همانژیوم (به انگلیسی: Hemangiomas) یا همانژیوم نوزادی به ضایعه غیر سرطانی عروق خونی گفته می شود که برای مدتی رشد کرده و سپس بدون درمان فروکش می کند.
این عارضه شایع ترین ضایعه یا تومور در کودکان محسوب می شود که اغلب مشکلی ایجاد نمی کند اما در برخی موارد ممکن است به علائمی منجر شود.
در ادامه قصد داریم درباره همانژیوم و علل، علائم و روش های درمانی آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛
همانژیوم چیست؟
همانژیوم نوعی ضایعه یا تومور خوش خیم در عروق خونی است که به دلیل شایع بودن آن در کودکان به نام همانژیوم نوزادی نیز شناخته شده است.
این وضعیت در اکثر موارد خطرناک نیست اما گاهی ممکن است باز شده و به خونریزی و زخم منجر شود که دردناک می باشد. همچنین ضایعه بسته به اندازه و مکان آن می تواند تغییر شکل دهد و گاه با سایر ناهنجاری های سیستم عصبی مرکزی یا ستون فقرات همراه باشد.
ناگفته نماند این مسئله ممکن است با سایر همانژیوم های داخلی نیز رخ داده و روی اندام های داخلی زیر تاثیر بگذارد :
- کبد
- سایر قسمت های دستگاه گوارش
- مغز
- اندام های دستگاه تنفسی
همانژیوم هایی که روی اندام ها تاثیر می گذارند معمولا مشکلی ایجاد نمی کنند.
همانژیوم چگونه ایجاد می شود؟
همانژیوم پوستی
همانژیوم پوستی زمانی ایجاد می شود که تکثیر غیر طبیعی رگ های خونی در یک ناحیه از بدن وجود داشته باشد.
کارشناسان هنوز نمی دانند چرا رگ های خونی به این شکل در کنار هم قرار می گیرند اما معتقد هستند این مسئله توسط پروتئین های خاصی که در طول بارداری در جفت تولید می شوند رخ می دهد.
همانژیوم پوستی می تواند در لایه بالایی پوست یا لایه چربی زیرین آن که لایه زیر جلدی نامیده می شود پدید بیاید. این ناحیه در ابتدا شبیه یک علامت مادر زادی قرمز رنگ پوستی به نظر می رسد اما به مرور برجسته شده و برآمدگی پوستی ایجاد می کند.
لازم به ذکر است همانژیوم ها معمولا در بدو تولد وجود ندارند.
همانژیوم کبدی
همانژیوم کبدی در داخل و روی کبد ایجاد می شود و ممکن است با همانژیوم نوزادی مرتبط باشد یا نباشد.
به نظر می رسد همانژیوم کبدی غیر نوزادی به استروژن حساس می باشد. همان طور که می دانید در طول یائسگی برای رفع علائم ناشی از کاهش سطح طبیعی استروژن برای بسیاری از زنان استروژن جایگزین تجویز می شود که می تواند رشد همانژیوم کبدی را تحریک کند.
به علاوه اندازه همانژیوم ممکن است در طول بارداری و همچنین به دنبال مصرف قرص های ضد بارداری خوراکی افزایش یابد.
محل رشد همانژیوم
همانژیوم علاوه بر پوست و کبد می تواند روی نواحی دیگر بدن رشد کند یا آن ها را تحت فشار قرار دهد، از جمله :
- کلیه ها
- ریه ها
- روده بزرگ
- مغز
علائم همانژیوم
همانژیوم بسته به محل و اندازه آن معمولا در حین شکل گیری یا بعد از آن علائمی ایجاد نمی کند اما اگر بزرگ شود، در ناحیه حساسی رشد کند یا همانژیوم های متعدد وجود داشته باشد ممکن است با علامت همراه شود.
همانژیوم های پوستی معمولا به صورت خراش های کوچک یا برجستگی های قرمز رنگ ظاهر می شوند که به مرور رشد کرده و شبیه خال مادر زادی شرابی رنگ به نظر می رسند. این همانژیوم ها به دلیل ظاهر قرمز تیره خود گاهی همانژیوم توت فرنگی نامیده می شوند.
این در حالی است که همانژیوم اندام های داخلی با علائم خاص مربوط به اندامی که تحت تاثیر قرار داده اند همراه هستند. به عنوان مثال همانژیومی که روی دستگاه گوارش یا کبد تاثیر گذاشته ممکن است با علائم زیر همراه باشد :
- حالت تهوع
- استفراغ
- ناراحتی شکمی
- از دست دادن اشتها
- احساس پری معده
تشخیص همانژیوم
پزشک برای تشخیص همانژیوم ابتدا معاینه فیزیکی انجام داده و به صورت بصری آن را تشخیص می دهد اما همانژیوم اندام های داخلی تنها از طریق آزمایش تصویر برداری مانند سونوگرافی، ام آر آی یا سی تی اسکن قابل تشخیص می باشد.
در برخی موارد این همانژیوم ها به طور تصادفی تشخیص داده می شوند.
درمان همانژیوم
یک همانژیوم تنها و کوچک معمولا نیازی به درمان ندارد و احتمالا به صورت خود به خود از بین می رود. با این حال در برخی موارد از جمله همانژیوم های پوستی که زخم شده یا در نواحی خاصی روی صورت مانند لب رخ داده اند ممکن است نیاز به درمان باشد.
برخی گزینه های درمانی عبارتند از :
1. مسدود کننده های بتا
- پروپرانولول خوراکی : این دارو اولین خط دفاعی در برابر همانژیوم هایی است که نیاز به درمان سیستمیک دارند
- مسدود کننده های موضعی مانند ژل تیمولول : این مسدود کننده ها را می توان برای همانژیوم های کوچک و سطحی و همچنین درمان همانژیوم زخمی کوچک تر استفاده کرد. مصرف این داروها در صورت استفاده صحیح زیر نظر پزشک به طور کلی ایمن در نظر گرفته می شود
2. داروهای کورتیکو استروئید
ممکن است برای کاهش رشد همانژیوم و رفع التهاب ناشی از آن از داروی تزریقی کورتیکو استروئید استفاده شود.
ناگفته نماند در این مورد معمولا از استروئیدهای سیستمیک مانند پردنیزون و پردنیزولون استفاده نمی شود، اما این داروها ممکن است برای کسانی که نمی توانند از داروهای دیگر مسدودکننده های بتا مصرف کنند کمک کننده باشند.
3. لیزر درمانی
از لیزر درمانی برای از بین بردن همانژیوم لایه های بالایی پوست به منظور کاهش قرمزی و بهبود ظاهر آن استفاده می شود.
4. ژل دارویی
در برخی تحقیقات از ژل دارویی به نام بکاپلرمین به عنوان درمان همانژیوم زخمی مزمن استفاده شده است. این دارو گران است و در صورت استفاده مکرر خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهد.
5. عمل جراحی
پزشک در مواردی که همانژیوم به اندازه کافی کوچک است که بتوان آن را با جراحی برداشت احتمالا از عمل جراحی استفاده می کند.
همانژیوم اندام های داخلی
در صورتی که همانژیوم اندام های داخلی بیش از حد بزرگ شده یا با درد همراه باشد ممکن است نیاز به درمان داشته باشد.
برخی گزینه های درمانی در این شرایط عبارتند از :
- برداشتن همانژیوم با عمل جراحی
- برداشتن اندام یا ناحیه آسیب دیده با جراحی
- در همانژیوم کبدی ممکن است بستن منبع خون اصلی به همانژیوم یک گزینه درمانی باشد
چشم انداز همانژیوم
همانژیوم در اکثر موارد یک مسئله زیبایی محسوب می شود تا مشکل پزشکی، اما اگر در این باره نگرانی خاصی دارید یا ترجیح می دهید آن را درمان کنید بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
منبع: healthline
