زگیل چیست؟

زگیل (به انگلیسی: Wart) به برآمدگی های اغلب برجسته روی پوست گفته می شود که انواع مختلف داشته و همگی توسط نوعی ویروس شناخته شده ایجاد می شوند.

زگیل ها در اغلب موارد خطرناک نیستند اما به دلیل ظاهری ناخوشایندی که به پوست می دهند برخی افراد ممکن است به دنبال درمان آن ها باشند.

در ادامه قصد داریم درباره زگیل و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛

زگیل چیست؟

زگیل‌ نوعی برآمدگی‌ برجسته روی پوست است که توسط ویروس پاپیلومای انسانی یا HPV ایجاد می‌ شود. این ضایعه پوستی از هزاران سال قبل با انسان ها بوده است، به عنوان مثال جالب است بدانید علائم زگیل روی یک مومیایی 3 هزار ساله کشف شده است!

زگیل اگرچه به طور کلی خطرناک نیست اما می تواند باعث ناراحتی و خجالت افراد شده و مسری یا دردناک باشد. این ضایعه گاه به صورت خانگی قابل درمان بوده و در برخی موارد نیاز است برای درمان آن به پزشک مراجعه شود.

انواع زگیل

به طور کلی 5 نوع اصلی زگیل وجود دارد که هر یک ممکن است در بخش های متفاوتی از بدن ظاهر شده و ظاهری متمایز داشته باشد :

1. زگیل معمولی

زگیل معمولی معمولا در ناحیه پشت انگشتان دست و پا و روی زانوها رشد می کند، اگرچه ممکن است در نواحی دیگر بدن نیز ظاهر شود.

این نوع زگیل معمولا ظاهری زبر، ضخیم، دانه ای و گرد دارد و ممکن است شبیه گل کلم به نظر برسد. همچنین اغلب خاکستری تر از پوست اطراف خود می باشد.

اندازه زگیل های معمولی می تواند از 1 میلی متر تا 1 سانتی متر یا بزرگ تر باشد و ممکن است به تنهایی یا به صورت گروهی ظاهر شود. این زگیل ها معمولا جدی و خطرناک نیستند و می توانند خود به خود از بین بروند.

با توجه به آن چه گفته شد علائم و نشانه های زگیل معمولی می تواند شامل موارد زیر باشد :

برجستگی های کوچکی که می توانند سخت، زبر و دانه دانه باشند
برجستگی های گوشتی رنگ به همراه لکه های سیاه کوچکی از رگ های خونی لخته شده
احتمال سرایت به مناطق دیگر از طریق تماس مستقیم با پوست

2. زگیل کف پا

این زگیل ها در کف پا رشد می کنند و بر خلاف سایر زگیل‌ ها داخل پوست و نه خارج از پوست ظاهر می شوند.

زمانی که فرد احساس کند سوراخ کوچکی در کف پای او ایجاد شده که توسط پوست سفتی احاطه شده احتمالا به این نوع زگیل دچار است که می تواند در راه رفتن او نیز مشکل ایجاد کند.

به طور کلی 2 نوع زگیل کف پا وجود دارد که عبارتند از :

زگیل کف پا نوع میرمسیال

این زگیل توسط ویروس HPV نوع 1 ایجاد می شود و علائم و نشانه های آن می تواند شامل موارد زیر باشد :

زگیل های عمیق و حساس که به دلیل ایستادن یا راه رفتن به سمت داخل کف پا رشد می کنند
درد همزمان با فشار مستقیم
احساس این که فرد روی سنگ ریزه راه می رود
پوست مایل به زرد که شبیه پینه به نظر می رسد
ممکن است نقاط سیاه در ناحیه ایجاد شود

زگیل کف پا نوع موزاییکی

این زگیل توسط HPV نوع 2 ایجاد می شود و علائم و نشانه های آن می تواند شامل موارد زیر باشد :

زگیل های سطحی کوچک
یک الگوی موزاییکی از زگیل های متعدد که به صورت خوشه ای ظاهر می شوند
درد کمتر نسبت به زگیل نوع میرمسیال

3. زگیل های مسطح

زگیل های مسطح که به نام زگیل نوجوانی نیز شناخته می شوند معمولا روی صورت، ران ها یا بازوها رشد کرده و اغلب توسط HPV نوع 3، 10 و 28 ایجاد می شوند.

این زگیل ها کوچک هستند و بلافاصله بعد از ظاهر شدن قابل تشخیص نمی باشند. همچنین قسمت بالای آن ها صاف است به گونه ای که گویی خراشیده شده اند.

زگیل های مسطح می توانند قرمز گوشتی، صورتی، قهوه ای یا مایل به زرد باشند و اغلب در گروه های بزرگ 20 تا 200 تایی ظاهر می شوند. این نوع زگیل معمولا دردناک نیست و اغلب در نواحی از بدن دیده می شود که بریدگی یا ترک پوستی وجود دارد مانند نواحی از صورت یا پا که موی آن ها اصلاح می شود.

زگیل مسطح در کودکان شایع است و از طریق تماس مستقیم به دیگران منتقل می شود. بنابر آن چه گفته شد علائم و نشانه های این نوع زگیل می تواند شامل موارد زیر باشد :

علائم کوچک مسطح، گرد یا بیضی روی پوست
علائم گوشتی رنگ
معمولا دردناک نیست

4. زگیل رشته ای

زگیل رشته ای اطراف دهان یا بینی و گاهی اوقات روی گردن یا زیر چانه رشد می کند. این نوع زگیل مسری می باشد و می تواند به سایر قسمت های بدن سرایت کند.

زگیل های رشته ای کوچک هستند و به شکل یک فلپ یا تگ پوستی کوچک به نظر می رسند که به صورت رشته های نازک و انگشت مانند از پوست بیرون می زنند.

از دیگر نشانه های این زگیل این است که هم رنگ پوست می باشد و اغلب درد ندارد مگر این که در یک ناحیه حساس مانند چین های پوستی ایجاد شود.

بنابراین به طور کلی علائم و نشانه های زگیل رشته ای می تواند شامل موارد زیر باشد :

ضایعه کوچکی که از پوست خارج می شود
فلپ گوشتی رنگ
رشد سریع
معمولا دردناک نیست

5. زگیل پریونگال

زگیل های پریونگال در ناحیه زیر و اطراف ناخن های پا و دست رشد می کنند. این زگیل ها ممکن است دردناک باشند و روی رشد ناخن اثر منفی بگذارند.

زگیل پریونگال در ابتدا ظاهر کوچکی دارد اما ممکن است به مرور بزرگ تر شده و از طریق تماس مستقیم به نواحی دیگر بدن گسترش پیدا کند. همچنین هنگام لمس، زبر و احتمالا شبیه گل کلم به نظر می رسد.

با توجه به آن چه گفته شد علائم و نشانه های زگیل پریونگال می تواند شامل موارد زیر باشد :

ضایعه زبر در اطراف یا زیر ناخن
با بزرگ تر شدن دردناک می شود
شکافتن پوست اطراف ناخن
ظاهر ناخن و کوتیکول ممکن است تغییر کند

6. زگیل تناسلی

به طور کلی بیش از 100 نوع ویروس HPV وجود دارد که عامل بروز زگیل های مختلف می باشند. تقریبا همه انواع این زگیل ها نسبتا بی خطر بوده و روی دست ها یا پا ظاهر می شوند.

با این حال چند گونه HPV وجود دارد که باعث ایجاد زگیل در ناحیه تناسلی، داخل و اطراف آن می شوند. این زگیل ها به نام زگیل تناسلی شناخته شده اند و می توانند به بیماری هایی همچون سرطان دهانه رحم در زنان منجر شوند.

افرادی که حدس می زنند دچار زگیل تناسلی شده اند یا در معرض ابتلا به آن قرار دارند لازم است فورا به پزشک مراجعه کنند.

چه زمانی به پزشک مراجعه شود؟

در موارد زیر توصیه می شود حتما به پزشک مراجعه کنید :

زگیل روی صورت یا ناحیه حساس دیگری از بدن مانند اندام تناسلی، دهان یا سوراخ‌ های بینی ایجاد شود
خونریزی یا علائم عفونت مانند چرک یا دلمه در اطراف زگیل ایجاد شود
زگیل دردناک باشد
رنگ زگیل تغییر کند
فرد به دیابت یا بیماری های نقص ایمنی مانند ایدز یا اچ آی وی مبتلا باشد

درمان زگیل

1. درمان خانگی

اگرچه زگیل ها معمولا خود به خود از بین می روند اما ممکن است خجالت اجتماعی یا ناراحتی فرد را به دنبال داشته باشند و فرد درصدد درمان خانگی آن ها بربیاید. خوشبختانه بسیاری از زگیل ها به درمان های موجود به خوبی پاسخ می دهند.

برخی از مواردی که باید مورد توجه قرار بگیرد عبارتند از :

زگیل‌ ها ممکن است به سایر قسمت‌ های بدن گسترش پیدا کرده یا به دیگران سرایت کنند. بنابراین اگر برای درمان لازم است زگیل را با سوهان ناخن یا سنگ پا خراش دهید، از این وسایل روی بخش های دیگر بدن خود استفاده نکنید و به دیگران نیز اجازه استفاده از آن ها را ندهید
اگر دیابت دارید سعی نکنید زگیل پای خود را به صورت خانگی درمان کنید بلکه باید به پزشک خود مراجعه کنید. دیابت می تواند باعث از دست دادن حس در پاها شود، به همین دلیل ممکن است بدون این که متوجه باشید در پروسه درمان خانگی به پاهای خود آسیب بزنید
سعی نکنید زگیل های صورت یا سایر قسمت های حساس بدن خود مانند اندام تناسلی، دهان یا سوراخ های بینی را با درمان های خانگی از بین ببرید

تکنیک های انجماد

در برخی درمان های بدون نسخه، هوای سرد غلیظ (مخلوطی از دی متیل اتر و پروپان) روی زگیل اسپری می کنند. این کار سلول های پوست را می کشد و به این ترتیب می توانید سطح زگیل را خراش دهید.

این روش ها در مواردی که فرد می خواهد به سرعت زگیل را از بین ببرد انتخاب خوبی هستند اما برای از بین بردن همه زگیل ها به اندازه کافی قوی محسوب نمی شوند.

پچ های حاوی اسید سالیسیلیک

برای از بین بردن زگیل لازم است این محصولات را هر روز و اغلب به مدت چند هفته استفاده کنید. برای بهترین نتایج توصیه می شود قبل از اعمال محصولات، زگیل را حدود 15 دقیقه در آب خیس کرده و دستورالعمل های روی بسته را دنبال کنید.

نوار چسب درمانی

برخی افراد در درمان زگیل با نوار چسب به نتایج خوبی رسیده اند. در این روش فرد به مدت چند روز زگیل را با یک نوار چسب کوچک پوشانده، سپس زگیل را خیسانده و برای از بین بردن پوست مرده آن را مالش می دهد.

این رویکرد ممکن است نیاز به چندین دوره درمان داشته باشد و درباره موثر بودن آن اختلاف نظرهایی وجود دارد.

2. روش های پزشکی

در صورتی که زگیل به درمان های خانگی پاسخ ندهد، پزشک ممکن است روش های بهتری ارائه دهد. به یاد داشته باشید اگر دیابت دارید و دچار زگیل در ناحیه پا شده اید در همه موارد باید به پزشک مراجعه کنید.

نیتروژن مایع

پزشک ممکن است زگیل را با نیتروژن مایع منجمد کند که اگرچه کمی دردناک است اما معمولا موثر می باشد. در این تکنیک نیز گاهی به بیش از یک جلسه درمانی نیاز است.

انجماد باعث ایجاد تاول در زیر و اطراف زگیل شده و این کار در عرض یک هفته زگیل را از پوست جدا می کند.

عمل جراحی

عمل جراحی معمولا تنها در مواردی که زگیل با روش های دیگر درمان نشود استفاده می شود. در این تکنیک پزشک زگیل را با چاقوی جراحی جدا کرده یا با برق می سوزاند. لازم به ذکر است عمل جراحی می تواند باعث ایجاد اسکار پوستی شود. همچنین قبل از عمل نیاز به آمپول بی حسی می باشد.