار از کربوهیدرات اینولین است، نوعی فیبر محلول موجود در گیاهان که از رشد و حفظ فلور باکتریایی سالم در دستگاه روده شما حمایت می کند.
ریشه قاصدک اغلب خشک شده و به عنوان چای مصرف می شود اما می توان آن را به شکل کامل نیز خورد.
2. حاوی آنتی اکسیدان های قوی است
قاصدک سرشار از آنتی اکسیدان های قوی است که ممکن است توضیح دهد چرا این گیاه چنین کاربردهای گسترده ای برای سلامتی دارد.
آنتی اکسیدان ها مولکول هایی هستند که به خنثی کردن یا جلوگیری از اثرات منفی رادیکال های آزاد در بدن شما کمک می کنند.
رادیکال های آزاد محصول متابولیسم طبیعی هستند اما می توانند بسیار مخرب باشند. وجود رادیکال های آزاد بیش از حد به توسعه بیماری و تسریع پیری کمک می کند. بنابراین آنتی اکسیدان ها برای حفظ سلامت بدن شما ضروری هستند.
قاصدک حاوی سطوح بالایی از آنتی اکسیدان بتاکاروتن است که به محافظت قوی در برابر آسیب سلولی و استرس اکسیداتیو معروف است.
آن ها همچنین غنی از دسته دیگری از آنتی اکسیدان ها به نام پلی فنول ها هستند که در بالاترین غلظت در گل یافت می شوند اما در ریشه ها، برگ ها و ساقه ها نیز وجود دارند.
3. ممکن است به مبارزه با التهاب کمک کند
قاصدک ممکن است در کاهش التهاب ناشی از بیماری به دلیل وجود ترکیبات فعال زیستی مختلف مانند پلی فنل ها در گیاه موثر باشد.
التهاب یکی از پاسخ های طبیعی بدن شما به آسیب یا بیماری است. با گذشت زمان التهاب بیش از حد می تواند منجر به آسیب دائمی به بافت ها و DNA بدن شما شود.
برخی از مطالعات لوله آزمایش نشانگرهای التهابی را در سلول‌های تحت درمان با ترکیبات قاصدک به میزان قابل توجهی کاهش می دهند.
مطالعه ای روی موش های مبتلا به بیماری التهابی ریه کاهش قابل توجهی از التهاب ریه را در حیواناتی که قاصدک دریافت کردند نشان داد.
در نهایت تحقیقات بیشتری برای تعریف واضح نقش قاصدک در کاهش التهاب در انسان مورد نیاز است.
4. ممکن است به کنترل قند خون کمک کند
چیکوریک اسید و کلروژنیک اسید دو ترکیب فعال زیستی در قاصدک هستند که در تمام قسمت های گیاه یافت می شوند و ممکن است به کاهش قند خون کمک کنند.
مطالعات آزمایشگاهی و حیوانی نشان می دهد که این ترکیبات می توانند ترشح انسولین از لوزالمعده را بهبود بخشند و در عین حال جذب گلوکز (قند) در بافت عضلانی را بهبود بخشند.
این فرآیند منجر به بهبود حساسیت به انسولین و کاهش سطح قند خون می شود.
در برخی از مطالعات حیوانی، چیکوریک اسید و کلروژنیک اسید هضم غذاهای کربوهیدراتی را محدود می کند که ممکن است به توانایی بالقوه قاصدک در کاهش قند خون کمک کند.
در حالی که این نتایج مطالعات اولیه دلگرم کننده هستند تحقیقات بیشتری برای تعیین اینکه آیا قاصدک در انسان ها به همان شیوه عمل می کند یا خیر، مورد نیاز است.
5. ممکن است کلسترول را کاهش دهد
برخی از ترکیبات زیست فعال موجود در گل قاصدک ممکن است کلسترول را کاهش دهند و همین ممکن است خطر بیماری قلبی را کاهش دهد.
یک مطالعه حیوانی منجر به کاهش چشمگیر سطح کلسترول و تری گلیسیرید در موش هایی شد که با عصاره قاصدک تحت درمان قرار گرفتند.
یک مطالعه روی خرگوش تاثیر افزودن ریشه و برگ قاصدک به یک رژیم غذایی با کلسترول بالا را ارزیابی کرد. خرگوش هایی که قاصدک دریافت کرده بودند به میزان قابل توجهی سطح کلسترول را کاهش داده بودند.
اگرچه این نتایج جالب هستند اما تحقیقات بیشتری برای تعیین اثرات بالقوه قاصدک بر کلسترول در انسان مورد نیاز است.
6. ممکن است فشار خون را کاهش دهد
برخی از مردم ادعا می کنند که قاصدک ممکن است فشار خون را کاهش دهد اما شواهد حمایتی محدود است.
روش‌های طب سنتی گیاهی از قاصدک برای اثر ادرارآور استفاده می‌کنند، بر اساس این باور که این می تواند اندام های خاصی را سم زدایی کند.
در طب غربی از داروهای ادرارآور برای خلاص شدن از شر مایعات اضافی بدن استفاده می شود که می تواند منجر به کاهش فشار خون شود.
یک مطالعه انسانی نشان داد که قاصدک یک ادرارآور موثر است. با این حال، این مطالعه در یک دوره کوتاه انجام شد و تنها 17 نفر را شامل شد.
قاصدک حاوی پتاسیم است یک ماده معدنی مرتبط با کاهش فشار خون در افرادی که قبلا سطح فشار خون آن ها بالا بود. بنابراین قاصدک ممکن است به دلیل محتوای پتاسیم خود تاثیر غیر مستقیمی بر فشار خون داشته باشد.
مهم است به خاطر داشته باشید که این اثر منحصر به فرد قاصدک نیست،بلکه برای هر غذای غنی از پتاسیم که به عنوان بخشی از یک رژیم غذایی سالم مصرف می شود اعمال می شود.
7. ممکن است باعث تقویت سلامت کبد شود
مطالعات حیوانی نشان داده است که قاصدک در حضور مواد سمی و استرس اثر محافظتی بر بافت کبد دارد.
یک مطالعه محافظت قابل توجهی از بافت کبد در موش هایی که در معرض سطوح سمی استامینوفن (تیلنول) قرار داشتند نشان داد. محققان این یافته را به محتوای آنتی اکسیدانی قاصدک نسبت دادند.
سایر مطالعات حیوانی نشان داده اند که عصاره قاصدک ممکن است سطح چربی اضافی ذخیره شده در کبد را کاهش دهد و خطر استرس اکسیداتیو در بافت کبد را کاهش دهد.
با این حال به دلیل تفاوت در متابولیسم انسان و حیوان نباید نتایج یکسانی را در انسان انتظار داشت.
تحقیقات بیشتری برای تعیین اینکه چگونه قاصدک بر سلامت کبد در انسان تاثیر می گذارد، مورد نیاز است.
8. ممکن است به کاهش وزن کمک کند
برخی تحقیقات نشان می دهد که قاصدک و اجزای زیست فعال آن ممکن است از کاهش وزن حمایت کنند، اگرچه داده ها کاملا قطعی نیستند.
برخی از محققان این نظریه را مطرح می کنند که توانایی قاصدک در بهبود متابولیسم کربوهیدرات و کاهش جذب چربی ممکن است منجر به کاهش وزن شود. با این حال این تصور هنوز از نظر علمی ثابت نشده است.
یک مطالعه روی موش ها کاهش وزن مرتبط با مکمل قاصدک را نشان داد اگرچه باید توجه داشت که این یک یافته تصادفی بود و تمرکز اصلی مطالعه نبود.
مطالعه دیگری روی موش‌های چاق نشان داد که کلروژنیک اسید، ترکیبی که در قاصدک یافت می شود می تواند وزن بدن و سطوح برخی از هورمون های ذخیره سازی چربی را کاهش دهد.
با این حال این تحقیق به طور خاص نقش قاصدک را در کاهش وزن و پیشگیری از چاقی ارزیابی نکرد.
برای تعیین رابطه علت و معلولی واضح بین قاصدک و مدیریت وزن به تحقیقات متمرکزتر و مبتنی بر انسان نیاز است.
9. ممکن است با سرطان مبارزه کند
شاید یکی از جالب‌ترین ادعاهای سلامتی قاصدک پتانسیل آن برای جلوگیری از رشد سلول‌های سرطانی در بسیاری از سیستم‌های اندام مختلف باشد.
یک مطالعه در لوله آزمایش نشان داد که رشد سلول های سرطانی تحت درمان با عصاره برگ قاصدک به میزان قابل توجهی کاهش یافته است.
مطالعات لوله آزمایش نشان داده اند که عصاره ریشه قاصدک توانایی کاهش چشمگیر رشد سلول های سرطانی در بافت کبد، روده بزرگ و پانکراس را دارد.
این یافته ها دلگرم کننده هستند اما تحقیقات بیشتر برای درک کامل اینکه چگونه قاصدک ممکن است در درمان یا پیشگیری از سرطان در انسان مفید باشد اساسی است.
10. ممکن است به درمان یبوست کمک کند
طب سنتی گیاهی از قاصدک برای درمان یبوست و سایر علائم اختلالات گوارشی استفاده می کند. به نظر می رسد برخی تحقیقات اولیه این ادعاها را تایید می کند.
یک مطالعه حیوانی افزایش قابل توجهی را در میزان انقباضات معده و تخلیه محتویات معده به روده کوچک در موش هایی که با عصاره قاصدک درمان شده بودند نشان داد.
علاوه بر این ریشه قاصدک منبع غنی فیبر اینولین است. تحقیقات نشان می دهد که اینولین ظرفیت قوی برای کاهش یبوست و افزایش حرکت روده دارد.
11. ممکن است سیستم ایمنی بدن را تقویت کند
برخی تحقیقات نشان می دهد که قاصدک ممکن است دارای خواص ضد میکروبی و ضد ویروسی باشد که می تواند از توانایی بدن شما برای مبارزه با عفونت پشتیبانی کند.
چندین مطالعه در لوله آزمایش نشان داد که عصاره قاصدک به طور قابل توجهی توانایی ویروس ها را برای تکثیر کاهش می دهد.
تحقیقات همچنین نشان می دهد که برخی از ترکیبات فعال موجود در قاصدک از بدن در برابر باکتری های مضر مختلف محافظت می کنند.
در نهایت تحقیقات بیشتری برای نتیجه‌گیری قطعی در مورد توانایی قاصدک در مبارزه با عفونت های ویروسی و باکتریایی در انسان مورد نیاز است.
12. ممکن است یک درمان مفید برای مراقبت از پوست باشد
تحقیقات روی حیوانات و لوله آزمایش نشان می دهد که قاصدک ممکن است از آسیب پوست در برابر نور خورشید، پیری و آکنه محافظت کند.
در یک مطالعه عصاره برگ و گل قاصدک زمانی که درست قبل یا بلافاصله پس از قرار گرفتن در معرض اشعه UVB استفاده شود پوست را در برابر آسیب محافظت می کند. جالب توجه است که ریشه قاصدک به همان شیوه موثر نبود.
یکی از ویژگی های پیری پوست کاهش تولید سلول های سالم و جدید پوست است.
یک مطالعه لوله آزمایشی نشان داد که عصاره ریشه قاصدک تولید سلول های جدید پوست را افزایش می دهد که می تواند روند پیری را کند کند.
تحقیقات بیشتر نشان می دهد که عصاره قاصدک ممکن است التهاب و تحریک پوست را کاهش دهد و همچنین باعث افزایش هیدراتاسیون و تولید کلاژن شود. این ممکن است در پیشگیری و درمان انواع خاصی از آکنه مفید باشد.
تحقیقات انسانی قابل اعتمادی برای درک بهتر اینکه چگونه قاصدک ممکن است از سلامت پوست حمایت کند، مورد نیاز است.
13. ممکن است به سلامت استخوان ها کمک کند
تحقیقات بسیار کمی در مورد تاثیر قاصدک بر سلامت استخوان انجام شده است اگرچه برخی از اجزای تغذیه‌ای آن به حفظ سلامت استخوان ها کمک می کنند.
قاصدک منبع خوبی از کلسیم و ویتامین K است – که هر دو با پیشگیری از تحلیل استخوان همراه هستند.
اینولین فیبر موجود در ریشه قاصدک همچنین ممکن است از طریق بهبود هضم و ترویج باکتری های سالم روده، از سلامت استخوان ها حمایت کند.
فرم ها و میزان مصرف روزانه گیاه قاصدک
برگ ها، ساقه ها و گل های قاصدک اغلب به صورت پخته یا خام مصرف شوند. ریشه معمولا خشک و آسیاب شده و به عنوان جایگزین چای یا قهوه مصرف می شود.
قاصدک در اشکال مکمل مانند کپسول، عصاره و تنتور نیز موجود است.
در حال حاضر هیچ دستورالعمل دوز مشخصی وجود ندارد زیرا تحقیقات انسانی بسیار کمی در مورد قاصدک به عنوان یک مکمل انجام شده است.
بر اساس برخی از داده های موجود دوزهای پیشنهادی برای اشکال مختلف قاصدک عبارتند از :
- برگ های تازه : روزانه 4 تا 10 گرم
- برگ های خشک : روزانه 4 تا 10 گرم
- تنتور برگ : سه بار در روز 0.4 تا1 قاشق چای خوری (2-5 میلی لیتر) سه بار در روز
- آب برگ تازه : دو بار در روز 1 قاشق چای خوری (5 میلی لیتر) دو بار در روز
- عصاره مایع : روزانه 1 تا 2 قاشق چای خوری (5-10 میلی لیتر)
- ریشه های تازه : روزانه 2 تا 8 گرم
- پودر خشک : چهار بار در روز 250 تا 1000 میلی گرم
عوارض و مضرات گیاه قاصدک
قاصدک سمیت کمی دارد و احتمالا برای اکثر افراد بی خطر است به خصوص زمانی که به عنوان یک غذا به شکل کامل مصرف شود.
با این حال به خاطر داشته باشید که تحقیقات هنوز بسیار محدود است و استفاده از آن 100 درصد بدون خطر نیست.
قاصدک می تواند واکنش های آلرژیک ایجاد کند به ویژه در افرادی که به گیاهان مرتبط حساسیت دارند. درماتیت تماسی همچنین می تواند در افرادی با پوست حساس رخ دهد.
قاصدک ممکن است با برخی داروها به ویژه دیورتیک ها و آنتی بیوتیک ها تداخل نامطلوبی داشته باشد.
اگر از داروهای تجویزی استفاده می کنید، همیشه قبل از مصرف قاصدک با پزشک خود مشورت کنید.
خلاصه
قاصدک جایگزینی برای یک رژیم غذایی متعادل و سبک زندگی سالم نیست به ویژه با توجه به پیشگیری و درمان بیماری با این حال آن ها می توانند یک مکمل منحصر به فرد و مغذی به روال سلامتی شما باشند.
قاصدک پتانسیل ارائه برخی از مزایای سلامتی درمانی را دارد – اما روی آن حساب نکنید. تحقیقات در مورد کاربردهای خاص قاصدک به ویژه در مطالعات انسانی وجود ندارد.
تا زمانی که حساسیت نداشته باشید یا از داروهای خاصی استفاده نکنید بعید است که قاصدک آسیبی ایجاد کند.
همیشه قبل از افزودن یک مکمل گیاهی جدید به رژیم غذایی خود با یک متخصص مراقبت های بهداشتی واجد شرایط مشورت کنید.
منبع : healthline
