گلوکوم زاویه بسته (به انگلیسی: Closed-angle glaucoma) وضعیتی است که در آن فشار داخل چشم به دلیل افزایش شدید مایع چشم تا حد قابل توجهی افزایش می یابد.
این بیماری در صورت تشخیص و درمان به موقع معمولا بهبود می یابد. همچنین دارای دو نوع اولیه و ثانویه می باشد و می تواند به دو شکل حاد و مزمن توصیف شود.
در ادامه قصد داریم درباره گلوکوم زاویه بسته و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛
گلوکوم زاویه بسته چیست؟
گلوکوم نام مجموعه ای از چند بیماری چشمی است که در میان آن ها، گلوکوم زاویه باز شایع ترین نوع محسوب می شود و حدود 90 درصد از کل موارد را تشکیل می دهد. این در حالی است که گلوکوم زاویه بسته که در این مقاله درباره آن صحبت می کنیم بسیار کمتر شایع می باشد.
لازم به ذکر است همه انواع گلوکوم در صورت عدم درمان می توانند به آسیب عصب بینایی (عصبی که اطلاعات بصری را به مغز منتقل می کند) و در نهایت نابینایی کامل فرد منجر شوند.
در گلوکوم زاویه بسته، فشار داخل چشم به دلیل تخلیه نشدن کامل مایع چشم تا حد قابل توجهی افزایش می یابد.
همان طور که می دانید مایع چشم در محفظه عقب چشم و پشت عنبیه تولید می شود و در حالت طبیعی از طریق مردمک به محفظه جلویی کره چشم جریان می یابد. سپس از طریق کانال هایی به نام شبکه ترابکولا یا تور تیغه به وریدهای صلبیه (سفیدی چشم) انتقال پیدا می کند.
در صورت مسدود شدن یا آسیب دیدن شبکه ترابکولار، مایع نمی تواند به خوبی در آن جریان پیدا کرده یا مسیر به طور کامل مسدود می شود که در نهایت به افزایش فشار داخل چشم و گلوکوم زاویه بسته منجر می شود.
انواع گلوکوم زاویه بسته
گلوکوم زاویه بسته را می توان به دو نوع اصلی تقسیم کرد که عبارتند از :
1. گلوکوم زاویه بسته اولیه
در این نوع، ساختار چشم به گونه ای است که احتمال تحت فشار قرار گرفتن عنبیه توسط شبکه ترابکولار افزایش می یابد. برخی علل احتمالی این مسئله عبارتند از :
- زاویه بین عنبیه و قرنیه بسیار باریک باشد
- کره چشم نسبتا کوتاه باشد
- عدسی داخل چشم ضخیم بوده و عنبیه را به سمت جلو براند
- عنبیه نازک بوده و به سمت زاویه جمع شود
ناگفته نماند منظور از زاویه چشم، ناحیه بین عنبیه و قرنیه چشم می باشد.
2. گلوکوم زاویه بسته ثانویه
در این نوع گلوکوم زاویه بسته، یک بیماری زمینه ای باعث ایجاد تغییراتی در چشم می شود که فشار به عنبیه توسط شبکه ترابکولار را به دنبال دارد. این بیماری ها و اختلالات زمینه ای ممکن است شامل موارد زیر باشند :
- آسیب دیدگی چشم
- التهاب
- دیابت
- تومور
- آب مروارید پیشرفته (کدر شدن عدسی چشم)
گلوکوم زاویه بسته را می توان به دو شکل حاد و مزمن نیز توصیف کرد. موارد حاد به طور ناگهانی رخ داده و شایع تر هستند در حالی که موارد مزمن به تدریج ایجاد شده و تشخیص علائم آن ها دشوارتر می باشد.
عوامل خطر زای گلوکوم زاویه بسته
خطر ابتلا به گلوکوم زاویه بسته در موارد زیر افزایش می یابد :
- سن بالاتر از 40 سال به خصوص اگر فرد بین 60 تا 70 سال سن داشته باشد
- دور بینی
- زن بودن
- داشتن برادر، خواهر یا والدین مبتلا به این بیماری
- بومی آسیای جنوب شرقی یا آلاسکا
علائم گلوکوم زاویه بسته
افرادی که به گلوکوم زاویه بسته حاد مبتلا هستند، احتمالا به طور ناگهانی یک یا چند مورد از علائم زیر را تجربه می کنند :
- درد شدید چشم که به طور ناگهانی ایجاد می شود
- تاری دید
- ظاهر شدن هاله های روشن در اطراف اشیا
- قرمزی، حساسیت و سفتی چشم
- احساس تهوع و استفراغ
این حمله ممکن است زمانی که مردمک چشم به طور متوسط گشاد شده رخ دهد که می تواند به دلایلی همچون قرار گرفتن در اتاق تاریک، استرس زیاد یا مصرف برخی داروها ایجاد شود.
در صورت مشاهده هر یک از این علائم توصیه می شود به اورژانس مراجعه شود زیرا گلوکوم زاویه بسته نوع حاد یک مسئله اورژانسی است.
علائم نوع مزمن بسیار نا محسوس تر از علائم نوع حاد می باشد تا جایی که ممکن است فرد متوجه هیچ تغییری در وضعیت چشم نشود، اما اگر بیماری پیشرفت کند احتمالا احساس می کند بینایی اش دچار اختلال شده و به مرور لبه های میدان دید خود را از دست می دهد.
گاهی اوقات برخی افراد درد و قرمزی چشم تجربه می کنند، اگرچه به شدت علائم گلوکوم زاویه بسته حاد نیست.
تشخیص گلوکوم زاویه بسته
زمانی که فرد به پزشک مراجعه می کند، پزشک سوالاتی درباره علائم او پرسیده، چشم های فرد را معاینه و فشار داخل چشم او را اندازه گیری می کند. هیچ آزمایش خاصی برای این منظور لازم نیست و در صورتی که اقدامات درمانی فوری انجام شود، چشم بهبود خواهد یافت.
همان طور که قبلا اشاره کردیم موارد حاد جزو شرایط اورژانسی محسوب می شوند و لازم است فرد در اسرع وقت به بیمارستان یا چشم پزشک مراجعه کند زیرا با تاخیر در درمان ممکن است بینایی اش را از دست بدهد.
درمان گلوکوم زاویه بسته
برای درمان گلوکوم زاویه بسته معمولا از داروها و عمل جراحی استفاده می شود.
داروها
برخی داروهایی که ممکن است برای این منظور تجویز شوند عبارتند از :
- استازولامید؛ مایع داخل چشم را کاهش می دهد
- مسدود کننده های بتا؛ مقدار مایع تولید شده توسط چشم را کاهش می دهند
- استروئیدها؛ التهاب چشم را کاهش می دهند
- داروهای مسکن؛ برای تسکین درد
- داروهای درمان حالت تهوع و استفراغ
- پیلوکارپین؛ زاویه بین عنبیه و قرنیه را باز می کند
عمل جراحی
پزشک بعد از کاهش فشار داخل چشم ممکن است برای جلوگیری از افزایش فشار مجدد از درمان هایی نظیر عمل جراحی استفاده کند.
به طور کلی دو نوع عمل جراحی برای درمان گلوکوم زاویه بسته وجود دارد که عبارتند از :
- ایریدوتومی محیطی؛ یک نوع لیزر درمانی است که سوراخ های زه کشی کوچک در عنبیه ایجاد کرده و برای درمان گلوکوم زاویه بسته حاد و مزمن استفاده می شود
- ایریدکتومی جراحی؛ در این روش که چندان متداول نیست یک سوراخ مثلثی کوچک در عنبیه ایجاد می شود
پیشگیری از گلوکوم با زاویه بسته
افرادی که سابقه خانوادگی ابتلا به گلوکوم دارند لازم است به صورت منظم به چشم پزشک مراجعه کنند. در مواردی که فرد در معرض خطر بالای ابتلا به گلوکوم زاویه بسته باشد ممکن است پزشک برای پیشگیری از روش ایریدوتومی محیطی استفاده کند.
منبع: healthline
