خواص و مضرات گوجه گیلاسی برای سلامتی بدن چیست؟

گوجه گیلاسی (به انگلیسی : Cherry Tomatoes) که به دلیل ارزش غذایی و استفاده در غذاهای سراسر جهان مشهور است نوعی گوجه فرنگی است که گمان می رود از آمریکای جنوبی و مرکزی منشا گرفته باشد.

این میوه های کوچک و آبدار بیشتر به رنگ قرمز هستند اما در رنگ های نارنجی، زرد، بنفش و سبز نیز وجود دارند.

قابل توجه ترین تفاوت بین گوجه گیلاسی و سایر گوجه فرنگی ها اندازه آن هاست – آن ها می توانند به اندازه یک سکه کوچک یا به اندازه یک توپ گلف باشند.

در ادامه این مقاله با فواید دارویی و درمانی گوجه گیلاسی برای سلامتی بدن و همچنین عوارض و مضرات و روش های استفاده از آن ها آشنا می شوید. با سومیتا همراه باشید؛

فواید و مزایای گوجه گیلاسی برای سلامتی بدن

1. سرشار از مواد مغذی است

گوجه‌ فرنگی‌ ها از همه نوع دارای مواد مغذی فوق‌ العاده‌ ای هستند که دارای ویتامین‌ ها، مواد معدنی، اسیدهای آمینه، اسیدهای چرب، آنتی‌اکسیدان‌ های کاروتنوئید، فیتوسترول‌ ها و ترکیبات فنلی هستند.

گوجه گیلاسی هم فرقی نمی کند. 1/2 فنجان (114 گرم) گوجه گیلاسی حاوی مواد مغذی زیر می باشد :

کالری : 31
کربوهیدرات : 6 گرم
فیبر : 2 گرم
قند : 5 گرم
سدیم : 144 میلی گرم
ویتامین A : حدود 86 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
ویتامین C : حدود 14 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
آهن : 8 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
پتاسیم : 7 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
کلسیم : 3 درصد مقدار مورد نیاز روزانه

آن ها منبع مناسبی از فیبر هستند به ویژه زمانی که پوست دارند و حدود 7 درصد مقدار مورد نیاز روزانه فیبر را تامین می کنند. در واقع از آنجایی که گوجه گیلاسی فیبر بالا و کالری کمی دارد ممکن است با کمک به سیری و هیدراته ماندن به کاهش وزن کمک کند.

سرشار از ریز مغذی هاست

گوجه فرنگی منبع خوبی از ویتامین های A، C و E و همچنین فولات ویتامین B است.

به طور خاص گوجه گیلاسی سرشار از مواد معدنی کلسیم، منگنز، فسفر و پتاسیم است. آن ها همچنین سرشار از کاروتنوئیدها هستند – نوعی آنتی اکسیدان که در میوه ها و سبزیجات قرمز، نارنجی و زرد یافت می شود.

مهم ترین کاروتنوئیدهای موجود در گوجه گیلاسی عبارتند از :

لیکوپن : این ترکیب به گوجه فرنگی رنگ قرمز تیره می دهد و ممکن است به کاهش خطر بیماری قلبی کمک کند. تحقیقات لوله آزمایش همچنین اثرات ضد سرطانی را نشان می دهد اگرچه مطالعات بیشتری مورد نیاز است
بتاکاروتن : بدن شما می تواند این آنتی اکسیدان را به ویتامین A تبدیل کند. بتاکاروتن همچنین ممکن است از بیماری قلبی و سرطان محافظت کند اگرچه تحقیقات بیشتری لازم است
لوتئین : این آنتی اکسیدان بیشتر به دلیل خواص ضد التهابی خود شناخته شده است که از عملکرد چشم و سلامت مغز محافظت می کند

میزان کاروتنوئیدها و سایر مواد مغذی موجود در گوجه گیلاسی متفاوت است. به عنوان مثال گوجه‌ گیلاسی بنفش دارای مقادیر بیشتری آنتوسیانین و ترکیبات فنلی است در حالی که انواع نارنجی دارای بتاکاروتن زیاد اما لیکوپن کمتری هستند.

مقایسه گوجه گیلاسی با انواع دیگر گوجه فرنگی

همه ی انواع گوجه فرنگی ها مغذی هستند. اکثر آن ها دارای نسبت های مشابهی از مواد مغذی مانند آب، قندها و پروتئین هستند.

با این حال گوجه‌ گیلاسی به دلیل غلظت بالای آنتی‌ اکسیدان‌ هایی مانند کاروتنوئیدها، فلاونوئیدها و ترکیبات فنلی قابل توجه است.

با این وجود انواع دیگر گوجه فرنگی نیز مزایای سلامتی دارند. برخی از انواع گوجه فرنگی بنفش ممکن است دارای کاروتنوئیدهای بیشتری نسبت به گوجه گیلاسی قرمز باشند.

به خاطر داشته باشید که مانند بیشتر محصولات محتوای غذایی گوجه فرنگی بسته به شرایط رشد، پردازش و نگهداری و حتی زمانی که چیده شده اند به طور قابل توجهی متفاوت است.

بنابراین خوردن طیف وسیعی از گوجه فرنگی ممکن است بهترین راه برای به حداکثر رساندن مصرف مواد مغذی شما باشد.

2. در برابر بیماری ها اثر محافظتی دارد

ترکیبات موجود در گوجه گیلاسی ممکن است با استرس اکسیداتیو مبارزه کند، که عدم تعادل بین آنتی اکسیدان ها و رادیکال های آزاد در بدن شماست و ممکن است تا حدی مسئول بیماری هایی مانند سرطان، دیابت و بیماری های قلبی و کلیوی باشد.

دو ماده مغذی موجود در گوجه گیلاسی که نقش ویژه ای در مبارزه با بیماری دارند نارینگین و نارینگنین هستند. این فلاونوئیدها ممکن است به دلیل ماهیت آنتی اکسیدانی و ضد التهابی خود موثر باشند.

3. ممکن است سلامت قلب را بهبود بخشد

ترکیبات گیاهی موجود در گوجه گیلاسی ممکن است با محافظت از سلول های اندوتلیال که دیواره رگ های خونی را پوشانده اند با بیماری قلبی مبارزه کنند. آن ها همچنین از تجمع پلاکت ها در خون شما جلوگیری می کنند که در نهایت ممکن است منجر به لخته شدن خون و افزایش خطر حمله قلبی یا سکته شود.

به علاوه لیکوپن ممکن است بر نحوه هضم کلسترول و ذخیره چربی توسط بدن شما تاثیر بگذارد که هر دو بسیار با سلامت قلب مرتبط هستند.

سطوح پایین لیکوپن خون حتی با افزایش خطر حمله قلبی و سکته مغزی مرتبط است. یک مطالعه روی بیش از 1000 مرد نشان داد که کسانی که بالاترین سطح خونی این ترکیب را داشتند 55 درصد کمتر در معرض سکته مغزی بودند.

علاوه بر این کلروژنیک اسید موجود در گوجه گیلاسی ممکن است بر متابولیسم چربی تاثیر بگذارد و مطالعات نشان داده اند که خوردن منظم غذاهای غنی از فنولیک اسید ممکن است به کاهش فشار خون کمک کند.

در نهایت خوردن بیشتر غذاهای حاوی پتاسیم مانند گوجه فرنگی گیلاسی ممکن است فشار خون و خطر بیماری قلبی را کاهش دهد. این امر مخصوصا زمانی صادق است که غذاهای غنی از پتاسیم را جایگزین غذاهای حاوی سدیم بالا کنید.

4. ممکن است دارای خواص ضد سرطانی باشد

گوجه گیلاس ممکن است خواص ضد سرطانی به ویژه در برابر سرطان سینه و پروستات داشته باشد.

یک بررسی تحقیقاتی در سال 2013 مصرف زیاد گوجه فرنگی خام یا پخته شده را با کاهش متوسطی در بروز سرطان پروستات مرتبط کرد.

همچنین یک بررسی در سال 2012 ارتباط بین سطوح بالاتر بتاکاروتن در خون – یکی از کاروتنوئیدهای اصلی در گوجه گیلاسی – و خطر کمتر ابتلا به سرطان سینه را پیشنهاد کرد.

با این حال تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.

5. ممکن است سلامت پوست را افزایش دهد

با افزایش سن اشعه ماوراء بنفش (UV) ممکن است باعث خشکی پوست، چین و چروک، تغییر رنگ و سایر اثرات بر روی پوست شود.

غذاهایی که حاوی کاروتنوئیدها، پلی فنول‌ها و آنتی‌اکسیدان‌ ها هستند – مانند گوجه‌ گیلاسی – ممکن است با مرطوب کردن پوست و تنظیم مسیرهای سیگنالینگ و همچنین از طریق مکانیسم‌ های دیگر در برابر اثرات مضر اشعه ماوراء بنفش محافظت کنند.

به نظر می رسد کاروتنوئید های اولیه در گوجه گیلاسی – لیکوپن و بتا کاروتن نقش اصلی را ایفا می کنند.

عوارض و مضرات گوجه گیلاسی

ممکن است باعث واکنش های آلرژیک شود

اگرچه غیرمعمول آلرژی به گوجه فرنگی گیلاسی – یا هر نوع گوجه فرنگی – ممکن است.

آلرژی به گوجه فرنگی ممکن است علائمی مانند بثورات پوستی، خارش، عطسه، درد معده یا حتی آنافیلاکسی (بسته شدن راه های هوایی شما) را در موارد بسیار شدید ایجاد کند.

افرادی که به علف‌ ها، گرده‌ ها یا لاتکس آلرژی دارند ممکن است بیشتر به آلرژی به گوجه‌ فرنگی مبتلا شوند.

ممکن است باعث رفلاکس اسید شود

سوزش سر دل و بیماری رفلاکس معده به مری (GERD) هر کدام نتیجه رفلاکس مزمن اسید هستند – ضعیف شدن ماهیچه های مری که از حرکت اسید به سمت عقب از معده به سمت مری جلوگیری می کند.

غذاهای اسیدی مانند گوجه فرنگی گیلاسی ممکن است رفلاکس معده و علائم آن را بدتر کنند.

بنابراین افراد مبتلا به رفلاکس معده ممکن است نیاز به اجتناب از گوجه فرنگی گیلاسی داشته باشند یا مصرف گوجه گیلاسی خود را محدود کنند.

ممکن است آلوده به سالمونلا باشد

مانند بسیاری از انواع دیگر محصولات، گوجه فرنگی گیلاسی ممکن است در طول پردازش یا توزیع به سالمونلا آلوده شود.

سالمونلا یک باکتری مضر است که ممکن است باعث مسمومیت غذایی با علائمی مانند تب و درد معده شود.

کودکان خردسال، سالمندان و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند بیشترین خطر ابتلا به بیماری شدید سالمونلا را دارند.

شستشوی دقیق گوجه گیلاسی و تمام محصولات تازه با آب قبل از مصرف یکی از بهترین راه ها برای جلوگیری از هر نوع بیماری ناشی از غذا است.

روش های استفاده از گوجه گیلاسی در رژیم غذایی

ایده های استفاده از گوجه گیلاسی خام

می توانید از گوجه گیلاسی خام در انواع غذاها استفاده کنید از جمله :

سالاد کاهو
ساندویچ
کباب ها
سالاد پاستا
تاکو (برای رویه)
سالاد کاپرز
ماست (برای رویه)
پنیر کوتاژ (برای رویه)

ایده های استفاده از گوجه گیلاسی پخته شده

سس های گوجه فرنگی
پاستا
مرغ و ماهی
بروسکتا
تارت ها
پیتزا (به عنوان تاپینگ)
کاری
سوپ و خورش

آخرین اما نه کم اهمیت گوجه گیلاسی را می توان آب گرفت. فقط به یاد داشته باشید که آبمیوه گیری محتوای فیبر و پالپ محصولات تازه را کاهش می دهد.

چگونه آشپزی بر تغذیه تاثیر می گذارد

مهم است بدانید که برخی از روش های پخت و پز ممکن است بر محتوای مغذی گوجه گیلاسی تاثیر بگذارد.

برای شروع پوست جایی است که بسیاری از ریز مغذی های این میوه در آن متمرکز شده است. بنابراین گوجه‌فرنگی با پوست ممکن است مغذی‌ تر از گوجه‌ فرنگی پوست کنده باشد.

به طور مشابه خشک کردن و نگهداری گوجه گیلاسی ممکن است بر غلظت آنتی اکسیدان ها و ترکیبات فنلی آن ها تاثیر بگذارد.

جالب توجه است پختن آن ها ممکن است فراهمی زیستی – مقداری که بدن شما جذب می کند – لیکوپن، نارینژنین و کلروژنیک اسید را افزایش و در عین حال غلظت بتاکاروتن و لوتئین را کاهش دهد.

با این حال این تغییرات به نحوه پختن گوجه گیلاسی و مدت زمان بستگی دارد. بنابراین خوردن گوجه گیلاسی به طرق مختلف ممکن است مفید باشد.