آیا سرطان پروستات ارثی (ژنتیکی) است؟

سرطان پروستات شایع ترین سرطان در مردان است. در حدود 1 مرد از هر 8 مرد در زندگی خود تشخیص سرطان پروستات را دریافت می کنند.

اکثر موارد سرطان پروستات در مردان بدون سابقه خانوادگی ایجاد می شود اما درصد کمی از سرطان های پروستات با ژن های ارثی مرتبط است. به گفته انجمن سرطان آمریکا (ACS) داشتن یک برادر یا پدر مبتلا به سرطان پروستات خطر ابتلا به آن را بیش از دو برابر می کند.

اگر برادر مبتلا به سرطان پروستات داشته باشید این خطر برای شما بیشتر از این است که پدر مبتلا داشته باشید. این خطر در صورتی که چندین خویشاوند مبتلا شده باشند بالاتر است به خصوص اگر در سنین جوانی به سرطان پروستات مبتلا شده باشند.

در ادامه این مقاله به بررسی این موضوع می پردازیم که آیا سرطان پروستات ارثی یا ژنتیکی است یا خیر؟ با سومیتا همراه باشید؛

چند درصد سرطان پروستات ارثی یا ژنتیکی است؟

تخمین‌ ها در مورد تعداد سرطان‌ های پروستات که ارثی هستند، بسته به اینکه سرطان پروستات ارثی چگونه تعریف می‌ شود، متفاوت است.

یک تعریف پیشنهادی برای سرطان پروستات ارثی به نام معیار هاپکینز، سرطان پروستات را در صورتی که یکی از موارد زیر درست باشد به عنوان ارثی طبقه بندی می کند :

شما سه یا چند فامیل درجه یک مبتلا به سرطان پروستات دارید که شامل فرزندان، والدین یا برادران می شود
شما در سه نسل از طرف مادر یا پدرتان به سرطان پروستات مبتلا هستید
شما حداقل دو فامیل دارید که قبل از 55 سالگی سرطان پروستات تشخیص داده شده است

با استفاده از این معیارها حدود 3 تا 5 درصد سرطان پروستات ارثی در نظر گرفته می شود.

ژن های مرتبط با سرطان پروستات

احتمال ابتلای مردی به سرطان پروستات در زندگی‌ اش حدود 11 درصد است اما جهش‌ های خاصی مانند جهش‌ های ژن‌ های BRCA2 و HOXB13 به طور بالقوه می‌ توانند خطر ابتلا به سرطان پروستات را تا 2 تا 10 برابر افزایش دهند.

تا 15 درصد از مردان مبتلا به سرطان پروستات مرحله IV دارای جهش در ژن های BRCA1 یا BRCA2 هستند در حالی که تنها حدود 5 تا 7 درصد از مردان مبتلا به سرطان پروستات در مراحل اولیه این جهش ها را دارند. تصور می‌ شود که جهش‌ های BRCA2 خطر ابتلا به سرطان پروستات را 8 برابر افزایش می‌ دهند در حالی که جهش‌ های BRCA1 احتمال ابتلا به سرطان پروستات را سه برابر افزایش می‌ دهند.

جهش در ژن‌ های BRCA در حدود 1 نفر از 400 نفر در جمعیت عمومی مشاهده می‌ شود اما از هر 40 نفر یک نفر از اجداد یهودی اشکنازی دیده می‌ شود.

به گفته نویسندگان یک مطالعه معتبر در سال 2022 که در مجله انجمن سرطان آمریکا منتشر شده است، تجزیه و تحلیل یک کارآزمایی بالینی IMPACT در حال انجام شواهدی را نشان می دهد که افراد حامل BRCA2 موارد زیر را دارند :

ابتلا به سرطان پروستات در آن ها بالاست
سرطان پروستات در آن ها در سنین پایین تر تشخیص داده می شود
احتمال ابتلا به بیماری پیشرفته در زمان تشخیص بیشتر است

سایر سرطان های مرتبط با جهش های BRCA1 و BRCA2

BRCA1 و BRCA2 به موارد زیر هم مرتبط هستند :

سرطان پستان
سرطان تخمدان
سرطان پانکراس
ملانوما

سایر جهش های مرتبط با سرطان پروستات

جهش در ژن های زیر نیز با افزایش خطر ابتلا به سرطان پروستات مرتبط است :

MLH1
MSH2
MSH6
PMS2
EPCAM

جهش در این ژن ها سندرم لینچ نامیده می شود. سندرم لینچ همچنین (در همه جنس‌ ها) با افزایش خطر ابتلا به سرطان‌ های زیر قبل از سن 50 سالگی مرتبط است :

سرطان روده بزرگ
سرطان رحم
سرطان تخمدان
سرطان مثانه
سرطان معده
سرطان روده کوچک
سرطان پانکراس
سرطان مغز

عوامل خطر سرطان پروستات

عوامل خطر سرطان پروستات عبارتند از :

سن : اکثر مردان زمانی که تشخیص سرطان پروستات دریافت می کنند، بالای 50 سال سن دارند
نژاد : مردان آفریقایی آمریکایی حدود دو برابر خطر ابتلا به سرطان پروستات و مرگ ناشی از آن را نسبت به سایر مردان در ایالات متحده دارند
رژیم غذایی : با توجه به گفته ی انجمن سرطان آمریکا برخی تحقیقات نشان می دهد که رژیم غذایی سرشار از لبنیات ممکن است کمی خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش دهد
چاقی : برخی تحقیقات نشان می دهد که چاقی ممکن است با خطر بالاتر سرطان پروستات پیشرفته یا مرگ بر اثر سرطان پروستات مرتبط باشد
قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی : آتش نشانانی که در معرض برخی مواد شیمیایی قرار می گیرند ممکن است در معرض افزایش خطر ابتلا به سرطان پروستات باشند. برخی از تحقیقات ارتباط بالقوه ای را بین سرطان پروستات و قرار گرفتن در معرض عامل نارنجی نشان می دهد، اگرچه ارتباط قطعی پیدا نشده است

پیشگیری از سرطان پروستات

بیشتر اوقات پزشکان نمی دانند چه چیزی باعث سرطان پروستات می شود. شما همیشه نمی توانید از سرطان پروستات پیشگیری کنید و برخی از عوامل خطر خارج از کنترل شما هستند.

تحقیقات در مورد اینکه آیا اضافه وزن یا یک رژیم غذایی با کلسیم بسیار بالا خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش می دهد متفاوت است. بهترین توصیه های پیشگیرانه سرطان پروستات در حال حاضر شامل موارد زیر می شود :

به وزن متوسط برسید و آن را حفظ کنید
در طول زندگی خود از نظر بدنی فعال باشید
رژیم غذایی متعادلی داشته باشید که شامل مقدار زیادی میوه و سبزیجات باشد

غربالگری سرطان پروستات در افراد پرخطر

اگر حامل ژن های مرتبط با خطر بالاتر سرطان پروستات هستید، غربالگری منظم ممکن است شانس بیشتری برای تشخیص سرطان در مراحل اولیه و درمان آن قبل از گسترش آن به شما بدهد.

شانس زنده ماندن یک مرد مبتلا به سرطان پروستات در مراحل اولیه در مقایسه با مردی که سرطان پروستات ندارد، حدود 99 درصد است. با این حال اگر سرطان پروستات به اندام‌ های دوردست برسد احتمال به 31 درصد کاهش می‌ یابد.

پزشکان معمولا با اندازه گیری سطح آنزیمی به نام آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA) با آزمایش خون یا با انجام یک معاینه دیجیتال رکتوم، سرطان پروستات را غربالگری می کنند.

چه زمانی غربالگری سرطان پروستات را شروع کنیم؟

غربالگری سرطان پروستات باید در موارد زیر انجام شود :

سن 50 سالگی برای مردانی که به طور متوسط در معرض خطر سرطان پروستات هستند (و انتظار می رود حداقل 10 سال بیشتر زندگی کنند)
سن 45 سالگی برای مردان در معرض خطر بالای ابتلا به سرطان پروستات هستند (از جمله آمریکایی های آفریقایی تبار و مردانی که پدر یا برادرشان قبل از سن 65 سالگی سرطان پروستات گرفته است)
سن 40 سالگی برای مردانی که بیش از یک خویشاوند درجه اول (پدر یا برادر) با تشخیص سرطان پروستات قبل از سن 65 سالگی دارند

سوالات متداول در مورد سرطان پروستات

احتمال ابتلا به سرطان پروستات در چه سنی بیشتر است؟

حدود 60 درصد سرطان های پروستات در مردان بالای 65 سال ایجاد می شوند. میانگین سنی در زمان تشخیص تقریبا 66 سال است. ابتلا به سرطان پروستات قبل از 40 سالگی نادر است.

سرطان های پروستات از کجا منشا می گیرند؟

تقریبا همه سرطان‌های پروستات به عنوان آدنوکارسینوم طبقه‌ بندی می‌ شوند. این سرطان ها در سلول هایی که مایع پروستات تولید می کنند ایجاد می شوند.

آیا می توان بدون پروستات زندگی کرد؟

شما می توانید بدون پروستات زندگی کنید اما برخی از مردان پس از جراحی مشکلاتی مانند بی اختیاری ادرار یا اختلال نعوظ را تجربه می کنند. اگر هنوز قصد بچه دار شدن دارید به طور کلی توصیه می شود که اسپرم را در بانک اسپرم ذخیره کنید.

چگونه می توانم آزمایش کنم که آیا جهش ژنی مرتبط با سرطان پروستات دارم؟

با انجام آزمایش خون یا ادرار می توانید آزمایش کنید که آیا جهش ژنتیکی مرتبط با سرطان پروستات دارید یا خیر.

خلاصه

اکثر سرطان های پروستات با عوامل ژنتیکی مرتبط نیستند. جهش در برخی از ژن ها مانند BRCA1 و BRCA2 در درصد کمی از موارد با افزایش خطر ابتلا به سرطان پروستات مرتبط است.

با آزمایش خون یا ادرار می توانید متوجه شوید که حامل ژن های مرتبط با سرطان پروستات هستید یا خیر. اگر ژن های مرتبط با سرطان پروستات دارید، ممکن است پزشک شروع غربالگری را در سنین پایین تر توصیه کند.

منبع : healthline