جلبک دریایی (به انگلیسی : Seaweed) یا سبزیجات دریایی انواعی از جلبک ها هستند که در دریا رشد می کنند. آن ها منبع غذایی برای زندگی اقیانوس ها هستند و دارای رنگ های مختلف از قرمز تا سبز تا قهوه ای تا سیاه هستند.
جلبک دریایی در امتداد سواحل سنگی در سراسر جهان رشد می کند اما بیشتر در کشورهای آسیایی مانند ژاپن، کره و چین خورده می شود.
جلبک دریایی بسیار همه کاره است و می تواند در بسیاری از غذاها از جمله رول سوشی، سوپ و خورش، سالاد، مکمل ها و اسموتی ها استفاده شود. علاوه بر این جلبک دریایی بسیار مغذی است.
در ادامه این مقاله با خواص دارویی و درمانی جلبک دریایی برای سلامتی بدن و همچنین عوارض و مضرات آن آشنا می شوید. با سومیتا همراه باشید؛
فواید و مزایای جلبک دریایی برای سلامتی بدن
1. حاوی ید و تیروزین است که از عملکرد تیروئید پشتیبانی می کند
غده تیروئید شما هورمون هایی را برای کمک به کنترل رشد، تولید انرژی، تولید مثل و ترمیم سلول های آسیب دیده در بدن شما ترشح می کند.
تیروئید شما برای تولید هورمون ها به ید متکی است. بدون ید کافی ممکن است با گذشت زمان علائمی مانند تغییرات وزن، خستگی یا تورم گردن را تجربه کنید.
مقدار مورد نیاز روزانه ید برای بزرگسالان 140 میکروگرم در روز است.
جلبک دریایی توانایی منحصر به فردی برای جذب مقادیر متمرکز ید از اقیانوس دارد.
محتوای ید آن بسته به نوع، محل رشد و نحوه پردازش آن بسیار متفاوت است. در واقع یک ورقه خشک شده جلبک دریایی می تواند 11 تا 1989 درصد از مقدار مورد نیاز روزانه را تامین کند.
در زیر میانگین محتوای ید سه جلبک دریایی خشک مختلف ارائه شده است :
- نوری : 37 میکروگرم
- واکامه : 139 میکروگرم
- کونبو : 2523 میکروگرم
کلپ یکی از بهترین منابع ید است. فقط یک قاشق چای خوری (3.5 گرم) کلپ خشک می تواند 59 درصد مقدار مورد نیاز روزانه ید را فراهم کند.
جلبک دریایی همچنین حاوی آمینو اسیدی به نام تیروزین است که در کنار ید برای ساخت دو هورمون کلیدی استفاده می شود که به غده تیروئید کمک می کند کار خود را به درستی انجام دهد.
2. منبع خوب ویتامین ها و مواد معدنی است
هر نوع جلبک دریایی مجموعه ای منحصر به فرد از مواد مغذی دارد. پاشیدن مقداری جلبک دریایی خشک روی غذا نه تنها طعم و بافت غذا را بهتر می کند بلکه راهی آسان برای افزایش مصرف ویتامین ها و مواد معدنی است.
به طور کلی 1 قاشق غذاخوری (7 گرم) اسپیرولینا خشک می تواند مواد مغذی زیر را فراهم کند :
- کالری : 20
- کربوهیدرات : 1.7 گرم
- پروتئین : 4 گرم
- چربی : 0.5 گرم
- فیبر : 0.3 گرم
- ریبوفلاوین : 20 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
- تیامین : 14 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
- آهن : 11 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
- منگنز : 6 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
- مس : 47 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
جلبک دریایی همچنین حاوی مقادیر کمی ویتامین A، C، E و K به همراه فولات، روی، سدیم، کلسیم و منیزیم است.
پروتئین های موجود در برخی از جلبک های دریایی مانند اسپیرولینا و کلرلا حاوی تمام آمینو اسیدهای ضروری هستند. این بدان معنی است که جلبک دریایی می تواند به شما کمک کند تا طیف کاملی از آمینو اسیدها را دریافت کنید.
جلبک دریایی همچنین می تواند منبع خوبی از چربی های امگا 3 و ویتامین B12 باشد.
به نظر می رسد که جلبک دریایی سبز و بنفش خشک شده حاوی مقادیر قابل توجهی ویتامین B12 است. یک مطالعه نشان داد که 2.4 میکروگرم ویتامین B12 تنها در 4 گرم جلبک دریایی نوری وجود دارد.
با این اوصاف یک بحث در مورد اینکه آیا بدن شما می تواند ویتامین B12 جلبک دریایی را جذب و استفاده کند وجود دارد.
3. حاوی انواع آنتی اکسیدان هاست
آنتی اکسیدان ها می توانند مواد ناپایدار بدن شما به نام رادیکال های آزاد را کاهش دهند. این باعث می شود آن ها کمتر به سلول های شما آسیب بزنند.
علاوه بر این تولید بیش از حد رادیکال های آزاد به عنوان یک علت زمینه ای برای چندین بیماری مانند بیماری قلبی و دیابت در نظر گرفته می شود.
جلبک دریایی علاوه بر اینکه حاوی ویتامین های آنتی اکسیدانی A، C و E است، دارای طیف گسترده ای از ترکیبات گیاهی مفید از جمله فلاونوئیدها و کاروتنوئیدها است. نشان داده شده است که اینها از سلول های بدن شما در برابر آسیب رادیکال های آزاد محافظت می کنند.
تحقیقات زیادی بر روی یک کاروتنوئید خاص به نام فوکوگزانتین متمرکز شده است.
این کاروتنوئید اصلی موجود در جلبک های قهوه ای مانند واکامه است و 13.5 برابر ظرفیت آنتی اکسیدانی ویتامین E دارد.
نشان داده شده است که فوکوگزانتین بهتر از ویتامین A از غشای سلولی محافظت می کند.
در حالی که بدن همیشه فوکوگزانتین را به خوبی جذب نمی کند، جذب آن ممکن است با مصرف آن همراه با چربی بهبود یابد.
با این وجود جلبک دریایی حاوی طیف گسترده ای از ترکیبات گیاهی است که با هم کار می کنند تا اثرات آنتی اکسیدانی قوی داشته باشند.
4. می تواند از سلامت روده شما حمایت کند
باکتری های روده نقش بسیار زیادی در سلامتی شما دارند. تخمین زده می شود که تعداد سلول های باکتری در بدن شما بیشتر از سلول های انسانی است.
عدم تعادل در این باکتری های خوب و بد روده می تواند منجر به بیماری شود. جلبک دریایی یک منبع عالی از فیبر است که برای ارتقای سلامت روده شناخته شده است.
فیبر می تواند حدود 25 تا 75 درصد از وزن خشک جلبک دریایی را تشکیل دهد. این بیشتر از محتوای فیبر بیشتر میوه ها و سبزیجات است.
فیبر می تواند در برابر هضم مقاومت کند و به جای آن به عنوان منبع غذایی برای باکتری های روده بزرگ شما استفاده شود.
علاوه بر این قندهای خاصی که در جلبک های دریایی به نام پلی ساکاریدهای سولفاته یافت می شوند، رشد باکتری های خوب روده را افزایش می دهند.
این پلی ساکاریدها همچنین می توانند تولید اسیدهای چرب با زنجیره کوتاه (SCFA) را افزایش دهند، که از سلول های پوششی روده شما حمایت و تغذیه می کنند.
5. ممکن است به کاهش وزن شما کمک کند
جلبک دریایی حاوی مقدار زیادی فیبر است که هیچ کالری ندارد. فیبر موجود در جلبک دریایی ممکن است تخلیه معده را کند کند. این به شما کمک می کند برای مدت طولانی تری احساس سیری کنید و می تواند گرسنگی را به تاخیر بیندازد.
جلبک دریایی همچنین دارای اثرات ضد چاقی است. به طور خاص چندین مطالعه حیوانی نشان می دهد که ماده ای در جلبک دریایی به نام فوکوگزانتین ممکن است به کاهش چربی بدن کمک کند.
یک مطالعه حیوانی نشان داد که موش هایی که فوکوگزانتین مصرف می کنند وزن کم می کنند در حالی که موش هایی که رژیم غذایی کنترل را مصرف می کنند کاهش وزن دارند.
نتایج نشان داد که فوکوگزانتین بیان پروتئینی را که چربی را در موش ها متابولیزه می کند افزایش می دهد.
سایر مطالعات حیوانی نتایج مشابهی را نشان دادند. به عنوان مثال نشان داده شده است که فوکوگزانتین به طور قابل توجهی سطح قند خون را در موش ها کاهش می دهد و به کاهش وزن بیشتر کمک می کند.
اگرچه نتایج در مطالعات حیوانی بسیار امیدوارکننده به نظر می رسد مهم است که مطالعات انسانی برای تایید این یافته ها انجام شود.
6. ممکن است خطر بیماری قلبی را کاهش دهد
بیماری قلبی علت اصلی مرگ و میر در سراسر جهان است. عواملی که خطر شما را افزایش می دهند عبارتند از کلسترول بالا، فشار خون بالا، سیگار کشیدن و عدم تحرک فیزیکی یا اضافه وزن.
جلبک دریایی ممکن است به کاهش سطح کلسترول خون شما کمک کند.
یک مطالعه 8 هفته ای به موش ها با کلسترول بالا یک رژیم غذایی پرچرب همراه با 10 درصد جلبک دریایی خشک شده داد. نشان داد که موش ها 40 درصد کلسترول تام کمتر، 36 درصد کلسترول LDL و 31 درصد تری گلیسیرید پایین تری داشتند.
بیماری قلبی همچنین می تواند به دلیل لخته شدن بیش از حد خون ایجاد شود. جلبک دریایی حاوی کربوهیدرات هایی به نام فوکان است که ممکن است به جلوگیری از لخته شدن خون کمک کند.
در واقع یک مطالعه حیوانی نشان داد که فوکان استخراج شده از جلبک دریایی به اندازه یک داروی ضد انعقاد از لخته شدن خون جلوگیری می کند.
محققان همچنین شروع به بررسی پپتیدهای موجود در جلبک دریایی کرده اند. مطالعات اولیه بر روی حیوانات نشان می دهد که این ساختارهای پروتئین مانند ممکن است بخشی از مسیری را که فشار خون را در بدن شما افزایش می دهد مسدود کند.
با این حال مطالعات انسانی در مقیاس بزرگ برای تایید این نتایج مورد نیاز است.
7. ممکن است کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 کمک کند
دیابت زمانی رخ می دهد که بدن شما نتواند در طول زمان سطح قند خون خود را متعادل کند. انتظار می رود تا سال 2040، 642 میلیون نفر در سراسر جهان به دیابت نوع 1 یا نوع 2 مبتلا شوند.
جالب توجه است که جلبک دریایی به یک مرکز تحقیقاتی برای راه های جدید حمایت از افرادی که در معرض خطر دیابت هستند تبدیل شده است.
یک مطالعه 8 هفته ای روی 60 ژاپنی نشان داد که فوکوگزانتین، ماده ای در جلبک دریایی قهوه ای، ممکن است به بهبود کنترل قند خون کمک کند.
شرکت کنندگان یک روغن محلی جلبک دریایی دریافت کردند که حاوی 0 میلی گرم، 1 میلی گرم یا 2 میلی گرم فوکوگزانتین بود. این مطالعه نشان داد افرادی که 2 میلی گرم فوکوگزانتین دریافت کرده بودند سطح قند خون شان در مقایسه با گروهی که 0 میلی گرم فوکوگزانتین دریافت کرده بودند بهبود یافته بود.
این مطالعه همچنین به بهبودهای اضافی در سطح قند خون در افرادی که تمایل ژنتیکی به مقاومت به انسولین دارند، اشاره کرد که معمولا با دیابت نوع 2 همراه است.
علاوه بر این ماده دیگری در جلبک دریایی به نام آلژینات از افزایش قند خون حیوانات پس از تغذیه با یک وعده غذایی با قند بالا جلوگیری کرد. تصور می شود که آلژینات ممکن است جذب قند را در جریان خون کاهش دهد.
چندین مطالعه حیوانی دیگر بهبود کنترل قند خون را هنگام افزودن عصاره جلبک دریایی به رژیم غذایی گزارش کرده اند.
عوارض و مضرات جلبک دریایی
ید اضافی دارد
جلبک دریایی می تواند حاوی مقدار بسیار زیاد و بالقوه خطرناک ید باشد.
مصرف زیاد جلبک دریایی ژاپنی ها ممکن است یکی از دلایلی باشد که آن ها بالاترین امید به زندگی را در جهان دارند.
با این حال میانگین دریافت روزانه ید در ژاپن 1000 تا 3000 میکروگرم تخمین زده می شود. این خطر برای کسانی که هر روز جلبک دریایی مصرف می کنند به همراه دارد زیرا 1100 میکروگرم ید حد بالای قابل تحمل (TUL) برای بزرگسالان است.
خوشبختانه در فرهنگ های آسیایی، جلبک دریایی معمولا همراه با غذاهایی مصرف می شود که می توانند مانع جذب ید توسط غده تیروئید شوند. این غذاها به عنوان گواتروژن شناخته می شوند و در غذاهایی مانند کلم بروکلی، کلم و بوک چوی یافت می شوند.
علاوه بر این توجه به این نکته مهم است که جلبک دریایی محلول در آب است به این معنی که پختن و فرآوری آن می تواند بر محتوای ید آن تاثیر بگذارد. به عنوان مثال زمانی که کلپ به مدت 15 دقیقه بجوشد می تواند تا 99 درصد از محتوای ید خود را از دست بدهد.
در حالی که چند گزارش موردی مصرف کلپ حاوی ید و اختلال عملکرد تیروئید را مرتبط کرده اند، عملکرد تیروئید پس از قطع مصرف به حالت عادی بازگشت.
با این وجود مقادیر زیاد جلبک دریایی می تواند بر عملکرد تیروئید تاثیر بگذارد و علائم ید بیش از حد اغلب مشابه علائم کمبود ید است.
اگر فکر می کنید بیش از حد ید مصرف می کنید و علائمی مانند تورم ناحیه گردن یا نوسانات وزن را تجربه می کنید، مصرف غذاهای غنی از ید را کاهش دهید و با پزشک خود صحبت کنید.
بار فلزی سنگین دارد
جلبک دریایی می تواند مواد معدنی را در مقادیر متمرکز جذب و ذخیره کند.
این یک خطر برای سلامتی است زیرا جلبک دریایی همچنین می تواند حاوی مقادیر زیادی فلزات سنگین سمی مانند کادمیوم، جیوه و سرب باشد.
با این حال محتوای فلزات سنگین در جلبک دریایی معمولا کمتر از حداکثر غلظت مجاز در اکثر کشورها است.
یک مطالعه اخیر غلظت 20 فلز را در 8 جلبک دریایی مختلف از آسیا و اروپا تجزیه و تحلیل کرد. این نشان داد که سطوح کادمیوم، آلومینیوم و سرب در 4 گرم از هر جلبک دریایی هیچ خطر جدی برای سلامتی ندارد.
با این وجود اگر به طور منظم جلبک دریایی مصرف کنید، این پتانسیل وجود دارد که فلزات سنگین در طول زمان در بدن شما انباشته شوند.
در صورت امکان، جلبک دریایی ارگانیک بخرید زیرا احتمال کمتری وجود دارد که حاوی مقادیر قابل توجهی فلزات سنگین باشد.
خلاصه
جلبک دریایی به طور فزاینده ای یک ماده محبوب در غذاهای سراسر جهان است. این بهترین منبع غذایی ید است که به حمایت از غده تیروئید شما کمک می کند.
همچنین حاوی ویتامین ها و مواد معدنی دیگری مانند ویتامین K، ویتامین های B، روی و آهن همراه با آنتی اکسیدان هایی است که به محافظت از سلول های شما در برابر آسیب کمک می کنند.
با این حال ید بیش از حد از جلبک دریایی می تواند به عملکرد تیروئید شما آسیب برساند. برای فواید بهینه برای سلامتی از این ماده غذایی در مقادیر منظم اما کم لذت ببرید.
منبع : healthline
