قارچ پوست سر (تینه آ کاپیتیس) چیست؟

قارچ پوست سر (به انگلیسی: Tinea capitis) یا تینه آ کاپیتیس نوعی عفونت کرم حلقوی است که روی پوست و داخل فولیکول های مو در سر ایجاد شده و بسیار مسری می باشد.

این عارضه که با لکه های خارش دار و پوسته شدن پوست سر همراه می باشد اغلب کودکان را درگیر می کند اما ممکن است در هر سن و سالی رخ دهد.

در ادامه قصد داریم درباره قارچ پوست سر و علل، علائم و روش های درمان آن صحبت کنیم. با سومیتا همراه باشید؛

قارچ پوست سر چیست؟

قارچ پوست سر نوعی عفونت کرم حلقوی و مسری است که پوست سر و ساقه مو را درگیر می کند.

کرم حلقوی در واقع کرم نیست بلکه یک نوع عفونت قارچی است و نام آن از علائم حلقوی شکلی گرفته شده که روی پوست ایجاد می کند و اغلب مرکز صاف و حاشیه برجسته دارند.

این عفونت می تواند روی بخش های مختلف بدن از جمله تنه، اندام ها یا صورت ایجاد شود و زمانی که پوست سر را درگیر کند به آن تینه آ کاپیتیس گفته می شود.

نواحی از بدن که کرم حلقوی معمولا روی آن ها تاثیر می گذارد عبارتند از :

دست ها
کشاله ران
پا
ناخن پا
تنه

کرم حلقوی بسیار مسری است و معمولا از طریق تماس فرد با فرد یا تماس با شانه، حوله، کلاه یا بالش مشترک با فرد آلوده به دیگران انتقال پیدا می کند.

علت قارچ پوست سر

به طور کلی حدود 40 گونه قارچ وجود دارد که می توانند به عفونت کرم حلقوی در افراد منجر شوند.

این قارچ ها با تماس فرد سالم با انسان یا حیوانات مبتلا یا خاک و اجسامی که به قارچ ها آلوده شده اند به دیگران سرایت می کنند و از آن جا که در مناطق گرم و مرطوب رشد بهتری دارند، اغلب روی نواحی بین انگشتان پا، کشاله ران یا چین های پوستی اثر می گذارند.

زندگی در آب و هوای گرم و مرطوب احتمال تماس فرد با قارچ های پوستی را افزایش می دهد.

علائم قارچ پوست سر

علائم اولیه تینه آ کاپیتیس شامل برجستگی های کوچک قرمز رنگ، جوش های چرکی روی پوست سر و همچنین پوسته شدن می باشد. با گذشت زمان تعداد این برجستگی ها افزایش پیدا کرده و منطقه وسیع تری را می پوشانند.

افراد مبتلا ممکن است در برخی نواحی پوست سر علائمی همچون پوسته شدن، خارش و جوش های چرکی مشاهده کنند و متوجه ریزش مو شوند.

تشخیص قارچ پوست سر

پزشک معمولا با معاینه فیزیکی، بررسی علائم و انجام کشت قارچی روی نمونه ای از موی آسیب دیده این بیماری را تشخیص می دهد.

درمان قارچ پوست سر

سایر انواع عفونت های کرم حلقوی معمولا با داروهای موضعی ضد قارچ درمان می شوند اما افرادی که به تینه آ کاپیتیس مبتلا هستند اغلب لازم است به مدت 1 تا 3 ماه داروهای ضد قارچ خوراکی تجویزی و قوی مصرف کنند.

در مورد عفونت های کرم حلقوی که در نواحی دور از دید مانند زیر ناخن انگشتان دست یا پا ایجاد می شوند نیز ممکن است به داروهای ضد قارچ خوراکی نیاز باشد.

اقدامات درمانی که فرد مبتلا می تواند به منظور کمک به درمان های موجود و پیشگیری از عفونت مجدد انجام دهد عبارتند از :

خشک نگه داشتن پوست : کرم حلقوی در شرایط مرطوب بهتر رشد می کند بنابراین مهم است که پوست آسیب دیده در دوره درمان خشک بماند. توصیه شده بعد از استحمام بلافاصله پوست را خشک کرده و لباس های گشاد بپوشید
شستن مرتب ملحفه ها : کرم حلقوی بسیار مسری است و هاگ های قارچ می توانند به پارچه هایی که با پوست عفونی تماس پیدا کرده اند منتقل شوند. با شستن ملحفه و رو بالشی بعد از هر بار استفاده، مدت زمان بهبود تسریع پیدا کرده و از عفونت مجدد جلوگیری می شود
تعویض یا ضد عفونی کردن ابزارهای مو : قارچ مسئول این عفونت می تواند برای مدت زمان طولانی زنده بماند، بنابراین لازم است برس مو، شانه و سایر ابزارهای موی مورد استفاده ضد عفونی یا تعویض شوند. انجام این کار خطر عفونت مجدد را کاهش می دهد

قارچ پوست سر در بزرگسالان و کودکان

اگرچه افراد در هر سن و سالی ممکن است به عفونت های کرم حلقوی دچار شوند اما تینه آ کاپیتیس معمولا در کودکان رخ می دهد.

بزرگسالانی که سیستم ایمنی ضعیف دارند نیز گاهی در معرض این عفونت قرار می گیرند.

بیماری های با علائم مشابه

برخی بیماری ها دارای علائم مشابه با علائم عفونت تینه آ کاپیتیس هستند، از جمله :

درماتیت سبوره ای

این بیماری پوستی با علائمی همچون بثورات قرمز رنگ و پوسته پوسته در نواحی چرب تر پوست مانند پوست سر، صورت و بخش فوقانی پشت که تعداد زیادی غدد چربی در آن وجود دارد همراه می باشد.

غدد چربی در داخل پوست قرار گرفته و ماده ای روغنی به نام سبوم ترشح می کنند که به چرب شدن پوست و مو کمک می کند.

در درماتیت سبوره ای پوست آسیب دیده ظاهری چرب با پوسته های زرد یا سفید پیدا می کند، همچنین گاهی قرمز یا صورتی و ملتهب به نظر می رسد.

این بیماری پوستی در هر سنی ممکن است رخ دهد، نوزادان نیز گاهی به این عارضه در پوست سر خود دچار می شوند که به آن کلاه گهواره گفته می شود. به علاوه در مردان کمی بیشتر از زنان دیده می شود.

پسوریازیس

بر خلاف تینه آ کاپیتیس که حاصل عفونت قارچی است، پسوریازیس یک بیماری مزمن است که در اثر رشد سریع سلول های پوستی ایجاد می شود.

در افراد مبتلا به پسوریازیس سلول های پوست سریع تر از حد طبیعی رشد می کنند که به دنبال آن سلول های اضافی روی سطح پوست جمع شده و بثورات پوسته پوسته و سفید رنگ ایجاد می کنند.

این بیماری می تواند روی هر ناحیه از پوست تاثیر بگذارد اما معمولا نواحی زیر را درگیر می کند :