شب کوری (به انگلیسی: Night blindness) که به نیکتالوپی نیز شهرت دارد نوعی اختلال چشمی است که در آن چشم قادر به سازگاری با شرایط کم نور مانند شب نمی باشد.
این وضعیت به خودی خود یک بیماری محسوب نمی شود بلکه نتیجه یک مشکل چشمی یا یک بیماری زمینه ای است که می تواند دلایل مختلفی داشته باشد.
در ادامه قصد داریم درباره شب کوری و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛
شب کوری چیست؟
شب کوری نوعی اختلال بینایی است که در آن افراد مبتلا هنگام شب یا در محیط های کم نور، دچار ضعف در بینایی می شوند.
چشم در حالت طبیعی با وضعیت های کم نور سازگار می شود اما در افرادی که دچار شب کوری هستند بینایی چشم در این شرایط کاهش می یابد.
اگرچه معنای تحت اللفظی شب کوری این است که فرد هنگام شب بینایی اش را کاملا از دست می دهد اما در واقع این طور نیست و تنها ممکن است فرد در دیدن علائم راهنمایی و رانندگی مشکل داشته باشد و رانندگی در تاریکی برایش دشوارتر از قبل شود.
همچنین ممکن است هنگام رفتن از محیط روشن به تاریک زمان بیشتری طول بکشد تا چشم با شرایط جدید سازگار شود.
برخی انواع شب کوری قابل درمان هستند در حالی که برخی دیگر را نمی توان درمان کرد. در هر حال فرد مبتلا به این وضعیت باید برای تعیین علت زمینه ای اختلال بینایی به پزشک مراجعه کند تا اقدامات درمانی مناسب برای بهبود بینایی او انجام شود.
علائم شب کوری
شب کوری علامت یک بیماری زمینه ای چشم است که در محیط کم نور به اختلال بینایی منجر می شود. به عنوان مثال ممکن است مانع دیدن ستاره ها در شب شود یا فرد نتواند در یک اتاق تاریک موانع سر راهش را ببیند.
برای تشخیص شب کوری معمولا لازم است فرد به سوالات زیر پاسخ دهد :
- آیا حرکت در محیط با نور کم دشوار است؟
- آیا رانندگی در شب از قبل سخت تر شده است؟
- آیا تشخیص چهره دیگران در نور کم دشوار است؟
- آیا زمانی که فرد از محیط کم نور به محیط پر نور می رود (و بالعکس) مدت زمان بیشتری طول می کشد تا چشمانش به محیط جدید عادت کند؟
در شب کوری ممکن است علائم دیگری نیز ظاهر شود که ماهیت آن به علت زمینه ای بستگی دارد، از جمله :
- سردرد
- چشم درد
- حالت تهوع
- استفراغ
- تاری دید یا دید ابری
- حساسیت به نور
- مشکل در دیدن فاصله دور
علت شب کوری
شب کوری ممکن است در اثر ابتلا به برخی بیماری هایی که بسیاری از آن ها قابل درمان هستند رخ دهد. این موارد عبارتند از :
1. گلوکوم
گلوکوم به گروهی از بیماری های چشمی اشاره دارد که در آن آسیب عصب بینایی که چشم را به مغز متصل می کند باعث ایجاد فشار در چشم می شود. این مسئله ممکن است بینایی را مختل کند و تاثیر آن گاهی دائمی می باشد.
2. آب مروارید
آب مروارید به دلیل کدر شدن عدسی چشم در اثر تجزیه پروتئین های داخل عدسی رخ می دهد و علت آن اغلب افزایش سن می باشد. کدر شدن عدسی می تواند بینایی را از جمله در محیط های کم نور مختل کند.
3. نزدیک بینی
افرادی که دچار نزدیک بینی هستند نمی توانند اشیای دور را به خوبی ببینند. این مسئله زمانی اتفاق می افتد که چشم قادر نباشد نور را به درستی متمرکز کند.
4. کمبود ویتامین A
ویتامین A یا رتینول از مواد مغذی ضروری برای بینایی است. به عنوان مثال این ماده پروتئینی ایجاد می کند که نور را در شبکیه جذب و از عملکرد چشم پشتیبانی می کند. طبیعی است کمبود این ویتامین تاثیر جدی روی بینایی خواهد داشت.
5. ورم رنگیزه ای شبکیه
به گروهی از بیماری های نادر چشم گفته می شود که به شبکیه آسیب می رسانند و نوعی اختلال ژنتیکی هستند که روی بینایی فرد در نور کم اثر منفی می گذارند.
درمان شب کوری
درمان شب کوری با توجه به علت بروز آن ممکن است متفاوت باشد. برای این منظور گاهی از انواع خاص عینک یا لنزهای تماسی استفاده شود تا بینایی چشم اصلاح شود.
استفاده از عینک آفتابی نیز می تواند از چشم در برابر اشعه ماورای بنفش که از عوامل آسیب رسان چشم می باشد محافظت کند.
در مواردی که علت شب کوری کمبود ویتامین A است لازم است مواد غذایی سرشار از این ماده به رژیم غذایی اضافه شود. برخی منابع خوب این ویتامین عبارتند از :
- تخم مرغ
- غلات غنی شده
- شیر غنی شده
- سبزیجات و میوه های نارنجی و زرد
- روغن کبد ماهی روغن
- سبزیجات سبز تیره و برگ دار
در موارد شدیدتر ممکن است نیاز به عمل جراحی چشم باشد. به عنوان مثال عمل جراحی لیزیک برای بهبود بینایی، شکل قرنیه را تغییر می دهد. همچنین ممکن است برای درمان آب مروارید یا آزاد کردن فشار چشمی ناشی از گلوکوم از عمل جراحی استفاده شود.
در برخی موارد شب کوری قابل درمان نیست. به عنوان مثال ورم رنگیزه ای شبکیه در حال حاضر درمان موثری ندارد اما با کمک برخی تکنیک ها ممکن است بتوان علائم و کیفیت زندگی را بهبود بخشید.
برای کاهش برخی خطرات ناشی از شب کوری نیز لازم است یک سری اقدامات احتیاطی انجام داد که از جمله آن ها می توان به اجتناب از رانندگی هنگام شب یا حرکت در تاریکی اشاره کرد.
چشم انداز شب کوری
چشم انداز این وضعیت به علت آن بستگی دارد.
در بسیاری از موارد علت این مسئله درمان بسیار ساده ای دارد و می توان با کمک عینک یا لنزهای تماسی یا استفاده از رژیم غذایی مناسب آن را برطرف کرد. اما همان طور که گفتیم در موارد شدیدتر نیاز به عمل جراحی است.
درمان موثر علاوه بر بهبود بینایی در شب می تواند سایر علائم بیماری زمینه ای ایجاد کننده این وضعیت را تا حد قابل توجهی بهبود ببخشد.
منبع: medicalnewstoday
