اختلال پیکا (به انگلیسی: Pica) نوعی اختلال خوردن است که در آن فرد مبتلا با حالتی اجبار گونه و غیر ارادی اقدام به خوردن موادی می کند که ارزش غذایی خاصی ندارند و حتی ممکن است برای سلامتی مضر باشند.
از آن جا که خوردن برخی موادی که افراد مبتلا به پیکا مصرف می کنند می تواند بالقوه خطرناک باشد و به عواقب جدی همچون مسمومیت منجر شود لازم است در برخی موارد برای درمان این عارضه اقدام شود.
در ادامه قصد داریم درباره اختلال پیکا و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛
پیکا چیست؟
پیکا یا هرزه خواری نوعی اختلال تغذیه ای مرتبط با خوردن است که در آن فرد به طور منظم مواد غیر خوراکی نسبتا بی خطر مانند یخ یا مواد خطرناکی همچون رنگ خشک شده یا تکه های فلز و غیره می بلعد که می تواند به مشکلات سلامتی در او منجر شود.
برای تشخیص این بیماری لازم است این رفتار فرد حداقل یک ماه ادامه داشته باشد.
موادی که ممکن است افراد مبتلا به پیکا اقدام به خوردن آن ها کنند عبارتند از :
- یخ
- صابون
- دکمه
- خاک رس
- مو
- شن
- ته سیگار
- خاکستر سیگار
- رنگ
- چسب
- گچ
- مدفوع
- و غیره
این اختلال اغلب در کودکان و زنان باردار رخ می دهد و معمولا موقتی است اما اگر فرد نتواند از خوردن مواد غیر خوراکی دست بردارد لازم است فورا به پزشک مراجعه کند تا با درمان مناسب از عوارض جانبی بالقوه جدی جلوگیری شود.
پیکا در افرادی که دچار ناتوانی های ذهنی هستند نیز رخ می دهد و در افراد مبتلا به ناتوانی هایی رشدی شدید معمولا طولانی تر و شدیدتر می باشد.
علت پیکا
پیکا معمولا هیچ دلیل خاصی ندارد اما در برخی موارد، کمبود آهن، روی یا سایر مواد مغذی ممکن است با این عارضه همراه باشد. به عنوان مثال کم خونی ناشی از کمبود آهن ممکن است علت اصلی پیکا در زنان باردار باشد.
همچنین هوس خوردن مواد غیر عادی می تواند نشانه تلاش بدن برای جبران کمبود مواد مغذی باشد.
افراد مبتلا به بیماری های روانی خاص مانند اسکیزوفرنی و اختلال وسواس فکری – اجباری نیز ممکن است از پیکا به عنوان مکانیسم مقابله ای در برابر این بیماری ها استفاده کنند.
لازم به ذکر است برخی افراد حتی از بافت یا طعم بعضی از اقلام غیر خوراکی لذت می برند یا هوس خوردن مواد غیر خوراکی دارند. همچنین در برخی فرهنگ ها خوردن خاک رس یک رفتار نسبتا رایج می باشد که به آن پیکا ژئوفاژی نیز گفته می شود.
رژیم غذایی و سوء تغذیه هر دو می توانند در بروز پیکا نقش داشته باشند، در این موارد خوردن مواد غیر خوراکی ممکن است به احساس سیری فرد کمک کند.
تشخیص پیکا
هیچ آزمایش خاصی برای تشخیص پیکا وجود ندارد، بلکه پزشک با توجه به سابقه و چندین عامل دیگر می تواند این بیماری را تشخیص دهد.
برای این منظور لازم است بیمار با پزشک خود در مورد اقلام غیر غذایی مصرفی اش صادق باشد تا بیماری او به درستی تشخیص داده شود. در صورتی که فرد با پزشک خود صادق نباشد تشخیص بیماری دشوار خواهد بود. همین مسئله در مورد کودکان یا افراد مبتلا به مشکلات ذهنی نیز صدق می کند.
پزشک ممکن است از آزمایش خون نیز برای بررسی سطح آهن یا روی بدن استفاده کند تا کمبود احتمالی مواد مانند کمبود آهن تشخیص داده شود. کمبود مواد مغذی گاهی با پیکا ارتباط دارد.
درمان پیکا
پزشک بعد از تشخیص پیکا، احتمالا با درمان هر گونه عارضه ای که در اثر خوردن اقلام غیر خوراکی ایجاد شده شروع می کند. برای مثال اگر فرد در اثر خوردن تراشه رنگ دچار مسمومیت شدید با سرب شده باشد پزشک ممکن است شلات درمانی تجویز کند.
در شلات درمانی داروی خوراکی یا تزریقی به فرد داده می شود که به سرب چسبیده و آن را از طریق ادرار دفع می کند.
اگر پزشک حدس بزند که پیکا به دلیل عدم تعادل مواد مغذی در بدن رخ داده، ممکن است مکمل های ویتامین یا مواد معدنی تجویز کند. به عنوان مثال در صورت تشخیص کم خونی ناشی از فقر آهن مصرف منظم مکمل های آهن توصیه می شود.
در صورت نیاز از ارزیابی روان شناختی برای تشخیص ابتلا به اختلال وسواس فکری – اجباری و سایر بیماری های احتمالی استفاده و درمان مناسب برای آن ها تجویز می شود.
مطالعه ای نشان داده مصرف مکمل مولتی ویتامین ساده ممکن است در برخی موارد موثر باشد.
اگر فرد مبتلا به پیکا دچار ناتوانی ذهنی یا مشکل روانی باشد، تجویز داروهای کنترل کننده مشکلات رفتاری نیز ممکن است به کاهش یا از بین بردن تمایل او به خوردن مواد غیر خوراکی کمک کند.
عوارض پیکا
خوردن برخی اقلام غیر خوراکی می تواند به بیماری های جدی منجر شود. این بیماری ها ممکن است شامل موارد زیر باشد :
- مسمومیت مانند مسمومیت با سرب
- عفونت های انگلی
- انسداد روده ای
- خفگی
چشم انداز پیکا
پیکا در کودکان و زنان باردار معمولا در عرض چند ماه و بدون درمان خاص برطرف می شود. همچنین اگر کمبودهای تغذیه ای باعث بروز پیکا شده باشد، درمان این کمبودها ممکن است علائم پیکا را کاهش دهد.
پیکا همیشه قابل درمان نیست بلکه گاهی به خصوص در افرادی که دچار ناتوانی ذهنی هستند می تواند سال ها ادامه داشته باشد.
مشورت با پزشک می تواند به فرد در درک هر چه بیشتر چشم انداز بیماری و نحوه کنترل آن کمک کند.
منبع: healthline
