کراتوزیس پیلاریس (به انگلیسی: Keratosis pilaris) که گاهی به آن پوست مرغی نیز گفته می شود نوعی بیماری پوستی شایع است که باعث می شود در برخی نواحی پوست برجستگی های زبری ایجاد شود.
این وضعیت هیچ گونه خطر یا ضرری برای فرد ندارد و معمولا با خارش یا درد همراه نیست اما گاهی افراد برای کاهش علائم و بهبود ظاهر آن اقدام به درمان می کنند.
در ادامه قصد داریم درباره پوست مرغی و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛
پوست مرغی چیست؟
در عارضه پوست مرغی برجستگی ها یا جوش های ریزی روی پوست ایجاد می شوند. این جوش ها در واقع سلول های مرده پوست هستند که فولیکول های مو را مسدود می کنند و ممکن است به رنگ قرمز یا قهوه ای باشند.
پوست مرغی معمولا در قسمت بالای بازوها، ران ها، گونه ها یا باسن دیده می شود. این وضعیت مسری نیست و در اکثر موارد خارش یا درد ندارد.
لازم به ذکر است پوست مرغی اغلب در ماه های سرد سال که پوست خشک تر می شود تشدید شده و ممکن است بارداری نیز علائم آن را تحریک کند.
این وضعیت معمولا ژنتیکی بوده و خطری برای سلامتی فرد ندارد. همچنین به طور کلی هیچ درمانی برای آن وجود ندارد اما با کمک برخی تکنیک ها می توان علائم را کاهش داده یا از بدتر شدن آن جلوگیری کرد.
ناگفته نماند پوست مرغی اغلب تا سن 30 سالگی و به طور خود به خود درمان می شود.
علائم پوست مرغی
بارزترین علامت پوست مرغی ظاهر خاص آن است. در این وضعیت برجستگی های واضح شبیه برجستگی های روی بدن غاز یا مرغی که پرهایش چیده شده روی پوست فرد ظاهر می شود. به همین دلیل به نام پوست مرغی شهرت پیدا کرده است.
برجستگی ها می توانند در هر نقطه ای از پوست که فولیکول های مو وجود دارد ایجاد شوند، بنابراین هرگز در کف پا یا کف دست رخ نمی دهند اما در بخش بالای بازوها و ران ها بیشتر دیده شده و در موارد شدیدتر ممکن است تا ساعد و ساق پا نیز گسترش پیدا کنند.
سایر علائم پوست مرغی عبارتند از :
- صورتی یا قرمز شدن ملایم اطراف برجستگی ها
- پوست خارش دار و تحریک پذیر
- پوست خشک
- برجستگی هایی که شبیه کاغذ سنباده هستند
- برجستگی هایی که بسته به رنگ پوست ممکن است گوشتی، سفید، قرمز، صورتی، قهوه ای یا سیاه رنگ باشند
علت پوست مرغی
این عارضه خوش خیم پوستی به دلیل تجمع کراتین (نوعی پروتئین مو) در منافذ پوست رخ می دهد. در این حالت کراتین منافذ را مسدود کرده و مانع باز شدن فولیکول موهای در حال رشد می شود. در نتیجه برجستگی کوچک درست در نقطه ای که مو باید رشد کند ایجاد می شود.
علت دقیق تجمع کراتین در این نقاط مشخص نیست اما به نظر می رسد این مسئله با بیماری های پوستی همچون درماتیت آتوپیک و بیماری های ژنتیکی ارتباط داشته باشد.
عوامل خطر زای پوست مرغی
پوست مرغی در افرادی با شرایط و بیماری های زیر بیشتر رخ می دهد :
- پوست خشک
- اگزما
- ایکتیوز
- تب یونجه
- چاقی
- زنان
- کودکان یا نوجوانان
- اصل و نسب سلتیک
به طور کلی همه افراد ممکن است به پوست مرغی دچار شوند اما این مسئله بیشتر در کودکان و نوجوانان رخ می دهد. همچنین معمولا از اواخر دوران نوزادی یا طی دوران نوجوانی شروع می شود و تا اواسط دهه 20 زندگی از بین رفته و اغلب تا سن 30 سالگی به طور کامل برطرف می شود.
لازم به ذکر است تغییرات هورمونی دوران بارداری و همچنین دوران بلوغ در نوجوانان می تواند باعث شعله وری بیماری شود. به علاوه پوست مرغی در افرادی که پوست روشن دارند بیشتر رخ می دهد.
درمان پوست مرغی
هیچ نوع درمان شناخته شده ای برای پوست مرغی وجود ندارد و این عارضه اغلب با افزایش سن به صورت خود به خود برطرف می شود. با این حال برای کاهش علائم می توان از برخی تکنیک ها استفاده کرد، اگرچه پوست مرغی معمولا نسبت به هر گونه درمانی مقاومت نشان می دهد.
از سوی دیگر در مواردی که یک روش درمانی نتیجه بخش می باشد، معمولا مشاهده نتایج چندین ماه طول می کشد.
درمان های پوستی
متخصص پوست برای تسکین خارش و خشکی پوست و همچنین بهبود ظاهر آن ممکن است درمان های مبتنی بر مرطوب کننده خاص توصیه کند.
بسیاری از کرم های موضعی بدون نسخه و تجویزی می توانند سلول های مرده پوست را از بین برده یا از مسدود شدن فولیکول های مو جلوگیری کنند اما قبل از استفاده از آن ها لازم است با پزشک مشورت شود.
اوره و لاکتیک اسید دو ماده متداول مورد استفاده در درمان های مبتنی بر مرطوب کننده می باشند که در کنار هم به شل شدن و از بین رفتن سلول های مرده پوست و نرم شدن پوست خشک کمک می کنند.
سایر روش های درمانی که ممکن است متخصص پوست پیشنهاد دهد عبارتند از :
- میکرودرم ابریژن که نوعی درمان لایه برداری قوی است
- لایه برداری شیمیایی
- کرم های رتینول
توصیه می شود حتما قبل از استفاده از هر یک از موارد بالا با پزشک مشورت شود زیرا برخی کرم های تجویزی حاوی اسیدهایی هستند که ممکن است عوارض جانبی پوستی به دنبال داشته باشند، از جمله :
- قرمزی
- گز گز
- تحریک
- خشکی
از جمله گزینه های درمانی تجربی نیز می توان به درمان فوتو پنوماتیک و درمان لیزر عروقی اشاره کرد.
درمان خانگی
برای از بین بردن ظاهر ناخوشایند پوست مرغی می توان برخی روش های خانگی را امتحان کرد.
همان طور که قبلا اشاره کردیم این بیماری قابل درمان نیست اما درمان های خود مراقبتی می توانند به حداقل رساندن برجستگی ها، خارش و تحریک پوستی کمک کنند، از جمله :
- حمام گرم : حمام کوتاه و گرم می تواند به باز و شل شدن منافذ پوست کمک کند. در این حالت بهتر است یک برس سفت روی پوست خود بکشید تا برجستگی ها از بین بروند. مهم است که زمان حمام کوتاه باشد تا روغن های طبیعی پوست از دست نرود
- لایه برداری : لایه برداری روزانه می تواند به بهبود ظاهر پوست کمک کند. متخصصان پوست توصیه می کنند برای این منظور به آرامی یک سنگ پا را روی پوست خود بکشید تا سلول های مرده از بین بروند
- لوسیون آبرسان : لوسیون های حاوی آلفا هیدروکسی اسید مانند اسیدهای لاکتیک می توانند پوست خشک را آب رسانی کرده و به از بین رفتن سلول های مرده و تشکیل سلول های جدید کمک کنند. همچنین گلیسیرین برجستگی ها را نرم کرده و گلاب برای تسکین التهاب پوست مفید است
- اجتناب از پوشیدن لباس های تنگ : پوشیدن لباس های تنگ می تواند باعث اصطکاک و تحریک پوست شود
- مرطوب کننده های هوا : مرطوب شدن هوا می تواند به حفظ رطوبت پوست کمک کرده و از تشدید خارش جلوگیری کند
منبع: healthline
