میخچه و پینه (به انگلیسی: Corns and calluses) به ضایعات سخت و دردناک در پوست گفته می شود که معمولا در اثر واکنش به فشار یا اصطحکاک وارد شده به پا ایجاد می شوند.
این ضایعات اغلب خطری به همراه ندارند اما در برخی موارد ممکن است عفونت و زخم های پوستی ایجاد کرده و به درد و ناراحتی منجر شوند.
در ادامه قصد داریم درباره میخچه و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛
میخچه چیست؟
میخچه زمانی ایجاد می شود که پوست سعی کند از ناحیه زیرین خود در برابر آسیب، فشار یا اصطحکاک های بیرونی محافظت کند.
این ضایعات در افرادی که کفش های نا مناسب به پا می کنند، پاهای آن ها عرق می کند یا برای مدت طولانی در طول روز می ایستند شایع تر است، همچنین گفته شده زنان بیش از مردان به این عارضه دچار می شوند.
میخچه معمولا خطرناک نیست اما گاهی ممکن است به تحریک، عفونت یا زخم های پوستی به خصوص در افراد مبتلا به دیابت یا کسانی که از گردش خون ضعیف در پاها رنج می برند منجر شود.
تفاوت پینه و میخچه
بسیاری از افراد گمان می کنند میخچه و پینه یکسان هستند اما این طور نیست.
پینه چیست؟
پینه به بخشی از پوست گفته می شود که به دلیل اصطکاک، فشار یا تحریک ضخیم شده باشد. این وضعیت اغلب در ناحیه پایین پا رخ می دهد اما می تواند روی دست ها، آرنج یا زانو نیز ایجاد شود.
پینه معمولا ناراحتی چندانی ایجاد نمی کند، با این حال زمانی که فرد هنگام راه رفتن با کفش به کف پای خود فشار می آورد ممکن است احساس درد داشته باشد.
این ضایعات اغلب کم رنگ و مایل به زرد می باشند و با لمس کردن آن ها می توانید برجسته بودن را حس کنید اما از آن جا که پوست آسیب دیده ضخیم می شود، ممکن است نسبت به پوست اطراف حساسیت کمتری به لمس داشته باشد.
پینه معمولا بزرگ تر و پهن تر از میخچه است و لبه های آن کمتر واضح می باشد. همچنین معمولا در نواحی ظاهر می شود که پوست به چیزی مانند استخوان، کفش یا زمین ساییده شود. به عنوان مثال اغلب در ناحیه استخوانی درست زیر انگشتان پا تشکیل می شود، این ناحیه نقطه ای است که فرد هنگام راه رفتن وزنش را روی آن می اندازد.
پینه پلانتار نوع خاصی از پینه است که در کف پاشنه پا ایجاد می شود و زمانی اتفاق می افتد که یکی از استخوان های پا بلندتر از دیگری باشد و هنگام راه رفتن فرد با شدت بیشتری به زمین برخورد کند. این مسئله باعث ضخیم شدن پوست زیر این استخوان می شود.
میخچه چیست؟
میخچه نوعی پینه است که از سلول های مرده پوست تشکیل شده است. ظاهر شدن میخچه روی انگشتان پا بسیار رایج است زیرا سطوح پوستی در این نواحی صاف و بدون مو هستند.
میخچه ها معمولا ضایعاتی کوچک و دایره ای شکل با یک مرکز کاملا مشخص هستند که می تواند سخت یا نرم باشد.
میخچه های سخت اغلب کوچک هستند و در نواحی استخوانی پا یا نواحی که پوست ضخیم شده یا پینه وجود دارد ظاهر می شوند.
میخچه های نرم ضایعاتی به رنگ سفید با بافت لاستیکی هستند و ممکن است شبیه زخم باز به نظر برسند که با درد همراه می باشد. این میخچه ها اغلب بین انگشتان پا و نواحی مرطوب و عرق کرده پوست ایجاد می شوند.
نوع سوم، میخچه دانه ای است که می تواند به صورت خوشه ای روی کف پا ایجاد شود و معمولا دردناک نیست.
علائم میخچه
فردی که دچار میخچه شده ممکن است هنگام راه رفتن احساس شبیه راه رفتن روی سنگ داشته باشد. به علاوه احتمالا فرد علائم زیر را تجربه می کند :
- برآمدگی های برجسته و سخت شده
- ناحیه ضخیم و زبر پوستی
- درد یا حساسیت زیر پوست
اگر میخچه بسیار دردناک شود، ترشحات داشته باشد یا داغ یا قرمز باشد لازم است فرد به پزشک مراجعه کند زیرا این موارد می تواند نشانه عفونی شدن ناحیه باشد.
افرادی که دچار گردش خون ضعیف، پوست شکننده یا مشکلات عصبی و بی حسی در پا هستند نیز باید قبل از درمان خانگی میخچه با پزشک خود مشورت کنند.
علاوه بر این افراد مبتلا به دیابت، نوروپاتی محیطی و بیماری شریانی محیطی باید در این مورد بسیار محتاط عمل کنند.
علت میخچه
هر گونه فشار یا اصطحکاک پوستی از عوامل خطر زای اولیه و اصلی هر نوع میخچه می باشد. در دست و پا این مسئله ممکن است به دلایل زیر رخ دهد :
- پوشیدن کفش های بیش از حد تنگ، بیش از حد گشاد یا پاشنه بلند
- پوشیدن جوراب های نا مناسب
- جوراب نپوشیدن
- دائما پا برهنه بودن زیرا در این شرایط پوست برای این که بتواند از خود محافظت کند ضخیم می شود
- استفاده از ابزار و تجهیزات ورزشی یا آلات موسیقی بدون دستکش
- دوچرخه سواری مکرر
- قرار دادن مکرر آرنج روی میز یا زانو زدن دائمی
برخی دیگر از عوامل خطر زا شامل سن بالا، بیماری های مفصلی، سایر مشکلات پا مانند انحراف شست پا یا انگشت چکشی، راه رفتن زیاد روی سطوح صاف یا صاف بودن کف پا می باشد.
دیابت نیز از عوامل خطر زا به خصوص برای پینه محسوب می شود.
درمان میخچه
درمان خانگی
بسیاری از افراد سعی می کنند میخچه را در منزل و با استفاده از محصولات بدون نسخه درمان می کنند.
برخی روش های خانگی برای این منظور عبارتند از :
- با خیساندن میخچه یا پینه در آب گرم به مدت 5 تا 10 دقیقه و سپس سوهان زدن یا مالش دادن ناحیه با سنگ پا می توان اندازه میخچه را کاهش داد. حرکات دایره ای نیز به از بین رفتن پوست مرده کمک می کند
- هر روز از مرطوب کننده برای پا استفاده شود. محصولاتی که حاوی اسید سالیسیلیک، اوره یا لاکتات آمونیوم هستند به نرم شدن پوست خشک کمک کرده و آن را برای سوهان کشی آماده می کنند
- کفش ها و جوراب های مناسب، پدها یا کفی های محافظ استفاده کنید. قرار دادن فوم یا گوه های سیلیکونی بین انگشتان پا می تواند فشار روی میخچه را کاهش دهد. استفاده از کفش های مخصوص و سفارشی نیز می تواند کمک کننده باشد
چه زمانی به پزشک مراجعه شود؟
در صورتی که میخچه یا پینه بسیار دردناک باشد یا فرد مبتلا به دیابت پوست شکننده یا مشکلات گردش خون داشته باشد بهتر است با یک پزشک متخصص در این زمینه مشورت کند.
پزشک ابتدا پاها را معاینه کرده، از فرد در مورد سبک زندگی اش سوالاتی می پرسد و کفش های او را بررسی می کند. در صورت وجود علائم عفونت ممکن است پماد آنتی بیوتیک تجویز شود.
اگر پزشک به وجود مشکل ساختار استخوانی در پا مشکوک باشد ممکن است بیمار را برای عکس برداری با اشعه ایکس و احتمالا جراحی به پزشک متخصص ارجاع دهد.
برداشتن میخچه
فرد هرگز نباید بدون نظارت پزشک اقدام به برداشتن میخچه یا پینه کند، به خصوص اگر به بیماری های دیابت یا سایر بیماری های زمینه ای نیز مبتلا باشد. در این شرایط انجام این کار می تواند به زخم دیابت یا عوارض ناشی از گردش خون یا بی حسی منجر شود و خطر عفونت را افزایش دهد.
پزشک می تواند ضایعه را با یک چاقوی کوچک کوتاه کند و این کار تنها در مطب قابل انجام است. لازم به ذکر است میخچه ممکن است عود کرده و نیاز به کوتاه کردن مکرر یا منظم توسط پزشک داشته باشد.
پزشک معمولا تنها در مواقعی که علت میخچه وجود ضایعه در ساختار استخوانی فرد باشد (مانند انگشت چکشی یا انحراف انگشت شست یا در برخی موارد پینه کف پا) از عمل جراحی برای درمان استفاده می کند.
یکی دیگر از روش های درمان میخچه استفاده از چسب حاوی 40 درصد اسید سالیسیلیک است. ممکن است لازم باشد فرد از چسب در خانه نیز استفاده کرده و ناحیه را با سنگ پا بمالد تا از عود آن جلوگیری شود.
سالیسیلیک اسید چیست؟
درمان استاندارد میخچه استفاده از سالیسیلیک اسید است که پزشکان از آن در درمان سایر بیماری ها مانند زگیل نیز استفاده می کنند.
سالیسیلیک اسید نوعی کراتولیتیک است، به این معنی که پروتئین یا کراتین را که میخچه و پوست مرده اطراف آن ایجاد کرده از بین می برد.
بعد از استفاده از سالیسیلیک اسید، لایه بالای پوست سفید می شود و فرد می تواند پوست مرده را جدا کند یا سوهان بزند. بعد از برداشتن میخچه، در صورتی که فرد احساس کند میخچه در حال عود کردن است می تواند هر هفته ناحیه را خیسانده و با سنگ پا بمالد.
سالیسیلیک اسید دارای غلظت های مختلف است و دوزهای قوی تر آن ممکن است سریع تر اثر کنند اما نیاز به نسخه پزشک دارند.
لازم به ذکر است ترکیبات این ماده می تواند پوست اطراف ناحیه مورد نظر را نیز تحریک کند، بنابراین فرد باید هنگام استفاده مراقب باشد و نباید از آن روی میخچه یا پینه ترک خورده استفاده کند.
به علاوه افراد مبتلا به دیابت نباید از سالیسیلیک اسید استفاده کنند. افراد مسن نیز قبل از استفاده از این ماده باید با پزشک مشورت کنند زیرا استفاده از آن می تواند باعث برخی مشکلات پوستی شود به سختی بهبود می یابند.
در موارد نادر فرد ممکن است به این ماده واکنش آلرژیک نشان دهد که علائم آن شامل سردرد شدید، معده درد، حالت تهوع و استفراغ، اسهال، احساس ضعف، مشکل در تنفس و احساس سوزن سوزن شدن یا سوزش روی پوست می باشد.
فردی که این علائم یا موارد نگران کننده دیگری را تجربه کند باید فورا به پزشک مراجعه کند.
پیشگیری از میخچه
اقدامات زیر ممکن است به کاهش خطر بروز میخچه کمک کند :
- اجتناب کردن یا کاهش اقداماتی که ممکن است باعث بروز علائم شوند
- پوشیدن کفش و جوراب مناسب
- محافظت از دست ها هنگام استفاده از ابزار، چه با دستکش های بالشتک دار یا بالشتک روی دسته های ابزار
- استفاده از بالشتک در صورت نیاز، به عنوان مثال پوشیدن زانو بند هنگام زانو زدن روی یک سطح سخت
- مشورت با متخصص پا در مورد هر گونه مشکل در راه رفتن که ممکن است نیاز به اصلاح داشته یا هر گونه ناهنجاری ساختاری در پا که ممکن است لازم باشد با عمل جراحی درمان شود
- استفاده منظم از سنگ پا یا سوهان پا و برداشتن پوست سخت به آرامی در حین حمام کردن
لازم به ذکر است با استفاده از تکنیک های درمانی ممکن است بتوان میخچه را برطرف کرد اما بدون تغییر در سبک زندگی یا عدم استفاده از کفش مناسب احتمالا وضعیت دوباره عود می کند.
منبع: medicalnewstoday
