ملاسما (به انگلیسی: Melasma) نوعی اختلال رایج مربوط به رنگ دانه پوست است که باعث می شود لکه های قهوه ای یا خاکستری رنگ روی پوست به خصوص پوست صورت ظاهر شود.
تغییر رنگ ناشی از این عارضه می تواند آزار دهنده باشد و نواحی مختلفی از بدن به خصوص نقاطی که در معرض نور شدید خورشید قرار دارند را درگیر کند.
در ادامه قصد داریم درباره ملاسما و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛
ملاسما چیست؟
ملاسما از مشکلات شایع پوستی است که باعث ایجاد لکه های تیره روی پوست و تغییر رنگ آن می شود. این عارضه در زنان باردار به نام ماسک بارداری نیز شناخته شده است.
طبق گفته آکادمی پوست آمریکا تنها 10 درصد از کل موارد ملاسما در مردان رخ می دهد و زنان دارای پوست تیره تر و خانم های باردار بیشتر در معرض ابتلا به آن قرار دارند.
شایع ترین نواحی ظاهر شدن ملاسما روی صورت عبارتند از :
- پل بینی
- پیشانی
- گونه ها
- لب بالایی
ملاسما ممکن است در سایر نواحی بدن به خصوص مناطقی که در معرض نور شدید خورشید هستند نیز رخ دهد. این مناطق ممکن است شامل موارد زیر باشد :
- ساعد
- گردن
- شانه ها
علت ملاسما
پزشکان از علت دقیق ملاسما اطلاع ندارند اما حدس می زنند این مسئله ممکن است به دلیل عملکرد نادرست ملانوسیت ها (سلول های تولید کننده رنگ) و تولید رنگ بیش از حد توسط آن ها ایجاد شود.
به همین دلیل افرادی که رنگ پوست تیره تر دارند بیشتر به ملاسما مبتلا می‌شوند زیرا ملانوسیت های بدن آن ها نسبت به افراد با پوست روشن تر بیشتر است.
محرک های بالقوه ملاسما عبارتند از :
- تغییرات هورمونی در دوران بارداری، درمان هورمونی یا مصرف قرص های ضد بارداری
- قرار گرفتن در معرض نور خورشید
- برخی از محصولات مراقبت از پوست در صورتی که پوست فرد را تحریک کنند
همچنین ممکن است این عارضه به صورت ارثی و ژنتیکی رخ دهد زیرا افرادی که در بستگان نزدیک خود ملاسما دارند معمولا بیش از دیگران به آن مبتلا می شوند.
علائم ملاسما
اولین علامت ملاسما ظاهر شدن لکه های تغییر دهنده رنگ پوست است. اگرچه هیچ علامت فیزیکی دیگری ایجاد نمی شود اما برخی افراد، ظاهر همین لکه ها را نیز به اندازه کافی آزار دهنده می دانند.
صورت شایع ترین ناحیه ای است که لکه های ملاسما در آن ظاهر می شوند. سایر مکان های رایج شامل لب های بالایی، پل بینی، گونه ها و پیشانی می باشد.
به ندرت ممکن است لکه هایی روی بازو و گردن فرد ایجاد شود.
تشخیص ملاسما
متخصص پوست معمولا به راحتی حین معاینه فیزیکی این عارضه را تشخیص می دهد. با این حال از آن جا که ملاسما می تواند شبیه سایر بیماری های پوستی به نظر برسد، متخصص پوست ممکن است یک نمونه برداری کوچک در ویزیت اولیه انجام دهد.
همچنین گاهی از وسیله ای به نام لامپ وود برای مشاهده دقیق تر پوست استفاده می شود.
درمان ملاسما
درمان ملاسما در بسیاری از موارد ضروری نیست و خطری برای سلامتی ندارد.
اگر علت بروز ملاسما، تغییرات هورمونی مانند تغییرات دوران بارداری یا مصرف قرص های ضد بارداری باشد، معمولا بعد از زایمان یا زمانی که فرد مصرف قرص ها را متوقف کند از بین می رود.
در سایر افراد ملاسما می تواند سال ها یا حتی تا پایان عمر روی پوست باقی بماند. در این صورت فرد مبتلا در صورت تمایل می تواند برای برداشتن یا محو کردن لکه ها اقدام کند.
ناگفته نماند همه درمان ها برای همه افراد موثر نیستند و ملاسما ممکن است حتی پس از درمان موفقیت آمیز عود کند.
برخی گزینه های درمانی ملاسما عبارتند از :
هیدروکینون
پزشکان اغلب از هیدروکینون به عنوان اولین خط درمان ملاسما استفاده می کنند.
این دارو به صورت لوسیون، کرم یا ژل بدون نسخه عرضه می شود و فرد می تواند آن را مستقیم روی لکه های پوستی اعمال کند. پزشک ممکن است از کرم های تجویزی قوی تر برای درمان استفاده کند.
کورتیکو استروئیدها و ترتینوئین
کورتیکو استروئیدها و ترتینوئین در کرم ها، لوسیون ها یا ژل ها وجود دارند و هر دو می توانند به روشن شدن رنگ لکه های ملاسما کمک کنند.
کرم های ترکیبی
در برخی موارد متخصص پوست ممکن است کرم های ترکیبی تجویز کند که حاوی هیدروکینون، کورتیکو استروئیدها و ترتینوئین می باشد و به آن ها کرم های سه گانه گفته می شود.
داروهای موضعی دیگر
گاهی لازم است علاوه بر این داروها (یا به جای آن ها) از داروهای دیگر همچون آزلاییک اسید یا کوژیک اسید نیز استفاده شود. این اسیدها باعث روشن شدن نواحی تیره پوست می شوند.
تکنیک های پزشکی
اگر داروهای موضعی موثر نباشند، متخصص پوست ممکن است روش های زیر را امتحان کند، از جمله :
- میکرودرم ابریژن
- لایه برداری شیمیایی
- لیزر درمانی
- نور درمانی
- درم ابریژن
برخی از این گزینه های درمانی عوارض جانبی دارند یا ممکن است باعث مشکلات پوستی بیشتر در افراد شوند. بنابراین بهتر است در مورد تمام خطرات احتمالی آن ها با یک پزشک یا متخصص پوست مشورت شود.
اگر کسی در گذشته به ملاسما مبتلا بوده باشد می تواند با کمک موارد زیر از بروز مجدد آن جلوگیری کند :
- محدود کردن قرار گرفتن در معرض نور خورشید
- استفاده از کلاه در بیرون از منزل
- استفاده از ضد آفتاب
چشم انداز ملاسما
ملاسما باعث ایجاد لکه های تیره روی پوست و اغلب روی صورت می شود. اگرچه این تغییرات پوستی بی ضرر هستند اما برخی افراد وجود آن ها را آزار دهنده می دانند.
درمان برای برخی افراد موثر است. ملاسمای ایجاد شده در اثر تغییرات هورمونی نیز ممکن است به مرور زمان و هنگامی که سطح هورمون ها به حالت عادی برگردد برطرف شود.
منبع: medicalnewstoday
