اختلال افسردگی چیست؟

افسردگی (به انگلیسی: Depression) از بیماری های روحی و روانی رایج است که همه ما با علائم آن تا حدی آشنا هستیم و ممکن است با افرادی در پیرامون خود برخورد کرده باشیم که کم و بیش دچار این عارضه هستند.

با این حال بسیاری از مردم تفسیر نسبتا نادرستی از علائم افسردگی دارند و گاهی به هر فردی که دچار غم و اندوه و بی حوصلگی است برچسب افسرده می زنند در حالی که افسردگی نیز مانند هر بیماری دیگر با یک سری علائم خاص شناخته می شود و فراتر از بی حوصلگی های معمولی است که هر یک از ما ممکن است گاهی از آن رنج ببریم.

در ادامه قصد داریم درباره افسردگی و علل، علائم و درمان این بیماری صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛

افسردگی چیست؟

افسردگی نوعی اختلال خلقی است که معمولا با احساس غم و اندوه، حس از دست دادن یا عصبانیت توصیف می شود که می تواند در فعالیت های روزمره فرد تداخل ایجاد کند. این بیماری نسبتا شایع است و بسیاری از مردم در سراسر دنیا از آن رنج می برند.

افسردگی ممکن است به شیوه های مختلف روی زندگی افراد اثر بگذارد، این بیماری می تواند زندگی فرد را مختل کرده و به هدر رفتن زمان و کارایی کمتر فرد منجر شود، همچنین روی روابط و تشدید بیماری های مزمن اثر گذار می باشد.

برخی بیماری هایی که با وجود افسردگی بدتر می شوند عبارتند از :

آرتریت ها
آسم
بیماری های قلبی عروقی
سرطان
دیابت
چاقی

نکته ای که باید به آن توجه داشته باشید این است که افت روحیه و غم جز طبیعی زندگی همه افراد است و حوادث ناگوار و ناراحت کننده برای همه اتفاق می افتد، در این میان کسانی که به طور دائمی از احساس غم و نا امیدی رنج می برند ممکن است دچار افسردگی شده باشند.

این بیماری یک عارضه جدی محسوب می شود که در صورت عدم درمان ممکن است به مرور بدتر شود. خوشبختانه افرادی که برای درمان آن اقدام می کنند معمولا طی چند هفته شاهد علائم بهبودی خواهند بود.

علائم افسردگی

علائم افسردگی می تواند چیزی بیش از حالت دائمی غم یا احساس گرفتگی روحی باشد. افسردگی شدید علائم مختلفی ایجاد می کند که برخی از آن ها روی روحیه و برخی دیگر روی جسم اثر می گذارند. این علائم ممکن است ادامه دار باشند یا به صورت دوره ای ظاهر شده و ناپدید شوند. به علاوه در مردان، زنان و کودکان متفاوت می باشند.

مردان افسرده معمولا علائم زیر تجربه می کنند :

مشکلات خلق و خو مانند عصبانیت، پرخاشگری، تحریک پذیری، اضطراب و بی قراری
مشکلات احساسی مانند حس پوچی، غم، نا امیدی
مشکلات رفتاری مانند از دست دادن علاقه، لذت نبردن از فعالیت های مورد علاقه، خستگی، افکار خودکشی، نوشیدن الکل بیش از حد، مصرف مواد مخدر، انجام کارهای خطرناک
مسائل جنسی مانند کاهش میل جنسی و مشکل در عملکرد جنسی
مشکلات شناختی مانند عدم تمرکز، مشکل در تکمیل کارها، تاخیر در پاسخ دادن هنگام گفتگوها
مشکلات خواب مانند بی خوابی، خواب آشفته، خواب آلودگی بیش از حد، نخوابیدن در طول شب
مشکلات جسمی مانند خستگی، درد، سر درد، مشکلات گوارشی

زنان افسرده ممکن است علائم زیر را تجربه کنند :

مسائل خلق و خو مانند تحریک پذیری
مشکلات عاطفی و احساسی مانند احساس غم یا پوچی، اضطراب یا نا امیدی
مشکلات رفتاری مانند از دست دادن علاقه به کارها، گوشه گیری از فعالیت های اجتماعی، افکار مربوط به خودکشی
مشکلات شناختی مانند کاهش سرعت فکر کردن یا صحبت کردن
مشکلات خواب مانند مشکل در خوابیدن در طول شب، بیدار شدن زود هنگام، خواب بیش از حد
مشکلات جسمی مانند کاهش انرژی، خستگی بیشتر، تغییر در اشتها، تغییرات وزن، درد، سردرد، افزایش گرفتگی های عضلانی

کودکان افسرده ممکن است علائم زیر را تجربه کنند :

مشکلات خلق و خو مانند تحریک پذیری، عصبانیت، نوسانات خلقی و گریه کردن
مشکلات عاطفی مانند احساس بی لیاقتی (مثلا من نمی توانم هیچ کاری را درست انجام دهم)، نا امیدی، گریه، غم شدید
مشکلات رفتاری مانند مشکل در مدرسه یا امتناع از مدرسه رفتن، دوری کردن از دوستان یا خواهر و برادر، افکار مربوط به مرگ یا خودکشی
مشکلات شناختی مانند مشکل در تمرکز، کاهش عملکرد در مدرسه، تغییر نمرات
مشکلات خواب مانند به سختی خوابیدن یا خواب بیش از حد
مشکلات جسمی مانند کاهش انرژی، مشکلات گوارشی، تغییر اشتها، کاهش یا افزایش وزن

علت افسردگی

افسردگی ممکن است به دلایل مختلف رخ دهد که برخی بیولوژیکی و برخی ناشی از شرایط می باشد. رایج ترین علل عبارتند از :

سابقه خانوادگی : افرادی که سابقه خانوادگی افسردگی یا اختلالات خلقی دیگر دارند بیشتر در معرض خطر ابتلا به افسردگی قرار دارند
اتفاقات دوران کودکی : برخی رویدادهای دوران کودکی می توانند روی نحوه واکنش فرد به ترس و موقعیت های استرس زا تاثیر بگذارند
ساختار مغزی : افرادی که فعالیت لوب پیشانی مغز در آن ها کمتر است بیشتر در معرض افسردگی قرار دارند، با این حال دانشمندان هنوز نمی دانند این مسئله قبل یا بعد از شروع علائم افسردگی رخ می دهد
برخی بیماری ها : برخی مشکلات سلامتی خطر ابتلا به افسردگی را افزایش می دهند، از جمله بیماری های مزمن، بی خوابی، دردهای مزمن یا اختلال بیش فعالی ناشی از کمبود توجه
مصرف مواد مخدر : سابقه اعتیاد به مواد مخدر یا الکل می تواند خطر بروز افسردگی را افزایش دهد

علاوه بر علل ذکر شده، برخی عوامل نیز می توانند در ابتلا به افسردگی اثر گذار باشند، از جمله :

عزت نفس پایین یا انتقاد از خود
سابقه بیماری های روانی
مصرف داروهای خاص
رخدادهای استرس زا مانند از دست دادن عزیزان، مشکلات اقتصادی یا طلاق

تشخیص افسردگی

آزمایش خاصی برای تشخیص افسردگی وجود ندارد بلکه پزشک بر اساس علائم و ارزیابی روانشناختی فرد، این بیماری را تشخیص می دهد.

در اکثر موارد پزشک در زمینه های زیر از فرد سوالاتی می پرسد :

حالات روحی
اشتها
الگوی خواب
سطح فعالیت
افکار

به علاوه از آن جا که افسردگی می تواند با سایر مشکلات سلامتی مرتبط باشد پزشک ممکن است معاینه فیزیکی نیز انجام داده و آزمایش خون تجویز کند. گاهی اوقات مشکلات تیروئید یا کمبود ویتامین D می تواند علائم افسردگی را تحریک کند.

در صورت مشاهده علائم افسردگی، آن ها را نادیده نگیرید و در صورتی که بعد از مدتی حال و هوای بهتری پیدا نکردید یا علائم تشدید شد حتما به پزشک مراجعه کنید. افسردگی یک بیماری جدی است که در صورت عدم درمان می تواند عوارض زیادی به دنبال داشته باشد، از جمله :

کاهش یا افزایش وزن
درد جسمی
اعتیاد به مواد
حملات ترس
مشکل در روابط
منزوی شدن از اجتماع
افکار خودکشی
خود زنی

انواع افسردگی

افسردگی بسته به شدت علائم می تواند به چند دسته تقسیم شود. برخی افراد افسردگی خفیف و موقتی دارند در حالی که برخی دیگر به افسردگی شدید یا پیوسته دچار می شوند.

به طور کلی دو نوع اصلی افسردگی وجود دارد که عبارتند از :

اختلال افسردگی ماژور یا اساسی
اختلال افسردگی پایدار

اختلال افسردگی ماژور

افسردگی ماژور نوع شدید افسردگی است و با مشخصاتی همچون احساس غم دائمی، حس بی ارزش بودن و نا امیدی مشخص می شود که به خودی خود از بین نمی روند.

افرادی که به مدت 2 هفته 5 علامت (یا بیشتر) از علائم زیر را تجربه کنند احتمالا دچار افسردگی ماژور می باشند :

احساس افسردگی اغلب اوقات
از دست دادن علاقه به انجام فعالیت های روزمره
کاهش یا افزایش قابل توجه وزن
خواب بیش از حد یا بی خوابی
کاهش سرعت تفکر یا کند شدن حرکات
خستگی یا کاهش انرژی در اغلب روزها
حس بی ارزش بودن یا گناه
از دست دادن تمرکز یا بلاتکلیفی
افکار مکرر مرگ یا خودکشی

افسردگی ماژور خود به چند زیر گروه تقسیم می شود که عبارتند از :

افسردگی آتیپیک یا غیر معمول
افسردگی اضطرابی
افسردگی مختلط
افسردگی بارداری و بعد از زایمان
افسردگی فصلی
افسردگی مالیخولیایی
افسردگی روان پریشی
کاتاتونیا

اختلال افسردگی پایدار

افسردگی پایدار که قبلا به آن اختلال دیستیمیا گفته می شد نوعی افسردگی خفیف اما مزمن است. علائم این افسردگی حداقل 2 سال ادامه دارد و به همین دلیل نسبت به افسردگی ماژور تاثیر بیشتری روی زندگی می گذارد.

افراد مبتلا به افسردگی پایدار معمولا با علائم زیر دست و پنجه نرم می کنند :

از دست دادن علاقه به فعالیت های عادی روزمره
احساس نا امیدی
کاهش کارایی
عزت نفس پایین

افسردگی می تواند با موفقیت درمان شود با این شرط که فرد مبتلا به برنامه درمانی خود پایبند باشد.

درمان افسردگی

زندگی با افسردگی ممکن است دشوار باشد اما خوشبختانه استفاده از روش های درمانی می تواند به بهبود کیفیت زندگی فرد کمک زیادی کند. گاهی بیمار تنها با استفاد از یک روش درمانی می تواند علائم افسردگی را کنترل کند اما گاهی به ترکیبی از روش های درمانی نیاز است.

معمولا پزشک از ترکیبی از روش های درمانی پزشکی و سبک زندگی از جمله موارد زیر استفاده می کند :

دارو درمانی

برخی داروهایی که ممکن است برای افسردگی تجویز شوند عبارتند از :

داروهای ضد افسردگی
داروهای ضد اضطراب
داروهای روان پریشی

هر نوع دارویی که برای درمان افسردگی استفاده شود مزیت ها و خطرات بالقوه خودش را دارد.

روان درمانی

صحبت با یک روانپزشک می تواند در یادگیری مهارت های مقابله با احساسات منفی به فرد کمک کند.

نور درمانی

قرار گرفتن در معرض نور سفید به تنظیم خلق و خو و بهبود علائم افسردگی کمک می کند، این تکنیک معمولا برای درمان افسردگی فصلی به کار می رود.

درمان های جایگزین

از درمان های جایگزین می توان به طب سوزنی یا مدیتیشن اشاره کرد. بعضی از افراد از مکمل های گیاهی مانند گیاه خار مریم، روغن ماهی و اس-ادنوزیل متیونین برای افسردگی استفاده می کنند.

توصیه می شود قبل از مصرف هر گونه مکمل یا درمان جایگزین در کنار داروهای تجویزی با پزشک صحبت کنید زیرا برخی مکمل ها ممکن است با داروهای خاص تداخل داشته باشند، برخی مکمل ها نیز افسردگی را تشدید کرده و یا اثر بخشی داروها را کاهش می دهند.

ورزش

به طور کلی توصیه شده افراد 3 تا 5 روز در هفته و هر روز برای 30 دقیقه فعالیت ورزشی داشته باشند. ورزش تولید اندورفین (هورمون روحیه بخش) در بدن را بهبود می بخشد.

اجتناب از الکل و مواد مخدر

نوشیدن الکل یا اعتیاد به مواد مخدر ممکن است در کوتاه مدت احساس بهتری به فرد بدهد اما در طولانی مدت علائم افسردگی و اضطراب را بدتر می کند.

یاد بگیرید چگونه نه بگویید

احساس خستگی مفرط می تواند علائم اضطراب و افسردگی را بدتر کند، به همین دلیل توصیه می شود برای زندگی شخصی و شغلی خود مرزهایی تعیین کرده و یاد بگیرید در مواقع لازم به دیگران نه بگویید تا احساس بهتری داشته باشید.

مراقبت خودتان باشید

مراقبت از سلامتی خود یکی از بهترین راهکارها برای بهبود علائم افسردگی است. برای این منظور به خواب کافی، رژیم غذایی سالم، دوری کردن از افراد منفی نگر و شرکت در فعالیت های لذت بخش توجه داشته باشید.

توجه : گاهی استفاده از داروها تاثیری در کاهش علائم افسردگی ندارد، در این صورت پزشک ممکن است از گزینه های درمانی دیگر مانند الکترو شوک درمانی یا تحریک مغناطیسی مغز برای درمان افسردگی و بهبود روحیه استفاده کند.

درمان های طبیعی افسردگی

به نظر می رسد برخی مکمل ها و داروهای گیاهی ممکن است به کاهش علائم افسردگی کمک کند اگرچه تحقیقات کمی روی آن ها انجام شده و سازمان غذا و داروی آمریکا بسیاری از این مکمل ها را تایید نکرده است. بنابراین در صورت تمایل به مصرف آن ها، حتما قبل از مصرف با پزشک مشورت کنید.

مکمل ها

برخی مکمل ها که احتمالا تاثیر مثبت روی کاهش علائم افسردگی دارند عبارتند از :

مخمر سنت جان : در برخی نقاط دنیا از این مکمل برای درمان افسردگی استفاده می شود اگرچه نتایج مطالعات مختلف است.
اس-ادنوزیل متیونین : به نظر می رسد این ترکیب می تواند علائم افسردگی را کاهش دهد، این اثر در افرادی که از مهار کننده های انتخابی باز جذب سروتونین استفاده می کنند بیشتر دیده می شود.
5 هیدروکسی تریپتوفان : این ماده احتمالا سطح سروتونین مغز را افزایش می دهد که می تواند به کاهش علائم افسردگی منجر شود، این ماده از تریپتوفان مصرفی در بدن تولید می شود.
اسیدهای چرب امگا 3 : این چربی های ضروری برای رشد عصبی و سلامت مغز مهم هستند. افزودن مکمل های امگا 3 به رژیم غذایی ممکن است به کاهش علائم افسردگی کمک کند.

روغن های ضروری

ممکن است استفاده از روغن های ضروری زیر به کاهش علائم افسردگی کمک کند :

زنجبیل وحشی : استنشاق رایحه قوی این گیاه دارویی احتمالا گیرنده های سروتونین در مغز را فعال می کند که ممکن است آزاد سازی هورمون های استرس زا را کند کند.
روغن ترنج : به نظر می رسد این روغن ضروری باعث کاهش اضطراب قبل از عمل جراحی در بیماران قبل از عمل جراحی می شود. همچنین ممکن است برای رفع اضطراب ناشی از افسردگی نیز مفید باشد.

استنشاق روغن های ضروری دیگر مانند روغن بابونه و روغن گل محمدی نیز ممکن است اثر آرامش بخشی داشته باشد و در کوتاه مدت مفید باشد.

ویتامین ها

ویتامین ها برای بسیاری از عملکردهای بدن اهمیت دارند. در این میان به نظر می رسد دو ویتامین مهم برای کاهش علائم افسردگی مفید هستند:

ویتامین B : ویتامین های B12 و B6 برای سلامت مغز حیاتی هستند. زمانی که سطح ویتامین B پایین باشد خطر ابتلا به افسردگی افزایش می یابد.
ویتامین D : که گاهی به آن ویتامین آفتاب می گویند زیرا با قرار گرفتن در معرض نور آفتاب نیز می توانیم این ویتامین را دریافت کنیم. ویتامین D برای سلامت مغز، قلب و استخوان مهم است، افرادی که افسردگی دارند احتمالا از کمبود این ویتامین نیز رنج می برند.

توجه داشته باشید اگرچه ادعاهای زیادی درباره مکمل ها و داروهای طبیعی وجود دارد اما تلاش محققان هنوز اثر بخشی آن ها را به طور کامل اثبات نکرده است.

پیشگیری از افسردگی

افسردگی به طور کامل قابل پیشگیری نیست و تشخیص آن دشوار می باشد بنابراین پیشگیری از آن سخت تر می شود. اما افرادی که یک دوره افسردگی را تجربه می کنند احتمالا با یادگیری تغییرات سبک زندگی و درمان های موثر می توانند از بروز آن در آینده پیشگیری کنند.

تکنیک هایی که ممکن است در این زمینه کمک کند عبارتند از :

ورزش منظم
خواب کافی
پیگیری درمان ها
کاهش استرس
ایجاد روابط قوی با دیگران

افسردگی دو قطبی

افسردگی دو قطبی در انواع خاصی از اختلال دو قطبی رخ می دهد، زمانی که یک فرد یک دوره افسردگی را تجربه می کند.

افراد مبتلا به اختلال دو قطبی ممکن است تغییرات خلقی قابل توجهی را تجربه کنند، به عنوان مثال در اختلال دو قطبی نوع 2 بیمار دچار دوره های نیمه شیدایی و افسردگی ماژور می شود در حالی که در اختلال دو قطبی نوع 1 تنها دوره های شیدایی رخ می دهد و از افسردگی خبری نیست.

علائم افسردگی در افراد مبتلا به اختلال دو قطبی ممکن است شامل موارد زیر باشد :

از دست دادن علاقه و عدم لذت از فعالیت های عادی
احساس غم، نگرانی، اضطراب یا پوچی
نداشتن انرژی یا عدم تلاش برای انجام وظایف
مشکل در به یاد آوری چیزها و کاهش حافظه
زیاد خوابیدن یا بی خوابی
افزایش یا کاهش وزن ناشی از افزایش یا کاهش اشتها
افکار مرتبط با مرگ یا خودکشی

در صورتی که اختلال قطبی تحت درمان قرار بگیرد، در بسیاری از موارد علائم افسردگی کاهش یافته و شدت آن کمتر می شود.

افسردگی و اضطراب

افسردگی و اضطراب می توانند همزمان در فرد رخ دهد، گفته شده بیش از 70 درصد افراد مبتلا به اختلالات افسردگی علائم اضطراب نیز از خود نشان می دهند.

اگرچه علت افسردگی و اضطراب ممکن است متفاوت باشد اما می توانند علائم مشابهی از خود نشان دهند، از جمله :

تحریک پذیری
مشکل حافظه یا تمرکز
مشکلات خواب

این دو اختلال در برخی موارد درمان های مشترک نیز دارند که عبارتند از :

درمان های رفتاری و شناختی
دارو درمانی
درمان های جایگزین از جمله هیپنوتیزم درمانی

اگر فکر می کنید علائم هر یک از این دو اختلال یا هر دو را دارید حتما با پزشک مشورت کنید.

افسردگی و وسواس فکری عملی

وسواس فکری عملی نوعی اختلال اضطرابی است که باعث ایجاد افکار، ترس ها و حالات اجباری و تکراری (وسواس) می شود. این ترس ها باعث می شود فرد رفتارهای تکراری (اجباری) از خود نشان دهد با این امید که استرس ناشی از وسواس را کاهش دهد.

افرادی که دچار این اختلال هستند به طور مرتب خودشان را در چرخه وسواس و اجبار می بینند و ممکن است به خاطر آن دچار انزوا طلبی شوند و از دوستان و موقعیت های اجتماعی دوری کنند که می تواند خطر بروز افسردگی را افزایش دهد.

گفته شده تا 80 درصد افراد مبتلا به وسواس فکری عملی از افسردگی ماژور رنج می برند.

افسردگی همراه با روان پریشی

برخی افراد مبتلا به افسردگی ماژور ممکن است علائم سایر اختلالات روحی و روانی را نیز داشته باشند که وقتی همزمان رخ می دهند به آن روان پریشی افسردگی گفته می شود.

این عارضه باعث می شود فرد چیزهایی ببیند، بشنود، باور کند یا بو کند که واقعی نیست، همچنین احساس غم، نا امیدی و تحریک پذیری نیز داشته باشد.

ترکیب این دو اختلال خطرناک است زیرا کسی که دچار روان پریشی افسردگی است ممکن است دچار توهماتی شود که به افکار خودکشی یا رفتارهای خطرناک در او منجر شود.

مشخص نیست که چرا این دو اختلال همزمان رخ می دهند اما درمان هایی همچون دارو درمانی و الکترو شوک درمانی می تواند علائم را کاهش دهد. درک عوامل خطر زا و علل احتمالی می تواند به فرد در آگاهی از علائم اولیه کمک کند.

افسردگی در بارداری

بارداری اغلب یک دوره پر هیجان و امید بخش برای زنان است با این حال افسردگی در خانم های باردار بسیار رایج می باشد که با علائم زیر ظاهر می شود :

تغییر در اشتها یا عادات غذایی
احساس نا امیدی
اضطراب
از دست دادن علاقه به فعالیت ها یا کارهایی که قبلا از آن ها لذت می بردید
غم و اندوه مداوم
مشکلات تمرکز و به خاطر آوردن چیزها
مشکلات خواب از جمله بی خوابی یا خواب بیش از حد
افکار مرگ و خودکشی

درمان افسردگی در دوران بارداری ممکن است روی گفتگو درمانی و سایر درمان های طبیعی تمرکز داشته باشد. برخی زنان در دوران بارداری از داروهای ضد افسردگی استفاده می کنند اما خطرات احتمالی آن ها باعث شده پزشک روش های جایگزین و بی خطرتر تا زمان تولد نوزاد را توصیه کند.

خانم ها ممکن است بعد از زایمان نیز به افسردگی دچار شوند.

افسردگی و الکل

به نظر می رسد بین مصرف الکل و افسردگی ارتباط وجود دارد. افرادی که دچار افسردگی هستند بیشتر دچار اعتیاد به الکل می شوند و مصرف دائمی الکل می تواند علائم افسردگی را تشدید کند، همچنین کسانی که دچار اعتیاد به الکل هستند ممکن است همزمان به یک بیماری روانی مبتلا باشند.

منبع: healthline