پارونیشیا (به انگلیسی: Paronychia) یا عفونت گوشه ناخن نوعی عفونت پوستی باکتریایی یا قارچی است که در اطراف ناخن ایجاد می شود و عوامل مختلف ممکن است در بروز آن نقش داشته باشند.
این عارضه اگرچه ممکن است با درد و التهاب همراه باشد اما در اکثر موارد جدی نیست و روش های متعدد برای درمان آن وجود دارد.
در ادامه قصد داریم درباره پارونیشیا و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛
پارونیشیا چیست؟
پارونیشیا نوعی عفونت بافت احاطه کننده محل تلاقی ناخن و پوست می باشد و زمانی رخ می دهد که باکتری ها یا قارچ ها به زیر پوست نفوذ کنند. این عارضه در اثر جویدن ناخن بروز می کند اما افرادی که به دلیل شرایط کاری به طور مکرر با آب یا مواد شیمیایی سر و کار دارند بیشتر در معرض آن قرار می گیرند.
به این عارضه پارونیشیا کاندیدال نیز گفته می شود. در این وضعیت معمولا اختلالی در ناحیه حائل بین صفحه اصلی ناخن و چین ناخن بروز می کند که می تواند به دلیل عفونت ناشی از مخمر کاندیدا آلبیکنس باشد.
اگرچه پارونیشیا و ناخن فرو رفته در گوشت هر دو می توانند باعث درد در ناحیه انگشت پا شوند و حتی گاهی همزمان رخ دهند اما این دو عارضه کاملا متفاوت هستند.
ناخن فرو رفته در گوشت زمانی رخ می دهد که صفحه اصلی ناخن به داخل پوست اطراف خود فرو رفته و باعث التهاب و عفونت شود. این وضعیت در صورت عدم درمان می تواند درد و ناراحتی به دنبال داشته باشد و از آن جا که ناخن، پوست را می شکافد معمولا به عفونت هایی همچون پارونیشیا منجر می شود.
ناخن فرو رفته در گوشت ممکن است به دلایل زیر رخ دهد :
- کوتاه کردن نادرست ناخن
- عدم رعایت بهداشت پا
- پوشیدن کفش های بسیار کوچک و کفش هایی که به گوشه های ناخن فشار وارد می کنند
- آسیب دیدگی پا
- مصرف داروهایی که روی پوست اثر می گذارند
علائم پارونیشیا
برخی علائم پارونیشیا شبیه علائم سایر عفونت های پوستی است و برخی علائم آن به طور مستقیم روی ناخن اثر می گذارد.
به طور کلی علائم این عارضه عبارتند از :
- ورم، حساسیت و قرمزی اطراف ناخن
- آبسه های پر از چرک
- سفت شدن ناخن
- تغییر شکل یا آسیب دیدگی ناخن
- جدا شدن ناخن از بستر
علت پارونیشیا
پارونیشیا زمانی اتفاق می افتد که پوست اطراف ناخن آسیب دیده و راه را برای ورود میکروب ها باز کند. باکتری ها یا قارچ ها می توانند باعث این نوع عفونت شوند که از جمله آن ها می توان به باکتری های استافیلوکوکوس اورئوس و استرپتوکوک پیوژنز اشاره کرد.
برخی علل شایع آسیب دیدگی پوست اطراف ناخن عبارتند از :
- جویدن یا گاز گرفتن ناخن
- چیدن ناخن
- مانیکور
- قرار گرفتن بیش از حد دست ها در معرض رطوبت، مثلا زمانی که فرد دائما انگشت خود را بمکد
- ناخن فرو رفته در گوشت
تشخیص پارونیشیا
پزشک در اکثر موارد به راحتی و با معاینه فیزیکی می تواند پارونیشیا را تشخیص دهد. به علاوه سابقه پزشکی فرد را بررسی کرده و به دنبال عوامل خطر زایی همچون دیابت می گردد.
پزشک احتمالا با جدا کردن بخش کوچکی از ناحیه یا گرفتن سواب، نوع باکتری یا قارچ عامل عفونت را نیز شناسایی می کند
درمان پارونیشیا
درمان پارونیشیا با توجه به شدت آن و حاد یا مزمن بودن ممکن است متفاوت باشد و بسته به تشخیص و شدت بیماری، استفاده از درمان های خانگی و درمان های پزشکی می تواند کمک کننده باشد.
درمان خانگی
فرد مبتلا به پارونیشیای خفیف و حاد بهتر است چندین بار در روز انگشت دست یا پای خود را در آب گرم خیس کند. اگر علائم بهبود نیابد لازم است از روش های دیگر استفاده شود.
به علاوه برخی افراد ادعا کرده اند پارونیشیا خفیف ممکن است تنها با یک لیمو و نمک قابل درمان باشد. برای این منظور کافیست شکافی در لیمو ایجاد کرده، مقداری نمک داخل آن بپاشید و سپس انگشت آسیب دیده را به مدت چند دقیقه داخل شکاف قرار دهید.
این افراد توصیه می کنند تا زمانی که عفونت از بین برود از این تکنیک استفاده شود. لازم به ذکر است هیچ گونه شواهد علمی برای تایید اثر بخش بودن این روش وجود ندارد.
روش خانگی دیگر استفاده از خمیر سولفات منیزیم در ناحیه عفونی است. ادعا شده این تکنیک به کاهش درد کمک کرده و برای درمان عفونت مفید است اما درباره اثر بخش بودن آن شواهد علمی وجود ندارد.
ممکن است برای درمان پارونیشیای مزمن نیاز به زمان طولانی مثلا هفته ها یا ماه ها باشد. در طول این مدت لازم است دست ها خشک و تمیز نگه داشته شوند و در صورتی که دست های فرد در محیط کار مدام خیس می شود یا در معرض میکروب قرار می گیرد احتمالا نیاز به مرخصی خواهد داشت.
درمان پزشکی
در صورتی که علت بروز پارونیشیای حاد عوامل باکتریایی باشد، پزشک ممکن است آنتی بیوتیک مانند دیکلوکساسیلین یا کلیندامایسین تجویز کند.
در مواردی که عفونت قارچی باعث بروز پارونیشیای مزمن شده باشد، پزشک از داروهای ضد قارچی استفاده خواهد کرد که از جمله این داروهای موضعی می توان به کلوتریمازول یا کتوکونازول اشاره کرد.
به علاوه گاهی نیاز به تخلیه هر گونه چرک از آبسه های اطراف ناحیه توسط پزشک می باشد. در این روش که به آن تکنیک برش و درناژ گفته می شود از یک بی حس کننده موضعی استفاده می شود، سپس چین ناخن را به اندازه ای که یک گاز وارد شود باز کرده و چرک را تخلیه می کنند.
از آن جا که موثر بودن بسیاری از روش های خانگی از نظر علمی ثابت نشده است، اگر حدس می زنید به پارونیشیا یا نوع دیگری از عفونت در ناحیه انگشتان پا یا ناخن پا مبتلا شده اید بهتر است با یک پزشک متخصص مشورت کنید.
چه زمانی به پزشک مراجعه شود؟
به طور کلی در موارد خفیف که عفونت به نواحی فراتر از ناخن پیشرفت نکرده، می توان با به حداقل رساندن قرار گرفتن در معرض میکروب و شستن مکرر ناحیه عفونی، این عارضه را در منزل درمان کرد.
با این حال اگر علائم بعد از چند روز بهبود نیابد یا عفونت از ناخن به اطراف گسترش پیدا کند لازم است به پزشک مراجعه شود. در صورتی که علائم شدید باشد باید بلافاصله با پزشک تماس گرفت.
پیشگیری از عفونت های ناخن
با رعایت موارد زیر می توان خطر ابتلا به عفونت ناخن را کاهش داد :
- استفاده از مرطوب کننده بعد از شستن دست ها
- اجتناب از گاز گرفتن یا جویدن ناخن
- کوتاه کردن ناخن به روش درست و با دقت
- تمیز نگه داشتن دست ها و ناخن ها
- پرهیز از فرو بردن دست ها در آب به مدت طولانی
- عدم تماس دست با محرک ها
- کوتاه نگه داشتن ناخن ها
عوامل خطر زای پارونیشیا
برخی افراد بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به پارونیشیا قرار دارند، از جمله :
- افرادی که دست های آن ها به دلیل شغلی که دارند دائما مرطوب است مانند نظافت چی ها یا، ماهی گیران
- افرادی که گردش خون ضعیف دارند
- افراد مبتلا به دیابت
- افراد مبتلا به سایر بیماری های پوستی مانند درماتیت
- افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند
منبع: medicalnewstoday
