خارش واژن چیست؟

خارش واژن (به انگلیسی: Vaginal itching) علامتی آزار دهنده در زنان است که معمولا به دلایل مختلف از جمله استفاده از مواد تحریک کننده، عفونت یا یائسگی رخ می دهد.

این وضعیت در اکثر موارد نگران کننده نیست اما در صورتی که شدید باشد لازم است برای تشخیص علت دقیق و تسکین خارش به پزشک مراجعه شود.

در ادامه قصد داریم درباره خارش واژن و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛

خارش واژن چیست؟

زنان به دلایل مختلف از جمله استفاده از محصولات تحریک کننده، عفونت، یائسگی، برخی اختلالات پوستی و در موارد نادر استرس یا سرطان فرج ممکن است به خارش واژن دچار شوند که نوعی علامت ناراحت کننده و گاه دردناک می باشد.

خارش واژن معمولا نگران کننده نیست اما اگر شدید باشد یا فرد به یک بیماری زمینه ای مشکوک شود لازم است با پزشک خود مشورت کند. پزشک معمولا از طریق معاینه و آزمایش، علت این مسئله را شناسایی کرده و درمان های مناسب را تجویز می کند.

علت خارش واژن

برخی علل احتمالی خارش واژن و ناحیه اطراف آن عبارتند از :

1. استفاده از مواد تحریک کننده

قرار دادن واژن در معرض مواد شیمیایی تحریک کننده می تواند باعث خارش واژن شود. این محرک‌ ها ممکن است واکنش‌ های آلرژیک ایجاد کنند که بثورات خارش‌ دار در نواحی مختلف بدن از جمله واژن به همراه خواهد داشت.

برخی محرک های شیمیایی رایج عبارتند از :

صابون
حمام های حبابی
اسپری های زنانه
دوش واژینال
داروهای ضد بارداری موضعی
کرم ها
پمادها
مواد شوینده
نرم کننده های لباس
دستمال توالت معطر

لازم به ذکر است در افرادی که به بیماری دیابت یا بی اختیاری ادرار دچار هستند ممکن است ادرار باعث تحریک واژن و به دنبال آن خارش ناحیه شود.

2. بیماری های پوستی

برخی بیماری های پوستی مانند اگزما و پسوریازیس می توانند باعث قرمزی و خارش در ناحیه تناسلی شوند.

اگزما که به نام درماتیت آتوپیک نیز شناخته شده شامل بثورات قرمز و خارش دار با بافت پوسته پوسته است که معمولا در افراد مبتلا به آسم یا آلرژی ایجاد می شود. در برخی موارد اگزما ممکن است به واژن سرایت کند.

پسوریازیس نیز نوعی بیماری پوستی شایع است که باعث ایجاد لکه های پوسته پوسته، خارش دار و قرمز در امتداد پوست سر و مفاصل می شود. گاهی اوقات این علائم ممکن است به واژن سرایت کنند.

3. عفونت قارچی

مخمر یک قارچ طبیعی است که در حالت عادی در واژن وجود دارد و معمولا مشکل ایجاد نمی کند اما رشد کنترل نشده آن می تواند به عفونت منجر شود. این عفونت که به نام عفونت قارچی واژن نیز شناخته شده یک بیماری بسیار شایع است که از هر 4 زن 3 نفر را در دوره ای از زندگی تحت تاثیر قرار می دهد.

عفونت قارچی واژن اغلب بعد از مصرف یک دوره آنتی بیوتیک رخ می دهد زیرا این داروها باکتری های خوب را نیز همراه باکتری های بد از بین می برند در حالی که بدن برای کنترل رشد مخمرها به باکتری های خوب نیاز دارد.

رشد بیش از حد مخمر در واژن می تواند به علائم ناراحت کننده ای همچون خارش، سوزش و ترشحات توده ای منجر شود.

4. واژینوز باکتریال

واژینوز باکتریایی از دلایل شایع خارش واژن است که مانند عفونت مخمری واژن به دلیل عدم تعادل بین باکتری های خوب و باکتری های بد در واژن ایجاد می شود.

این وضعیت همیشه علامت دار نیست اما می تواند با خارش واژن و ترشحات غیر طبیعی و بد بو همراه باشد. ترشحات ممکن است رقیق و خاکستری مات یا سفید رنگ و در برخی موارد کف دار باشند.

5. بیماری های مقاربتی

بسیاری از بیماری های مقاربتی می توانند حین رابطه جنسی محافظت نشده به افراد منتقل شوند و باعث خارش واژن شوند. از جمله این بیماری ها می توان به موارد زیر اشاره کرد :

کلامیدیا
زگیل تناسلی
سوزاک
تبخال تناسلی
تریکومونیازیس

این بیماری ها ممکن است باعث علائم دیگری همچون ضایعات غیر طبیعی، ترشحات سبز یا زرد واژن و درد در هنگام ادرار شوند.

6. یائسگی

خانم های یائسه بیشتر در معرض خطر بروز خارش واژن قرار دارند که علت آن کاهش سطح استروژن است که در دوران یائسگی رخ داده و باعث آتروفی واژن می شود.

در آتروفی واژن مخاط رقیق شده و باعث خشکی بیش از حد ناحیه و در صورت عدم درمان خارش و سوزش می گردد.

7. استرس

استرس فیزیکی و عاطفی می تواند خارش و سوزش واژن را به همراه داشته باشد، اگرچه این مسئله چندان شایع نیست.

خارش واژن ناشی از استرس زمانی رخ می دهد که استرس، سیستم ایمنی بدن فرد را تضعیف و فرد را مستعد ابتلا به عفونت هایی کند که باعث خارش می شوند.

8. سرطان فرج

در موارد نادر خارش واژن ممکن است از علائم سرطان فرج باشد که در فرج (بخش خارجی اندام تناسلی زنان) ایجاد می شود. این بخش شامل لبه های داخلی و خارجی واژن، کلیتوریس و دهانه واژن است.

سرطان فرج ممکن است در همه موارد علامت دار نباشد اما در صورت ظاهر شدن علائم شامل خارش، خونریزی غیر طبیعی یا درد در ناحیه فرج می باشد.

در صورتی که پزشک سرطان فرج را در مراحل اولیه تشخیص دهد، این بیماری با موفقیت درمان خواهد شد، به همین دلیل ضروری است خانم ها به صورت سالانه برای غربال گری به پزشک مراجعه کنند.

چه زمانی به پزشک مراجعه شود؟

اگر خارش به قدری شدید باشد که زندگی روزمره یا خواب فرد را دچار اختلال کند مهم است که برای تشخیص علت و درمان آن به پزشک مراجعه شود.

اگرچه علل این مسئله در اکثر موارد جدی نیستند اما خارش به طور کلی وضعیت آزار دهنده ای است که می توان با برخی روش ها آن را بهبود بخشید. به علاوه اگر خارش واژن بیش از یک هفته ادامه داشته یا با علائم زیر همراه باشد لازم است با پزشک مشورت شود :

زخم یا تاول روی فرج
درد یا حساسیت در ناحیه تناسلی
قرمزی یا ورم ناحیه تناسلی
مشکل در ادرار کردن
ترشحات غیر طبیعی واژن
ناراحتی در طول رابطه جنسی

تشخیص خارش واژن

زمانی که فرد به علت خارش واژن به پزشک مراجعه می کند احتمالا پزشک در مورد علائم، شدت و مدت زمان بروز آن و همچنین روابط جنسی فرد سوالاتی می پرسد. همچنین به احتمال زیاد معاینه لگنی انجام می دهد.

در طول معاینه لگنی پزشک به صورت بصری فرج را بررسی کرده و احتمالا از اسپکولوم برای مشاهده دقیق داخل واژن استفاده می کند. همچنین در حین وارد کردن انگشت دستکش دار به داخل واژن، شکم را فشار می دهد تا هر گونه نا هنجاری احتمالی در اندام های تناسلی شناسایی شود.

پزشک ممکن است نمونه ای از بافت پوستی فرج یا ترشحات جمع آوری کرده و در صورت نیاز آزمایش خون یا ادرار تجویز کند.

درمان خارش واژن

زمانی که پزشک علت اصلی خارش واژن را شناسایی کند از گزینه های درمانی مناسب برای درمان آن استفاده خواهد کرد که به عامل بروز این مسئله بستگی دارد.

1. عفونت قارچی واژن

پزشک معمولا عفونت های قارچی واژن را با داروهای ضد قارچ درمان می کند که به شکل های مختلف از جمله کرم، پماد یا قرص و با نسخه یا بدون نسخه در دسترس می باشند.

با این حال اگر عفونت قارچی در فرد تشخیص داده نشود لازم است قبل از مصرف هر گونه داروی بدون نسخه با پزشک مشورت شود.

2. واژینوز باکتریال

پزشکان اکثر موارد واژینوز باکتریال را با آنتی بیوتیک درمان می کنند که ممکن است به صورت قرص یا پمادهای واژن تجویز شود.

صرف نظر از نوع درمانی که استفاده می شود، پیروی از دستورالعمل های پزشک و تکمیل دوره دارو درمانی بسیار مهم است.

3. بیماری های مقاربتی

بیماری های مقاربتی با آنتی بیوتیک ها، ضد ویروس ها یا ضد انگل ها قابل درمان هستند. برای این منظور لازم است داروها به طور منظم مصرف شوند و تا زمانی که عفونت یا بیماری به طور کامل درمان نشده از رابطه جنسی خودداری شود.

4. یائسگی

خارش ناشی از یائسگی را می توان با کرم استروژن، قرص یا حلقه واژن درمان کرد.

5. سایر علل

سایر انواع خارش و سوزش واژن اغلب خود به خود برطرف می شود اما می توان از کرم ها یا لوسیون های استروئیدی برای کاهش التهاب و ناراحتی ناشی از آن استفاده کرد.

توصیه می شود میزان مصرف این داروها محدود شود زیرا استفاده بیش از حد می تواند به تحریک مزمن و خارش منجر شود.

درمان خانگی خارش واژن

به طور کلی با رعایت اصول بهداشتی و عادات سبک زندگی می توان از اکثر علل بروز خارش واژن پیشگیری کرد. برای جلوگیری از تحریک و عفونت واژن چندین مرحله وجود دارد که می توان در خانه انجام داد :